Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xvij. Capittel.

1. Israel wert van den Salmanasser chijnsbaer ghemaect, 4. ende daer na van denseluen wech gheuoert in Assyrien, 7. om syner sonden wille, 24. Samaria met Heydenen besettet, wert gheplaecht met Leeuwen, 27. van eenen Iodischen Priester in Gods wijse onderrichtet, 29. vermengt den waren God met den Afgoden, 34. ende en dienen noch desen noch genen recht.

A.1

IN den twaelften Iare Ahas des Konincks Iuda, ⁺ werdt Koninck ouer Israel te Samaria Hosea de sone Ella, neghen Iaer.

+ Hosea Koninc ouer Israel 9. Iaer lanck.

2

Ende dede dat den Heere qualick beuiel, doch niet als de Koninghen Israels, die voor hem waren.

3

Teghen denseluen tooch op Salmanasser de Koninck te Assyrien, ^{+ a} ende Hosea wert hem onderdanich, dat hy hem gheschencken gaf.

+ Salmanasser Koninck te Assyrien.

a 4.Esdre. 13.e.40

4

Doe nu de Koninck te Assyrien vernam, dat Hosea een verbont maeckte, ende boden hadde tot So den Koninck in Egypten ghesonden, ⁺ ende niet en gaf de geschencken den Koninck te Assyrien alle Iaer, belegherde hy hem, ende leyde hem in de gheuanckenisse.

+ So Koninck in Egypten.

5

^b Ende de Koninck te Assyrien tooch int gantsche lant, ⁺ ende na Samaria, ende beleydese dry Iaer lanck.

b 2.Reg. 18.a.9.

+ Salmanasser voert Israel geuancklic in Assyrien.

6

^c Ende in den neghenden Iare Hosea, wan de Koninck te Assyrien Samaria: ende voerde Israel wech in Assyrien, ende settedese tot Hahah, ende tot Habor, aent water Gosan, ende in de steden der Meden.

c Esaie 8.a.4.

7

Want doe de kinderen Israels tegen den Heere haren God sondichden, ^d diese wt Egyptenlant geleydt hadde, wt der hant Pharao des Konincx in Egypten, ende andere Goden vreesden,

d Exodi 14.d.30.

8

Ende wandelden na de zeden der Heydenen, ⁺ die de Heere voor den kinderen Israels verdreuen hadde, ende deden als de Koninghen Israels.

+ Om welcker sonden wille God Israel verworpen hebbe.

9

Ende de kinderen Israels ^e vercierden hare saken teghen den Heere haren God, die doch niet goet en waren, namelicken, dat sy hen hoochten bouweden in allen steden, beyde in borchten ende valsche steden,

e of, palleerden, dat is, sy wouden haer sonde verdedigen, als recht ende wel ghedaen, als alle Ketters ende Afgodische doen.

B.10

Ende richteden calumnen op, ende haghen op alle hooghe berghen, ende onder alle groene boomen.

11

Ende roockten aldaer op alle hoochten, ghelijck als de Heydenen, die de Heere voor hen wech ghedreuen hadde: ende dreuen boose stucken, daer sy den Heere mede vertoornden,

12

Ende dienden den Afgoden, daer de Heere tot hen van gheseyt hadde: ^f Ghy en sult sulcks niet doen.

f Deute. 4.b.15.

13

Ende wanneer de Heere betuychde in Israel ende Iuda, door alle Propheten, ende Sienders, ende liet hen segghen: ^g Keert om van uwen boosen weghen, ende houdt myne gheboden ende rechten, na alle Wetten die ick uwen vaderen gheboden hebbe, ende die ick tot v gesonden hebbe door myne knechten de Propheten,

g Ierem. 25.a.5.

14

So en hoorden sy niet, ^h maer verhardden hare necken, als de necken harer vaders, die niet en gheloofden aen den Heere haren God.

h Deute. 31.c.27. Malea. 3.a.7.

15

Daertoe verachteden sy syne gheboden ende zijn Verbont, dat hy met haren vaderen gemaect hadde, ende syne Ghetuyghenisse die hy onder hen dede: maer wandelden harer ijdelheydt na, ende werden ijdel ghelijck als de Heydenen, die rontom hen woonden: van welcker de Heere gheboden hadde, Sy en souden niet doen al sy.

16

Doch sy verlieten alle gheboden des Heeren haers Gods, ⁱ ende maeckten hen twee ghegoten kalueren, ende ^k haghen, ende baden aen alle heyr des Hemels, ende dienden Baal,

i 1.Reg. 12.c.28.

k Of, lustwouden

17

^l Ende lieten hare sonen ende dochteren door het vyer gaen, ende ginghen met waersegginghe ende toouerie om, ende gauen hen ouer te doen, dat den Heere qualick beuiel, hem te vertoornen.

l Deute. 18.b.10. 2.Reg. 16.a.3.

18

Doe wert de Heere seer toornich ouer Israel, ⁺ ende dedese wech van synen aenghesichte, dat daer niets ouerbleef, ^m dan den stamme Iuda alleen.

+ Israel werdt wech gheuoert in Assyrien. Osee 1.a.6.7.

m 1.Reg. 12.c.20.

[fol. 130v]

19

(Daertoe en hieldt oock Iuda de geboden des Heeren haers Gods niet, ende wandelden na de zeden Israels, die sy ghedaen hadden.)

C.20

Daerom ^n† verwierp de Heere alle het zaet Israels, ende drongse, ende gafse in de handen der roouers, tot dat hyse warp van synen aenghesichte.

n† And. walchde den Heere ouer alle etce.

21

^o Want Israel wert ghescheurt van den huyse Dauids: ende sy maeckten Ierobeam den sone Nebat ten Koninck: deselue wende Israel achter af van den Heere, ende maecte dat sy swaerlicken sondichden.

o 1.Reg. 12.b.16.

22

Also wandelden de kinderen Israels in allen sonde Ierobeams, die hy aengherichtet hadde, ende en lieten daer niet af,

23

Tot dat de Heere Israel van zijn aenghesichte wech dede, ^p als hy ghesproken hadde door alle syne knechten de Propheten: also werdt Israel wt synen lande wech gheuoert in Assyrien, tot op desen dach.

p Ierem. 25.a.9. Osee 1.a.6. Amos 7.b.17.

24

^q Nu de Koninck te Assyrien liet komen van Babel, ⁺ van Chuta, van Aua, van Hemath, ende Sapharuaim, ende besettede de steden in Samaria, in der kinderen Israels stede: ende sy namen Samaria in, ende woonden in denseluen steden.

q Esr. 4.b.10.

+ Samaria wert met Heydenen besettet.

25

Doe sy nu begosten aldaer te woonen, ende den Heere niet en vreesden, sandt de Heere Leeuwen onder hen, die verworchdense.

26

Ende sy lieten den Koninck te Assyrien segghen: De Heydenen die du hebst hier gebracht, ende de steden Samaria daer mede besettet, en weten niets van der wijse des Gods in den lande: daerom heeft hy Leeuwen onder hen ghesonden, ende siet, deselue doodense, dewijle dat sy niet en weten van der wijse des Gods in den lande.

27

De Koninck te Assyrien gheboot, ende sprack: Brengt der Priesters een daer henen, die van daer zijn wech gheuoert, ende treckt henen, ende woonet aldaer, ende hy leere hen de wijse des Gods in den lande.

28

Doe quam der Priesters een, die van Samaria wech gheuoert waren, ende settede hem te BethEl, ende hy leerdese, hoe sy den Heere vreesen souden.

29

Doch een yegelick volck maecte synen God, ⁺ ende settedense in de huysen op de hoochten, die de Samariters maecten, een yeghelick volck in synen steden, daer sy in woonden.

+ Afgoderije der Samariters.

D.30

Die van Babel maeckten SuchothBenoth: die van Chuth maecten Nergel: die van Hemath maeckten Asima.

31

Die van Aui maeckten Nebehas ende Tharthak: die van Sephuruaim verbrandden hare sonen den Adramelech ende Anamelech den Goden dier van Sepharuaim.

32

Ende dewijle dat sy den Heere oock vreesden, ^r maeckten sy hen Priesters op de hoochten van den ^s kleynsten onder hen, ende setttedense in de huysen op de hoochten.

r Nume. 3.b.10. 1.Reg. 12.d.31.

s Oft, slechten oft verachtesten

33

Also vreesden sy den Heere, ende dienden oock den Goden, na eens yeghelicken volcks wijse, van daer sy ghebracht waren.

34

Ende noch tot op desen dach doen sy na der ouder wijse: dat sy noch den Heere vreesen, noch hare wijsen ende rechten houden, na de Wet ende gheboden, die de Heere gheboden heeft den kinderen Iacobs, ^t dien hy den naem Israel gaf.

t Gene. 32.c.28.

35

Ende maecte een Verbont met hen, ende gheboot hen, ende sprack: ^u Vreest gheene andere Goden, ende en bidtse niet aen, ende en dient hen niet, ende en offert hen niet.

u Iudic. 6.b.10. Ierem. 10.a.5.

36

Maer den Heere, die v wt Egypten landt gheleydt heeft, met grooter kracht ende wtghereckten arme, dien vreest, dien bidt aen, ende dien offert.

37

Ende de zeden, rechten, wetten ende gheboden, die hy v heeft beschrijuen laten, die houdt, dat ghy daer na doet alle tijdt, ende andere Goden niet en vreest.

38

Ende des Verbonts dat hy met v ghemaeckt heeft, verghetet niet, dat ghy andere Goden niet en vreeset,

39

Maer vreeset den Heere uwen God, die sal v verlossen van alle uwen vyanden.

E.40

Doch sy en hoorden niet, maer deden na hare voorleden wijse.

41

Also vreesden dese Heydenen den Heere, ende dienden oock hare Afgoden: also deden oock hare kinderen, ende de kindts kinderen, ghelijck als hare vaders ghedaen hebben, tot op desen dach.