Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

[fol. 124v]

Dat iiij. Capittel.

1. Elisa helpt een arme weduwe, 8. vercrijcht syner onuruchtbarer weerdinnen eenen sone, 18. ende maect hem ghestoruen, wederom leuendich, 38. inden dieren tijt, maect hy bitter moes suet, 41. ende weynich broots vermeerdert.

A.1

ENde een wijf onder de wijuen der kinderen der Propheten, ⁺ riep tot Elisa, ende sprack: Dijn knecht mijn man, is gestoruen: so weetstu, dat hy, dijn knecht, den Heere vreesde: nu koemt de schultheere, ende wil mijn beyde kinderen nemen tot eyghen knechten.

+ Elisa helpt de arme weduwe.

2

Elisa sprack tot haer: Wat sal ick dy doen? segt my: Wat hebstu inden huyse? Sy sprack: Dyne maecht en heeft niets inden huyse, dan alleen een olykruycke.

3

Hy sprack: Gaet henen, ende leent daer buyten van alle dynen nabuerinnen, ledige vaten, ende der selue niet weynich.

4

Ende gaet in, ende sluyt de deure achter dy toe met dyne sonen, ende ghiet in alle vaten: ende wanneer duse gheuult hebst, so gheefse henen.

5

Sy ghinck henen, ende sloot de deure achter haer toe met tsamen haren sonen, die brachten haer de vaten toe, so goot sy in.

6

Ende doe de vaten vol waren, sprack sy tot haren sone: Langt my noch een vat hier. Hy sprack tot haer: Hier en is gheen vat meer: doe stont de olye stille.

7

Ende sy ghinck henen, ende seyde het den man Gods aen: hy sprack: Gaet henen, verkoopt de olye, ende betaelt dynen schultheere: du dan ende dyne sonen, gheneert v van het ouergebleuene.

8

Ende het gheuiel op eenen tijt, ⁺ dat Elisa ghinck na Sunem, aldaer was een rijcke vrouwe, die hielt hem op, dat hy by haer att: ende als hy nu dickwils aldaer doortooch, ghinck hy tot haer in, ende att by haer.

+ Elisa weerdinne te Sunem.

9

Ende sy sprack tot haren man: Siet, ick mercke dat dese man Gods heylich is, die hier altoos doorgaet.

B.10

Laet ons hem een kleyn berderen kamerken daerbouen maken, ende een bedde, disch, stoel, ende kandelaer, daer in setten: op dat, wanneer hy tot ons koemt, hy daerin zy.

11

Ende het gheuiel op eenen tijt, dat hy daer in quam, ende leyde hem bouen in de kamer, ende sliep daer in.

12

Ende sprack tot synen Ionghen Gehasi: ⁺ Roept der Sunamitischen: ende doe hy haer riep, tradt sy voor hem.

+ Gehasi, Elisa knecht.

13

Hy sprack tot hem: Segt haer: Siet, du hebst ons alle desen dienst gedaen, wat sal ick dy doen? hebstu een sake aenden Koninck, oft aen den Velthooftman? Sy sprack: ^a Ick woone onder mynen volcke.

a Dat is, Ick en heb te houe niets te doen, ick woone onder de lieden alleene.

14

Hy sprack: Wat salmen haer dan doen? Gehasi sprack: Och, sy en heeft gheenen sone, ende haer man is oudt.

15

Hy sprack: Roept haer: ende doe hy haer riep, tradt sy in de deure.

16

Ende hy sprack: ^b Om dese tijt ^c ouer een Iaer, saltu eenen sone kussen. Sy sprack: Och niet mijn heere, du man Gods, liecht dyner maecht niet voor.

b Gene. 18.b.14.

c Dat is, na ganc ende loop des iaers, daer alle leuendige in leuen.

17

Ende de vrouwe wert ^d swangher, ende baerde eenen sone om de selue tijt, ouer een Iaer, als haer Elisa gheseyt hadde.

d Of, met kinde

18

Doe nu het kint groot wert, ghebeurdet, dat het wt tot synen vader tot den maeyers ghinck,

19

Ende sprack tot synen vader: O mijn hooft, mijn hooft. Hy sprack tot synen Iongen: Brengt hem tot syner moeder.

C.20

Ende hy nam hem, ende bracht hem in tot syner moeder: ende sy settede hem op haren schoot tot aenden middach, doe sterf hy. ⁺

+ Der Sunamitischen vrouwen sone sterft.

21

Ende sy ghinc op, ende leyde hem op het bedde des mans Gods, sloot toe, ende ghinck wt.

22

Ende riep haren man, ende sprack: Sendt my der Iongers een, ende een Ezelinne, ick wil tot den man Gods, ende weder komen.

23

Hy sprac: Waerom wiltu tot hem? het is doch heden niet Nieuwe Mane noch Sabbath. Sy sprack: Het is goet.

24

Ende sy sadelde de Ezelinne, ende sprack totten Iongen: Drijft voort, ende en versuymt my niet langhe met den rijden, als ick dy segghe.

25

Also tooch sy henen, ende quam tot den man Gods op den berch Carmel: als nu de man Gods haer teghen hem sach, sprack hy tot synen Ionghen Gehasi: Siet, de Sunamitische is daer,

26

So loopt haer nu teghen, ende vraecht haer, of het haer ende haren man ende sone wel ga? Sy sprack: Ia wel.

27

Doe sy nu tot den man Gods op den berch quam, hielt sy hem by synen voeten: Gehasi dan tradt hier toe, dat hyse af stiete: doch de man Gods sprack: Laetse gheworden, want haer ziele is bedroeft, ende de Heere heeft het my verborghen, ende niet kondt ghedaen.

28

Sy sprack: Wanneer hebbe ick eenen sone ghebeden van mynen heere? seyde ick niet, du en soudest my niet bespotten?

29

Hy sprack tot Gehasi: ^e Gordet dyne lendenen, ende neemt mynen staf in dyne hant, ende gaet henen, (^f so dy yemant ontmoet, so en gruet hem niet: ende gruet dy yemant, so en danckt hem niet) ende legt mynen staf op des Ionghens aenghesicht.

e 2.Reg. 9.a.1.

f Luc. 10.a.4.

D.30

De moeder daerentegen des Iongens sprack: So warachtich als de Heere leeft ende dijn ziele, ick en late van dy niet af: doe maecte hy hem op, ende ghinck haer na.

31

Gehasi ghinck voor hem henen, ende leyde den staf den Ionghen op het aensicht: daer en was ghelijckewel gheen stemme noch gheuoelen, ende hy ghinck wederom hem teghen, ende verkondichde het hem, ende sprack: De Ionghen en is niet opghewecket.

32

Ende doe Elisa int huys quam, siet, doe lach de Ionghen doot op zijn bedde.

33

^g Ende hy ghinc daerin, ⁺ ende sloot de deure toe, voor hen beyden, ende badt tot den Heere.

g Matth. 6.a.6.

+ Elisa maect eenen dooden leuendich. 1.Regum. 17.c.21

34

^h Ende klam op, ende leyde hem op het kint, ende leyde synen mont op des kints mont, ende syne oogen op syne oogen, ende syne handen op syne handen: ende breydde hem also ouer hem, dat des kints lijf werm wert.

h Act. 20.b.10. Luc. 7.b.14. 2.Regum. 8.a.1.

35

Hy stont dan weder op, ende ghinck int huys eenmael herwaerts ende derwaerts, ende klam op, ende breydde hem ouer hem: doe ^i† snuyfde de Iongen seuenmael: daerna dede de Ionghen syne ooghen op.

i† And. geeuwde

36

Ende hy riep Gehasi, ende sprack: Roept de Sunamitische: ende doe hy haer riep, quam sy tot hem in: hy sprack: Siet daer, neemt wech dynen sone.

37

Doe quam sy, ende viel te synen voeten, ende badt aen ter Aerden: ende nam haren sone, ende ghinck wt.

38

Doe nu Elisa weder te Gilgal quam, ⁺ wertt dieren tijt in dien lande: ende de kinderen der Propheten woonden voor hem: ende hij sprack tot synen Ionghen: Settet toe eenen grooten pot, ende kooct een moes voor de kinderen der Propheten.

+ Eenen dieren tijt te Elisa tijden.

39

Doe ghinck daer een op het velt, dat hy kruyt lase, ende vandt wilde rancken, ende las daer van Colochinten zijn kleedt vol: ende doe hy quam, sneedt hyse inden pot ten moese, want sy en kendense niet.

[fol. 125r]

E.40

Ende doe sy het opgauen voor de mannen te eten, ende sy vanden moese aten, schreydden sy, ende spraken: O man Gods, de doot is inden pot: want sy en kondend niet eten.

41

Hy daerenteghen sprack: ^k Brenghet meel hier: ende hy dede het in den pot, ende sprack: Gheeft het den volck op, dat sy eten: doe en was daer niet quaets meer in den pot.

k Exodi. 15.c.25.

42

Daer quam dan een man van BaalSalisa, ende brachte den man Gods eerstelinghen broot, namelick, twintich gersten brooden, ende nieuwe koorn in synen ^l† kleede: hy sprack dan: Gheeft den volcke, dat sy eten.

l† an. hulssen, Na somigher wt legghen, haren of garuen.

43

Sijn dienaer sprack: ^m Wat sal ick hondert mannen daer van gheuen? Hy sprack: Gheeft het den volcke, dat sy eten: want so spreeckt de Heere: ⁺ Men sal eten, ende daer sal ouerblijuen.

m Ioan. 6.a.9.

+ Elisa vermeerdert het broot.

44

Ende hy leyde het hen voor, dat sy aten: ende daer bleef noch wat ouer, na den woorde des Heeren.