Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiij. Capittel.

1. Dauid betuycht in synen laetsten woorden Gods Gheest hebbe door hem ghesproken, 8. de Helden aen synen houe worden beschreuen, 15. hy, hoewel met luste, wil niet drincken des waters, dat met lijfs perijckel gehaelt wert.

A.1

DIt zijn de laetste woorden Dauids: Dauid de sone Isai sprac: De man, die van den Messia des Gods Iacob, ^a† versekert is, lieflick met Psalmen Israels, sprack,

a† an. geordineert

2

De Gheest des Heeren heeft door my ghesproken, ⁺ ende syne reden is door mynen mondt gheschiet.

+ Gods Gheest heeft door Dauid gesproken.

3

De God ^b† Iacobs heeft tot my ghesproken, de ^c† Hort Israels heeft ghesproken, een rechtueerdighe Heerscher onder den menschen, een Heerscher in der vreese Gods.

b† and. Israels

c† and. rotze

4

Ende ghelijck als het licht des morghens, wanneer de Sonne opgaet, des morghens ^d sonder wolcken, so van den glantse na den reghen, het gras wt der Aerden wasset.

d Moses richtede des Wets Rijcke aen, op den berge Sinai met donneren ende wolcken ende blixem, verschricklick. Maer dit Rijcke sal lieflick zijn, ghelijck het in den Meye, wanneer het gheregent heeft, ende de Sonne des vroech morghens schijnt.

5

Want mijn huys is niet also by God: ^e want hy heeft my een verbondt gheset, dat eewich, ende altemael wel gheordineert ende ghehouden wert: Want alle mijn Heyl ende ^f† doen is, dat niets en ^g wasset.

e 2.Sam. 7.b.12.

f† and. lust

g Geen Konincrijc en is so hooch voor God, sal ooc niet also wassen, maer moeten alle vergaen, alleen dit Rijcke bestaet in eewicheyt.

6

Daerenteghen de ^h Belial zijn altemael als wtgheworpen ^i† distelen, diemen met den handen niet vaten en kan.

h Belial zijn, die den Rijcke Christi vyant zijn, als de Ioden, Paust, Ketters ende Turcken: deselue willen alleen nutte ende de beste zijn, ende zijn dannoch de schadelickste: daer om heeten sy Belial, dat is, de onnutte ofte schadelicke, Leest Ier. 23.d.32.

i† and. doornen

7

Maer wiese aengrijpen sal, die moet ijser ende speisboomen in der handt hebben: Ende sy sullen met vyere verbrandt worden in der wooninghe.

[fol. 111v]

8

Dit zijn de namen der ^k Helden Dauids: ^l Iasabeam de sone Hachmoni, de voorneemste onder dryen: Hy hief zijn spiesse op, ende versloech acht hondert op eenmael.

k Dat is, heerlicke koene mannen

l Aen dese plaetse staet het int Hebreusche also: Ioseb, Basebeth, Thachmoni, de voorneemste onder dryen. Ipse Adino, HaEznib, ende sloech acht etc. hier achten wy, de text zy door eenen schijuer verdoruen, ergens wt eenen boecke onbekentlicker schrift, ende van boosen letteren. Ende zy also: Adino voor Orer, ende HaEznib voor Ethhanitho gheset, want de Hebrei weten wel, hoe men in booser Sadd, schijft, Daleth voor Res, Uau voor Nun, He voor Than, ende wederom lesen kan. Daerom hebben wy het na den text 1.Para. 11. gecorrigeert: want de text aen dese plaetse gheeft sulcx niet. Desghelijcx kan oock geschiet zijn in den woordeken dry. Item acht hondert, so in der Chronica dertich: Item dry hondert staet. Doch kan dat oock wel een ander meyninghe hebben: als 1.Para. 11. an. die daer sit in den stoele der wijsheyt, die voorneemste onder de Helden is: Adino, HaEzni, die versloech etc.

9

Na hem was Eleasar de sone Dodo, des soons Ahohi, onder den dryen Helden met Dauid, doe sy den Philisteen beschimpten, ende aldaer vergadert waren ten strijde, ende de mannen Israels op toghen.

B.10

Doe stondt hy, ende sloech de Philisteen, tot dat zijn hant moede aen het sweert verstijfde: ende de Heere gaf eenen grooten Heyl te dier tijt, dat het volck omwendde hem na te roouen.

11

Na hem was Samma de sone Age des Harariters: Doe hen de Philisteen vergaderden in een dorp, ende aldaer was een stuck ackers vol wicken, ende het volck vluchtede voor de Philisteen.

12

Doe tradt hy midden op dat stuck, ende verlossede het, ende sloech de Philisteen, ende God gaf eenen grooten Heyl.

13

^m Ende dese dry voorneemste onder dertigen, quamen af in den oogst tot Dauid, in de speloncke Adullam, ende het heyr der Philisteen lach in de leechten Rephaim.

m 1.Para. 11.b.15.

14

Dauid nu was op dat mael in de Borcht: ende der Philisteen volck lach tot Bethlehem.

15

Ende Dauid wert lustich, ende sprack: Wie wil my te drincken halen des waters, wt den bornputte tot Bethlehem onder de poorte?

16

Doe vielen de dry Helden in den legher der Philisteen, ende vulden des waters wt den putte, tot Bethlehem onder de poorte, ende droegent, ende brachtent Dauid: Doch hy en woudet niet drincken, maer goot het wt den Heere,

17

Ende sprack: Dat late de Heere verre van my zijn, dat ick dat doe: Isset niet het bloet der mannen, die haer leuen ghewaecht hebben, ende daer henen ghegaen zijn? Ende en woudet niet drincken: dat deden de dry Helden.

18

ⁿ Abisai Ioabs broeder, de sone ZeruIa, was oock een voorneemste onder dryen: Hy hief zijn spiesse op, ende sloech dry hondert, ende was oock beroemt onder dryen.

n 1.Para. 11.c.20 2.Samu. 21.b.17.

19

Ende de heerlickste onder dryen, ende was haer Ouerste: doch hy en quam niet tot aen de ^o† dry.

o† an. dry [eersten]

C.20

^p Ende Benaia de sone Ioiada, des soons Ishail, van grooten daden, van Kabzeel: die sloech twee Leeuwen der Moabiten, ende ghinck af, ende sloech eenen Leeuwe in den put ter sneeu tijdt.

p 1.Para. 11.c.22.

21

Ende sloech oock eenen Egyptischen grouwelicken man, die hadde een spiesse in zijnder hant: ende hy ginck tot hem af met eenen stock, ende nam den Egyptenaer de spiesse, ende verworchde hem met zijn eyghen spiesse.

22

^q Dat dede Benaia de sone Ioiada: ende was beroemt onder den dryen Helden,

q 1.Para. 11.c.24. ende 28.a.5.

23

Ende heerlicker dan de dertich: doch hy quam niet tot aen de dry:Ende Dauid maecte hem ten heymelicken rade.

24

Asahel de broeder Ioab, is onder den dertighen: Ethanam de sone Dodo tot Bethlehem.

25

Samma de Haraditer, Elika de Haraditer.

26

Herez de Paltiter, Ira de sone Ikes des Tekoiters.

27

Abieser de ^r† Anthothiter, Mebunai de Husathiter.

r† And. Anathothiter.

28

Zalmon de Ahohiter, Maherai de Netophathiter.

29

Heleb de sone Baena de Netophathiter, Ithai de sone Ribai van Gibea, der kinderen BenIamin.

D.30

Benaia de Pirgathoniter, Hidai van den beken Gaas.

31

Abialbon de Arbathiter, Asmaneth de Barhumiter.

32

Eliaheba de Saolbaniter, de kinderen Iasen ende Ionathan:

33

Samma de Harariter, Ahiam de sone Sara des Harariters.

34

Eliphelet de sone Ahasbai des soons Maechati, Eliam de sone Ahithophels des Gibeoniters.

35

Hezrai de Carmeliter, Paerai de Arbiter.

36

Iegeal de sone Nathan van Zoba, Bani de Gaditer.

37

Zeleg de Ammoniter: Naharai de Beerothiter, de wapendragher Ioabs des soons ZeruIa.

38

Ira de Iethriter, Gareb de Iethriter. Vria de Hethiter: Dier is al te samen, seuen ende dertich.