Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

REGVM, HET Eerste boeck van den Koninghen.

Dat Eerste Capittel.

1. So Dauid swac wert op zijn ouderdom, 5. staet Adonia na zijn Rijcke, 11. Salomo verkrijcht het door beschickinghe Nathan ende BathSeba, 32. wert inghehullet, 38. ende ghesalft, 41. Adonia hoort het, 49. ende vliedt.

A.1

ENde doe de Koninc Dauid oudt was, ⁺ ende wel bedaecht, konde hy niet warm werden, wanneermen ooc schoon met kleederen bedeckte.

+ Dauid werdt swack in synen ouderdom.

2

Doe spraken syne knechten tot hem: Laetse mynen heere den Koninck een fijne deerne een maghet soecken, die voor den Koninck sta ende hem ^† onderhoude, ende slape in syne armen, ende warme mynen heere den Koninck.

† and. Pleghe,

3

Ende sy sochten een schoone deerne in alle lantpalen Israels, ⁺ ende vonden Abisag van Sunem, ende brachtense den Koninck.

+ Abisag.

4

Ende sy was een gantsch schoone deerne, ende ^† onderhiel den Koninck, ende diende hem: Doch de Koninck en bekendese niet.

† and. pleechde des

5

Adonia nu de sone Hagith, ⁺ verhief hem, ende sprack: Ick wil Koninck worden, ende maeckte hem wagenen ende ruyteren, ⁺ ende vijftich mannen tot Trawanten voor hem henen.

+ Adonia staet na den Rijcke.

+ 2.Samu. 15.a.1.

6

Ende zijn vader en woude hem niet bekommeren by zijnder tijt, dat hy hadde geseyt: Waerom doestu also? Ende hy was oock een seer schoon man, ^a ende ^† hy hadde hem geboren naest Absalom.

a 1.Reg. 3.b.12.

† and. de moeder hadde hem gebaert

7

^b Ende hadde synen raet met Ioab den sone ZeruIa, ende met AbIathar den Priester, die holpen Adonia

b 1.Reg. 2.c.22.

8

Doch Zadok de Priester, ende Benaia de sone Ioiada, ende Nathan de Propheet, ende Simei ende Rei, ende de Helden Dauids, en waren niet met Adonia.

9

Ende doe Adonia schapen ende runderen, ende ghemest vee offerde by den steen Soheleth, die by de ^c fonteyne Rogel leyt, noodde hy alle syne broeders des Konincx sonen, ende alle mannen Iuda des Konincx knechten.

c Iosue 15.a.8. ende 18.b.17

B.10

Daerenteghen den Propheet Nathan, ende Benaia, ende de Helden, ende Salomo synen broeder, en noodde hy niet.

11

Doe sprac Nathan tot BathSeba Salomons moeder: Hebstu niet gehoort, dat Adonia de sone Hagith, is Koninck gheworden, ende onse heere Dauid weet daer niets van?

12

So koemt nu, ick wil dy eenen raet gheuen, dat du dijn ziele, ende dijns soons Salomo ziele verlost.

13

Gaet henen, ende gaet ten Koninck Dauid in, ende spreeckt tot hem: Hebstu niet, mijn heere Koninck, dyner maghet ghesworen ende gheseydt: Dijn sone Salomo sal na my Koninck zijn, ende hy sal op mynen Stoel sitten? Waerom is dan Adonia Koninck gheworden?

14

Siet, dewijle dat du daer noch bist, ende met den Koninck spreeckst, wil ick na dy daer in komen, ende dijn woort te vollen wtspreken.

15

Ende BathSeba ghinck in totten Koninc in de kamer: ende de Koninck was seer oudt, ende Abisag van Sunem diende den Koninck.

16

Ende BathSeba neychde haer, ende badt den Koninck aen: De Koninck daerenteghen sprack: Wat is dy?

17

Sy sprac tot hem: Mijn heere, du hebst dyner maget gesworen, by den Heere dynen God: Dijn sone Salomo sal Koninck zijn na my, ende op mynen Stoel sitten?

18

Nu daerenteghen siet, Adonia is Koninck gheworden, ende mijn heere Koninck, du en weetst daer niets van.

19

Hy heeft ossen ende ghemest vee, ende veel schapen gheoffert, ende heeft ghenoodt alle sonen des Konincx: Daertoe AbIathar den Priester, ende Ioab den Velthooftman: Doch dynen knecht Salomo en heeft hy niet ghenoodt.

C.20

Du bist ymmers mijn heere de Koninc, de oogen des gantschen Israels sien op dy, dat du hen kondt doest, wie op den Stoel mijns heeren des Konincks na hem sitten sal.

21

Wanneer nu mijn heere de Koninc, met synen vaderen ontslapen is, so sullen ick ende mijn sone Salomo, moeten ^d sondaers zijn.

d Dat is, Adonia sal ons haten, oft dooden: wy moeten de archste worden.

[fol. 112v]

22

Dewijle sy nu noch al sprack met den Koninc, quam de Propheet Nathan. ⁺

+ Nathan koemt tot Dauid.

23

Ende sy seydent den Koninck aen: Siet, daer is de Propheet Nathan: Ende als hy in quam voor den Koninck, badt hy den Koninc aen, op zijn aenghesicht ter Aerden,

24

Ende sprack: Mijn heere Koninck, hebstu gheseyt: Adonia sal na my Koninc zijn, ende op mynen stoel sitten?

25

Want hy is heden af ghegaen, ende heeft gheoffert ossen ende ghemest vee, ende vele schapen, ende heeft alle sonen des Konincks ghenoodt, ende de Hooftlieden, daertoe den Priester AbIathar: Ende siet, sy eten ende drincken voor hem, ende segghen: Geluck ende Heyl den Koninck Adonia.

26

Daerenteghen my dynen knecht, ende Zadok den Priester, ende Benaia den sone Ioiada, ende dynen knecht Salomo en heeft hy niet genoodt.

27

Is dat van mynen heere den Koninck beuolen, ende en hebst het dynen knecht niet weten laten, wie op den Stoel mijns heeren des Konincx, na hem sitten sal?

28

De Koninck Dauid antwoordde, ende sprac: Roept my BathSeba herwaerts, ende sy quam in voor den Koninck: Ende doe sy voor den Koninck stondt,

29

Swoer de Koninck, ende sprack: So warachtich als de Heere leeft, die mijn ziele verlost heeft wt aller noot,

D.30

Ick wil heden doen, als ick dy gesworen hebbe by den Heere, den God Israels, ende gheseyt: Dat Salomo dijn sone, sal na my Koninck zijn, ende hy sal op mynen Stoel sitten voor my.

31

Doe neychde haer BathSeba met haren aensicht ter Aerden, ende badt den Koninck aen, ende sprack: Gheluck ende Heyl mynen heere den Koninck Dauid eewichlick.

32

Ende de Koninck Dauid sprack: Roept my den Priester Zadok herwaerts, ende den Propheet Nathan, ende Benaia den sone Ioiada: Ende doe sy in quamen voor den Koninck,

33

Sprack de Koninck tot hen: Neemt met v ws heeren knechten, ende settet mynen sone Salomo op mynen Muyl, ende voert hem af na ^e Gihon.

e 2.Para. 32.d.30.

34

Ende de Priester Zadok, met tsamen den Propheet Nathan, salue hem aldaer ten Koninck ouer Israel: ende blaest met de basuynen, ende segt: Gheluck ende Heyl den Koninck Salomo.

35

Ende treckt hem na opwaerts, ende koemt: so sal hy sitten op mynen Stoel, ende Koninck zijn voor my, ende ick wil hem gebieden, dat hy Vorst zy ouer Israel ende Iuda.

36

Doe antwoordde Benaia de sone Ioiada den Koninck, ende sprack: Amen, de Heere de God mijns heeren des Konincx segghe oock also.

37

Ghelijck als de Heere met mynen heere den Koninck gheweest is, so zy hy oock met Salomo, dat synen Stoel grooter worde, dan den Stoel mijns heeren des Konincx Dauids.

38

Doe ginghen af, ⁺ de Priester Zadok, ende de Propheet Nathan, ende Benaia de sone Ioiada, ende Crethi ende Plethi, ende setteden Salomo op den Muyl des Konincks Dauids, ende voerden hem na Gihon.

+ Salomo werdt ten Koninc gesalft, van den Priester Zadok.

39

Ende de Priester Zadok nam den Olyhoorne wt der Hutten, ende salfde Salomo: ende sy bliesen met der basuynen, ende alle het volck sprack: ^f Gheluck den Koninck Salomo.

f 1.Sam. 10.c.25.

E.40

Ende alle het volck tooch hem na op, ende het volck pijpte met pijpen, ende was seer vrolick, dat de Aerde van haren gheschreye klanck.

41

Ende Adonia hoorde het, ende alle die hy genoodt hadde, die by hem waren, ende sy hadden alreede ghegheten: Ende doe Ioab der basuynen geluyt hoorde, sprack hy: Wat wil dat geschrey ende rumoer der stadt?

42

Ende doe hy noch sprack, siet, doe quam Ionathan de sone AbIathar des Priesters: Ende Adonia sprack: Coemt in, want du bist een redelick man, ende brenghest goede bootschap.

43

Ionathan antwoordde, ende sprack tot Adonia: Ia, Onse heere de Koninck Dauid heeft Salomo ten Koninck ghemaeckt.

44

Ende heeft met hem henen gesonden den Priester Zadok, ende den Propheet Nathan, ende Benaia den sone Ioiada, ende Crethi ende Plethi, ende sy hebben hem op des Konincx Muyl gheset.

45

Ende Zadok de Priester met tsamen den Propheet Nathan, heeft hem gesalft ten Koninck te Gihon, ende zijn van daer opghetoghen met vreuchden, dat de stadt also te werck gaet: Dat is het gheschrey dat ghy ghehoort hebt.

46

Daertoe sitt Salomo op den Konincklicken Stoel.

47

Ende de knechten des Konincx zijn inghegaen, onsen heere den Koninck Dauid te seghenen, ende hebben gheseyt: Dijn God make Salomo eenen beteren name, dan dynen name is, ende make synen Stoel grooter dan dynen Stoel, ende de Koninck heeft aenghebeden op den legher.

48

Oock heeft de Koninck also gheseyt: Geloeft zy de Heere de God Israels, die heden eenen heeft laten sitten op mynen Stoel, dat het myne ooghen ghesien hebben.

49

Doe verschrickten ende maeckten hen op, alle die by Adonia ghenoodt waren, ende ginghen henen, een yeghelick synen wech.

F.50

^g Doch Adonia vreesde hem voor Salomo, ende maecte hem op, ghinck henen, ende vatede den hoorne des Altaers.

g 1.Reg. 2.b.13.

51

Ende het wert Salomo geseyt: Siet, Adonia vreest den Koninck Salomo, ende siet, hy vatet den hoorne des Altaers, ende spreect: De Koninck Salomo sweere my heden, dat hy synen knecht niet en doode met den sweerde.

52

Salomo sprack: Sal hy redelick zijn, so en sal gheen hayr van hem op de Aerde vallen: werdt daerenteghen wat boos aen hem gheuonden so sal hy steruen.

53

^h Ende de Koninck Salomo sandt henen, ende liet hem af halen van den Altaer: Ende doe hy quam, badt hy den Koninck Salomo aen: Ende Salomo sprack tot hem: Gaet in dijn huys.

h Exodi 21.b.14.