Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xviij. Capitel.

1. Elia gaet wt beuel des Heeren na Ahab, 3. die is met synen Hofmeester wtghetoghen, hoy te soecken voor het vee. 7. Elia ontmoet ObadIa, 17. straft Ahab, 21. ende het gantsche volck Israels seer, 23. ende gheeft voor, men sal door offer een teecken des warachtighen Gods nemen, 26. de Propheten Baals staen met schande, 30. de Heere bewijst hem aenden offer Elie, 40. ende gheeft (na het dooden der Baalscher Propheten) op desseluen ghebet, reghen.

A.1

ENde na eenen langen tijt, quam het woort des Heeren tot Elia inden derden Iare, ende sprack: ^a Gaet henen, ende vertoont dy Ahab, ^† dat ickt late reghenen op Aerden.

a Iaco. 5.b.17.

† and. ende ick sal den reghen gheuen op etc.

2

Ende Elia ghinck henen, dat hy hem van Ahab sien liete: daer was dan eenen grooten dieren tijt te Samaria.

3

Ende Ahab riep ObadIa synen hofmester ⁺ (ObadIa dannoch vreesde den Heere seer:

+ ObadIa Ahabs Hofmeester.

4

Want doe Isebel de Propheten des Heeren wtroeyde, ^b nam ObadIa hondert Propheten, ende verstackse in de ^c† speloncken, ⁺ hier vijftich, ende daer vijftich, ende versorchdese met broot ende water.)

b Matth. 10.e.41.

c† And. den hole.

+ Isebel doodt de Propheten.

5

So sprack nu Ahab tot ObadIa: Treckt door het lant, tot allen waterfonteynen ende beken, oft wy mochten hoy vinden, ende de peerden ende muylen behouden, dat het vee niet altemael en vergae.

6

Ende sy deylden hen int lant, dat sy het doortoghen: Ahab tooch alleen op eenen wech, ende ObadIa oock alleen den anderen wech.

7

Doe nu ObadIa op de wech was, ⁺ doe ontmoettede hem Elia: ende doe hy hen kende, viel hy op zijn aensicht, ende sprack: Bistu niet mijn heere Elia?

+ Elia ontmoet ObadIa.

8

Hy sprack: Ia, gaet henen, ende segt dynen heere: Siet, Elia is hier.

9

Daerenteghen hy sprack: Wat hebbe ick ghesondicht, dat du dynen knecht wilt in de handen Ahabs gheuen, dat hy my doode?

B.10

So warachtich als de Heere dijn God leeft, daer en is gheen volck noch Koninckrijck, daer mijn heere niet en heeft henen ghesonden, dy te soecken: ende wanneer sy spraken: Hy en is hier niet: so nam hy eenen eedt van den Koninckrijcke ende volcke, datmen dy niet gheuonden en hadde.

11

Ende du sprekest nu: Gaet henen, segt dynen heere: Siet, Elia is hier.

12

Wanneer ick nu henen ghinghe van dy, so soude dy de Gheest des Heeren wech nemen, ick en weet niet waer henen, ende ick dan quame, ende seyde het Ahab aen, ende en vonde dy niet, so verworchde hy my: nu dijn knecht vreest den Heere van zijnder ionckheyt op.

13

Is het mynen heere niet gheseyt, wat ick ghedaen hebbe, doe Isebel de Propheten des Heeren verworchde? dat ick der Propheten des Heeren hondert verstack, hier vijftich ende daer vijftich, in de speloncken, ende versorchdese met broot ende water?

14

Ende du sprekest nu: Gaet henen, segt dynen heere: Elia is hier: dat hy my verworghe.

15

Elia sprack: So warachtich als de Heere Zebaoth leeft, voor dien ick sta, ick wil my heden van hem sien laten.

16

Doe ghinck ObadIa henen, Ahab teghen, ende seyde het hem aen: ende Ahab ghinck henen, Elia teghen.

17

Ende doe Ahab Elia sach, sprack Ahab tot hem: ^d Bistu die, die Israel verwerret?

d Amos 7.b.10.

18

Hy sprack daerenteghen: ⁺ Ick en verwerre Israel niet, ^e maer du ende dijns vaders huys, daer mede, dat ghy des Heeren ghebot verlaten hebt, ende wandelt Baalim na.

+ Elia straft Ahab.

e Ierem. 4.b.18.

19

Wel aen, ⁺ so sendt nu henen, ende vergadert tot my het gantsche Israel, op den berch Carmel, ende de vierhondert ende vijftich Propheten Baals: oock de vierhondert Propheten des ^f haghens, die vanden dissche Isebels eten.

+ 850. Propheten Baals ende der haghen.

f Of, lustwouden

C.20

Also sandt Ahab henen onder alle kinderen Israels, ende vergaderde de Propheten op den berch Carmel.

21

Doe tradt Elia tot allen volcke, ende sprack: Hoe langhe hinckt ghy op beyde zijden? ^g is de Heere God, so wandelt hem na: is het ooc Baal, so wandelt hem na: ende het volck en antwoordde hem niets.

g Iosae 24.b.15.

22

Doe sprack Elia totten volcke: ^h Ick ben alleen ouerghebleuen een Propheet des Heeren: daerentegen der Propheten Baals zijn vier hondert ende vijftich mannen.

h Roma. 11.a.3.

23

So gheeft ons nu twee ossen, ende laetse wtkiesen eenen osse, ende hem in stucken houwen, ende op het hout legghen, ende gheen vyer daer aen legghen: so wil ick den anderen osse nemen, ende op het hout leggen, ende oock gheen vyer daeraen legghen.

24

So roept ghy aen den Naem ws Gods, ende ick wil den Naem des Heeren aenroepen: welcker God nu met vyer antwoorden sal, die zy God: ende het gantsche volck antwoordde, ende sprack: Dat is recht.

25

Ende Elia sprack tot den Propheten Baals: Kiest ghy eenen osse wt, ende maeckt het ten eersten: want uwer is vele, ende roept ws Gods Naem aen, ende en legt daer gheen vyer aen.

26

Ende sy namen den osse, dien hy hen gaf, ende richteden toe, ende riepen aen den Naem Baals, vanden morgen aen, tot aen den middach, ende spraken: Baal verhoort ons: doch daer en was gheen stemme noch antwoordt: ende ⁱ sy hinckten rontom den Altaer, dien sy ghemaeckt hadden.

i De valsche Heyligen, wanneer sy seer aendachtich zijn willen, so worpen sy den kop op beyde zijden, gelijc als een gans gaet, dat het scijnt gelijc als een hinckende die op beyde zijden derwaerts ende herwaert wagghelt. Daeruan koemt ooc het Passah, Exo. 12. doe God in Egypten doorginck ende hinckte, dat hy dootsloech op beyde zijden, hier ende daer, ghelijck als een droncken man gaet. Als bouen: Wat hinckt ghy op beyde zijden? Ende dat is de meyninge, dat de goddeloose lichueerdich zijn, dobbelmoedich, ende en hebben niets ghewis. Ephes. 4. Daeruan heetse de Schrift ooc dantsers, om dat sy met kopworpen, der dantsers ghebeer wtdrucken, ende rechte kopdanssers zijn.

27

Doe het nu middach wert, bespottedese Elia, ende sprack: Roept luyde, want hy is een God: hy dichtet misschien, oft heeft wat te doen, oft is ouer velt, of slaept misschien, dat hy opwake.

28

Ende sy riepen luyde, ende prickelden hen met messen, ende priemen, na haer wijse, tot dat het bloet daer na volchde.

[fol. 121r]

29

Doe nu den middach voorby was, propheteerden sy, tot datmen het spijsoffer doen soude, ende daer was gheen stemme, noch antwoordt, noch opmercker.

D.30

Doe sprack Elia tot allen volcke: Koemt hier alle het volck tot my: ende doe alle het volck tot hem tradt, heelde hy ^k den Altaer des Heeren die ghebroken was.

k 1.Sam. 4.d.35.

31

^l Ende nam twaelf steenen, na den ghetale der stammen der kinderen Iacobs (tot welcken het woort des Heeren sprack, ende seyde: ^m Du salt Israel heeten.)

l Iosu. 4.a.5. c.20

m Gene. 32.c.28. ende 35.b.10. 2.Reg. 17.d.34.

32

Ende bouwede vanden steenen eenen Altaer inden Name des Heeren: ende maeckte rontom den Altaer een groeue, twee korenmaten wijdt.

33

Ende richtede het hout toe, ende hieuwe den osse in stucken, ende leyde hem op het hout.

34

Ende sprack: Haelt vier Cad vol waters, ende ghietet op het brandtoffer, ende op het hout: ende sprack: Doet het noch eenmael: ende sy dedent noch een mael: ende hy sprack: Doet het ten derden mael: ende sy dedent ten derdenmael.

35

Ende het water liep rontom den Altaer, ende de groeue wert oock vol waters.

36

Ende doe den tijdt was spijsoffer te offeren, tradt Elia de Propheet daertoe, ende sprack: ⁺ Heere God Abrahams, Isaacx, ende Iacobs, laet het heden kondt worden, dat du God in Israel bist, ende ick dijn knecht, ende dat ick sulckes alles, na dynen woorde ghedaen hebbe.

+ Het ghebet Elie.

37

Verhoort my Heere, verhoort my: dat dit volck wete, dat du Heere God bist, dat du haer herte daer na bekeerest.

38

ⁿ Doe viel het vyer des Heeren neder, ende verslindde het brandtoffer, hout, steenen, ende Aerde, ende leckte het water op in der groeue.

n Iudic. 6.c.21. Syrach. 48.a.3. 2.Machab. 1.d.32.

39

Doe dat alle het volck sach, viel het op zijn aenghesicht, ende spraken: De Heere is God, de Heere is God.

E.40

Elia daerenteghen sprack tot hen: ^{+ o} Grijpt de Propheten Baals, dat haerder gheen en ontloope: ende sy grepense: ^p ende Elia voerdese neder aen de beke Kison, ende sloechse aldaer.

+ Elia doodt de Propheten Baals.

o Deut. 13.a.1. ende 18.c.20. 2.Reg. 10.c.25.

p Num. 25.a.5. 1.Sam. 15.d.33.

41

Ende Elia sprack tot Ahab: Treckt op, eet ende drinckt, want het ruyscht, als woude het seer reghenen.

42

Ende doe Ahab optooch te eten ende te drincken, ghinck Elia op des Carmels spitze, ende buychde hem ter Aerden, ende leyde zijn hooft tusschen zijn knyen,

43

Ende sprack tot synen Ionghen: Gaet opwaert, ende siet henen na de Zee. Hy ghinck opwaerts, ende sach toe, ende sprack: Daer en is niets. Hy sprack: Gaet weder opwaerts seuenmael.

44

Ende in den seuensten male, sprack hy: Siet, daer gaet een kleyn wolcke op wt der Zee, als eens mans hant. Hy sprack: Gaet opwaerts, ende segt Ahab: Spant aen, ende vaert af, dat dy den reghen niet en treffe.

45

^q Ende eermen toesach, wert den Hemel swart van wolcken ende winde, ende quam eenen grooten reghen: Ahab dan voer, ende tooch na Iesreel.

q 1.Reg. 17.a.1.

46

Ende de hant des Heeren quam ouer Elia, ende hy gordde syne lendenen, ende liep voor Ahab henen, tot dat hy quam te Iesreel.