Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xviij. Capittel.

1. Hiskia werdt hooch ghepresen syner vroomheydt haluen, 9. Samaria wert te synen tijden van Salmanesser ghewonnen, 13. Sanherib krijcht teghen Iuda, 19. dreycht den Hiskia door syne sendtboden, 27. ende lastert God smaedtlicken.

A.1

INden derden Iare Hosea des soons Ella, ⁺ des Konincks Israels, wert Koninck, Hiskia de sone Ahas, des Konincx Iuda.

+ Hiskia 29. Iaer Koninck in Iuda. 2.Para. 28.c.27. ende 29.a.1.

2

Ende was vijf ende twintich Iaer oudt, doe hy Koninck werdt, ende regeerde neghen ende twintich Iaer te Ierusalem: zijn moeder hiet Abi, een dochter Sacharia.

3

Ende dede wat den Heere wel beuiel, als zijn vader Dauid.

4

^a Hy nam de hoochten wech, ende brack de ^b calumnen, ende roeydde de ^c hagen wt, ende brack de metalen slanghe, ^d die Mose ghemaect hadde: want tot dier tijt toe hadden haer de kinderen Israels gheroock, ende men hietse ^e Nehusthan.

a Deute. 7.a.5. 2.Regum. 23.a.4.

b Of, standtsteeckenen,

c Of, lustwouden

d Nume. 21.a.9.

e Een stout Koninc is dat, die de slanghe van God selue te dier tijdt geboden ende opgerichtet, afbrect, daerom dat sy in eenen misbruyck der Afgoderije gekomen was, ende derf verachtlick prediken laten. Het zy Nehusthan, dat is, een coperen slancksken, een slecht stucxken copers, een kleyn coperen dinc. Wat soude dat voor een God zijn?

5

Hy betrouwde den Heere den God Israels, also dat na hem zijns ghelijcken niet en was, onder allen Koninghen Iuda, noch voor hem gheweest en was.

6

Hy hinck den Heere aen, ende en weeck niet achter van hem af, ende hieldt syne gheboden, die de Heere Mose gheboden hadde.

7

Ende de Heere was met hem, ende waer hy wttooch, handelde hy kloeckelicken: daertoe wert hy afuallich van den Koninck te Assyrien, ende en was hem niet onderdanich.

8

^f Hy sloech oock de Philisteen tot Gasa toe, ende hare lantpalen, van den bergen aen tot aen de vaste steden.

f Esaie 14.d.30.

9

^g In den vierden Iare Hiskia des Konincks Iuda, dat was het seuende Iaer Hosea des soons Ella des Konincks Israels, doe tooch Salmanesser de Koninck te Assyrien op, ⁺ tegen Samaria, ende beleydese.

g 2.Reg. 17.a.5.

+ Salmanesser.

B.10

Ende wanse na dry Iaren in den sesten Iare Hiskia, ⁺ dat is inden negende Iare Hosea, des Konincks Israels, doe wert Samaria ghewonnen.

+ Samaria van Salmanesser ghewonnen.

11

Ende de Koninck te Assyrien voerde Israel wech na Assyrien, ende settedese te Halah, ende Habor, ende aent water Gosan, ende in de steden der Meden.

12

^h Daerom dat sy niet ghehoort en hadden der stemme des Heeren haers Gods, ende ouertreden hadden zijn Verbont: ⁺ ende alles wat Mose de knecht des Heeren gheboden hadde, dier hadden sy gheene ghehoort, noch ghedaen.

h Deute. 28.

+ Sanherib Koninck te Assyrien krijcht teghen Iuda.

13

ⁱ In den vierthienden Iare nu des Konincks Hiskia, tooch Sanherib de Koninck te Assyrien op, teghen alle vaste steden Iuda ende namse in.

i 2.Para. 32.a.1. Esaie 8.a.7. ende 36.a.1. Syrach 48.a.9.

14

Doe sandt Hiskia de Konnic Iuda totten Ko-

[fol. 131r]

ninck van Assyrien tot Lachis, ende liet hem segghen: Ick hebbe my besondicht, keert wederom van my: wat du my oplegst, dat wil ick draghen: doe leyde de Koninck van Assyrien, Hiskia den Koninck Iuda op, dry hondert Centener siluers, ende dertich Centener gouts.

15

^k Also gaf Hiskia alle het siluer, dat inden huyse des Heeren, ende in den schatten des Konincx huys gheuonden wert.

k 2.Reg. 12.b.18.

16

Te dier seluer tijdt brack Hiskia de Koninck Iuda de deuren aen den Tempel des Heeren, ende het bleek, dat hy selfs hadde daer ouer trecken laten, ende gaf het den Koninck van Assyrien.

17

Ende de Koninck van Assyrien sandt Tharthan, ⁺ ende den Ouesten kamerlinck, ende den ^l Rabsake van Lachis, totten Koninck Hiskia, met grooter macht na Ierusalem: ende sy togen op: ende doe sy henen quamen, hielden sy by der waterkuyle, by den Ouersten poel, die daer leyt aen der strate, op den acker des vollers,

+ Een ander optoch Sanherib 2.Para. 32.a.9.

l Rabsake heet op deutsch een Ertzschencker.

18

Ende riep den Koninck: ⁺ doe quam tot hem wt Eliakim de sone Hilkia de Hofmeester, ende Sebena de Schrijuer, ende Ioah de sone Assaph, de Cantzelier.

+ Sanherib dreycht den Hiskia door zijn sendtboden.

19

Ende de Ouerste schencker sprack tot hem: Lieue, segt den Koninck Hiskia: So spreeckt de groote Koninck, de Koninck van Assyrien: Wat is dat voor een stoutheydt, daer du dy op verlaetst?

C.20

Meynstu, ^m† daer zy noch raedt ende macht te strijden? Waerop verlaetstu dy dan nu, dat du afuallich van my gheworden bist?

m† And. du bist ghenoech beredet, maer in den krijch moet raedt ende macht zijn: oft, du bist wel beredet, ende hebst raet ende etcet.

21

ⁿ Siet, verlaetstu dy op desen gebroken ^o rietstock op Egypten? welcker, so hem yemandt daer op leent, sal hy hem in de hant gaen, ende die doorbooren: also is Pharao de Koninc in Egypten, allen die hen op hem verlaten.

n 2.Reg. 17.a.4.

o Esaie 36.a.6. Hesek. 29.a.6.

22

So ghy nu woudt tot my segghen: Wy verlaten ons op den Heere onsen God: isset dan niet die, dies hoochten ende Altaren Hiskia heeft afghebroken, ende gheseyt tot Iuda ende tot Ierusalem: Voor desen Altaer die te Ierusalem is, sult ghy aenbidden?

23

So ghelooft nu, mynen heere den Koninck van Syrien: so wil ick dy twee duysendt peerden gheuen, dat du moghest Ruyteren daertoe bestellen.

24

Hoe wiltu dan blijuen, voor der ^p minsten heeren een, mijns heeren onderdanen? ende verlaetstu dy op Egypten, om der waghenen ende ruyteren wille?

p oft, slechsten ongheachstten

25

Meynstu dan, ick zy sonder den Heere opghetoghen, dat ick dese steden verdorue? de Heere heeft het my gheheeten: Treckt op in dit lant, ende verderue het.

26

Doe sprack Eliakim de sone Hilkia, ende Seneba, ende Ioah, tot den Ouersten schencker: Spreeckt met dynen knecht op Syrisch, want wy verstaent wel, ende en spreeckt niet met ons op Iodisch, voor den ooren des volcx, dat op der mueren is.

27

Doch de Ouerste schencker sprack tot hen: Heeft my dan mijn heere tot dynen heere, ofte tot dy gesonden, dat ick sulcke woorden spreke? Ia tot den mannen die op der mueren sitten, dat sy met v haren eyghen dreck eten, ende haer eyghen water suypen.

28

Also stondt de Ouerste schencker, ⁺ ende riep met luyder stemme op Iodisch, seyde ende sprac: Hoort het woordt des grooten Konincks, des Konincks van Assyrien.

+ Sanherib lastert ende smaedt God.

29

So spreeckt de Koninck: Laet v Hiskia niet bedrieghen: want hy en vermach v niet te verlossen van myner hant.

D.30

Ende laet v Hiskia niet vertroosten op den Heere, dat hy seyt: De Heere sal ons verlossen, ende dese stadt en sal niet in de handen des Konincks van Assyrien ghegheuen worden.

31

Hoort Hiskia niet: want so spreeckt de Koninck van Assyrien: Neemt aen mijn ghenade, ende koemt tot my hier wt: so sal elck man van synen wijnstock, ende van synen vijchboom eten, ende wt syne fonteyne drincken,

32

Tot dat ick kome, ende hale v in een landt, dat uwen lande ghelijck is: daer koren, most, broot, wijnberghen, olyeboomen, olye ende honich in is: so sult ghy leuendich blijuen ende niet steruen: hoort Hiskia niet, want hy verleydt v, dat hy seyt: De Heere sal ons verlossen.

33

^q Hebben oock de Goden der Heydenen een yeghelick zijn lant verlost, van der hant des Konincks van Assyrien?

q Esaie 10.a.9.

34

Waer zijn de Goden te Hemath ende Arphad? waer zijn de Goden te Seppharuaim, Hena ende Iwa? hebben sy oock Samaria verlost van myner hant?

35

Waer is een God onder alle Goden der landen, die haer lant hebben van myner handt verlost? dat de Heere soude Ierusalem van myner hant verlossen?

36

Het volck nu sweech stil, ende en antwoordde hem niets: want de Koninck hadde geboden ende gheseyt: Antwoordet hem niets.

37

Doe quam Eliakim de sone Hilkia de Hofmeester, ende Sebena de Schrijuer, ende Ioah de sone Assaph de Cantzelier, tot Hiskia met verscheurde kleederen, ende vertelden hem de woorden des Ouersten schencker.