Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

[fol. 117r]

Dat x. Capittel.

1. De Koninginne wt rijck Arabia, koemt tot Salomo, 6. verwondert haer van zijn wijsheyt, 10. ende gheeft hem gheschencken, 14. van rijckedaghen, schatten, ende heerlickheyt Salomonis.

A.1

ENde het gheruchte Salomo, ⁺ van den Name des Heeren, ^a quam voor de Koninghinne van ^b† rijck Arabien, quam sy, hem te versoecken met raetselen.

+ De Koninginne wt rijck Arabia.

a 2.Paral. 9.a.1. Matth. 12.e.42. Luc. 11.d.31.

b† And. Saba

2

Ende sy quam te Ierusalem met een gantsch groot heyr, met kemelen die specerijen droegen, ende veel gouts ende edele steenen: ende doe sy totten Koninck Salomo inquam, sprack sy met hem, alles wat sy voorghenomen hadde.

3

Ende Salomo seydet haer altemael: ende den Koninck en was niets verborghen, dat hy haer niet en seyde.

4

Doe nu de Koninghinne van rijck Arabien, sach alle wijsheyt Salomo, ende hethuys, dat hy ghebouwet hadde,

5

Ende de spijse voor synen disch, ende syner knechten wooninghe, ende syner Dienaers ampt, ende hare kleederen, ende zijn Schenckers, ende synen krandoffer, die hy inden huyse des Heeren offerde, en konde sy haer niet langer onthouden,

6

Ende sprack totten Koninck: Het is waer wat ick in mynen lande ghehoort hebbe, van dynen wesen, ende van dyne wijsheyt.

7

Ende ick en hebbe het niet willen geloouen, tot dat ick ghekomen ben, ende hebbe het met mynen ooghen ghesien: ende siet, het en is my niet de helft gheseyt: du hebst meer wijsheyts ende goets, dan het gheruchte is, dat ick ghehoort hebbe.

8

^c Salich zijn dyne lieden, ende dyne knechten, die alle tijt voor dy staen, ende dijn wijsheyt hooren.

c Matth. 12.e.42. Luc. 10.c.23.

9

Geloeft zy de Heere dijn God, die tot dy lust heeft, dat hy dy op den stoel geset heeft, daerom dat de Heere Israel lief heeft eewichlick, ende dy ten Koninck gheset heeft, dat du het gherichte ende rechtueerdicheyt ^d hanthauest.

d Dat is, de hant daer aen houdest.

B.10

Ende sy gaf den Koninck hondert ende twintich centener gouts, ende gantsch veel specerijen, ende edele steenen: daer en quam niet meer so veel specerijen, als de Koninghinne van rijck Arabien den Koninck Salomo gaf.

11

Daertoe de schepen Hiram, ^e die gout wt Ophir voerden, brachten seer veel ^{f †} Hebenhout, ende edel steenen.

e 1.Reg. 9.c.24.

f Is eenen boom in Indien lant.

† an. bresilien hout, and. koral. Hebre. Almugim.

12

Ende de Koninck liet pilaren maken van Hebenhout inden huyse des Heeren, ende inden huyse des Konincx, ende Harpen ende Psalters voor de Sangers: daer en quam niet meer sulcken Hebenhout, het en wert oock niet meer gesien, tot op desen dach.

13

Ende de Koninck Salomo gaf der Koninghinnen van rijck Arabien, alles wat sy begheerde ende badt, behaluen wat hy haer gaf van hemseluen: ende sy keerde haer, ende tooch weder in haer lant met haren knechten.

14

Des gouts nu, ⁺ dat Salomo in eenen Iare ghebracht wert, was aen ghewichte, ses hondert, ende sessentsestich centener.

+ Rijckedagen ende schat Salomonis.

15

Behaluen wat vanden kremers, ende kooplieden, ende Apotekers, ende van allen ^g† Koninghen, ende vanden Gheweldighen inden landen quam.

g† And. Koningen teghent Westen. And. Arabie.

16

^h Ende de Koninck Salomo liet maken, twee hondert schilden vanden besten goude: ses hondert stucken gouts dede hy tot eenen schilt.

h 1.Reg. 14.c.26.

17

Ende dry hondert ^i† tartschen vanden besten goude, ia dry pont gouts tot eener tartschen: ende de Koninck leydse in het ^k huys vanden woude Libanon.

i† And. kleyne schilden

k 1.Reg. 7.a.2.

18

Ende de Koninck maecte eenen grooten stoel van ^l Elpenbeen, ende ouertooch hem met den edelsten goude.

l Of, ijuoorenbeen,

19

Ende den stoel hadde ses trappen, ⁺ ende het hooft aen den stoel was achter ront, ende daer waren lenen op beyde zijden om het ghesitsel, ende twee leeuwen stonden aen de lenen.

+ Salomons stoel 2 Paralip. 9.b.17.

C.20

Ende twaelf leeuwen stonden op de ses trappen op beyde zijden, sulcx en is noyt ghemaeckt in gheenen Koninckrijcken.

21

Alle drinckvaten des Konincx Salomo waren gulden, ende alle vaten inden huyse vanden woude Libanon, waren oock louter gout: ^m want des siluers achtemen ten tijden Salomo niets.

m Syra. 47.c.20.

22

ⁿ Want het Zeeschip des Konincx, dat op de Zee met den schepe Hiram voer, quam in dry Iaren eenmael, ende bracht gout, siluer, Elpenbeen, simnen, ende pauwen.

n 1.re. 9.b.11.c.27.

23

^o Also wert de Koninc Salomo grooter, met rijcdom ende wijsheyt, dan alle Koningen op Aerden.

o 2.Paral. 9.c.22.

24

Ende de gantsche werelt begheerde Salomo te sien, dat sy de wijsheyt hoorden, die hem God in zijn herte ghegheuen hadde.

25

Ende yeghelick bracht hem gheschencken, silueren ende gulden ghereetschap, kleederen ende harnasch, kruyden, peerden, ende muylen Iaerlicx.

26

^p Ende Salomo bracht te hoope wagenen ende ruyters, dat hy hadde duysent ende vierhondert waghenen, ende twaelf duysent ruyters: ende lietse in de wagensteden, ende by den Koninc te Ierusalem.

p Deute. 17.b.16. 1.Regum. 4.c.26. 2 Paralip. 1.b.14. ende 9.c.25.

27

Ende de Koninck maeckte, ⁺ dat des siluers te Ierusalem so vele was, als de steenen, ende des Cederenhouts so vele, als der wilden vijchboomen in de valleyen.

+ Des siluers was so veel als steenen, in Salomons tijden.

28

Ende men brachte den Koninck Salomo peerden wt Egypten, ende alderley ware: want de kooplieden des Konincx kochten dese selue ware.

29

Ende brachtense wt Egypten op: ^q elcken eenen waghen voor ses hondert siluerlinghen, ende een peert voor hondert ende vijftich: also brachtmense oock allen Koninghen der Hethiters, ende den Koninck tot Syrien, door hare hant.

q of, telcken etc.