Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iij. Capittel.

1. Ouerbleuen Heydenen, 5. met welcke hem Israel vermaechschapt, den Heere vertoornt ende ghestraft wert, 9. Athniel, 15. Ehud, 31. ende Samgar, Richters, door welcke de Heere hen, so sy tot hem schreyen, wonderbaerlicken helpt.

A.1

DIt zijn de ^a† Heydens die de Heere liet blijuen, ⁺ dat hy aen hen Israel versochte, die niet wisten vanden krijgen Canaan:

a† an. volcken.

+ Welcke Heydenen onder Israel gebleuen zijn.

2

Ende op dat de gheslachten der kinderen Israels wisten ende leerden krijgen, die daer te voren niet van en wisten,

3

Naemlicken, de vijf ^b† Vorsten der Philisteen, ende alle Cananiten, ende Zidoniten, ende Heuithen, die aen den berghe Libanon woonden, vanden berch BaalHermon aen, tot datmen koemt te Hemath.

b† an. heeren.

4

De selue bleuen, ^c Israel aen hen te versoecken: datmen ghewaer werde, of sy den geboden des Heeren ghehoor gauen, die hy haren vaderen gheboden hadde, door Mose.

c Deut. 8.a.2. ende 13.a.3. Iudic. 2.c.22.

5

Doe nu de kinderen Israels also woonden onder den Cananiten, Hethiten, Ammoriten, Pheresiten, Heuiten ende Iebusiten,

6

^d Namen sy der seluer dochteren tot wijuen, ende gauen hare dochteren der seluer sonen, ende dienden hare Goden.

d Exodi 23.d.32. Deut. 7.a.2. ende 11.c.28.

7

Ende deden quaet voor den Heere, ende vergaten des Heeren haers Gods, ende dienden Baalim ende ^e† den haghen.

e† an. Aseroth.

8

Doe vergrimde den toorn des Heeren ouer Israel, ⁺ ende verkochse onder de hant CusanRisathaim des Konincks tot Mesopotamia: ende also dienden de kinderen Israels den CusanRisathaim acht Iaer.

+ CusanRisathaim heeft Israel gheuancklick.

9

Doe schreydden de kinderen Israels totten Heere, ⁺ ende de Heere verweckte hen eenen ^f† Heylant, diese verloste ^g† Athniel den sone Kenas, Calebs iongsten broeder.

+ Athniel de eerste Richter in Israel regneerde 40. Iaer.

f† of, Heylmaker, an. helper.

g† Iudic. 1.b.13.

B.10

Ende den Gheest des Heeren was in hem ende hy wert Richter in Israel, ende tooch wt ten strijde: ende de Heere gaf den Koninck tot Syrien CusanRisathaim in syne hant, dat syne hant ouer hem te sterck werdt.

11

^h Doe wert het lant stil veertich Iaer, ende Athniel de sone Kenas sterf.

h 2.Para. 15.b.19.

12

ⁱ Doch de kinderen Israels deden voordaen quaet voor den Heere: ⁺ Doe sterckte de Heere Eglon den Koninck der Moabiten, tegen de kinderen Israels, daerom dat sy quaet deden voor den Heere.

i Iudic. 2.b.19. ende 4.a.1.

+ Eglon heeft Israel geuancklic.

13

Ende vergaderden tot hem de kinderen Ammon, ende de Amalekiten: ende hy tooch henen, ende sloech Israel, ende nam in ^k de Palmstadt:

k Exod. 34.a.3.

14

Ende de kinderen Israels dienden Eglon, der Moabiten Koninck, achthien Iaer.

15

Doe schreydden sy tot den Heere: ⁺ ende de Heere verweckte hen eenen Heylant, Ehud den sone Gera, des soons Iemini, die was ^l† slincks: ende doe de kinderen Israels door den seluen gheschencken sonden, Eglon der Moabiten Koninck,

+ Ehud de tweede Richter in Israel.

l† an. onduchtich met syner rechter hant.

16

Maeckte hem Ehud een tweesnijdende ^m† sweert, eener ellen lanc, ende gordde het onder zijn kleet op zijn rechte heupe,

m† an. stootdegen.

17

Ende brachte het gheschenck den Eglon, der Moabiten Koninc: Doch Eglon was een gantsch vett man.

18

Ende doe hy het gheschenck hadde ouer gheleuert, verliet hy het volck, die het gheschenck ghedraghen hadden.

19

Ende keerde wederom vanden Afgoden tot Gilgal, ende liet hem aensegghen: Ick hebbe dy O Koninck wat heymlicks te seggen: hy daerenteghen hiet, men soude swijghen: ende alle die rontom hem stonden, ghinghen van hem wt.

[fol. 82r]

C.20

Ende Ehud quam tot hem in; maer hy sat in de somer sale alleen: ende Ehud sprack: ⁿ Ick heb Gods woort aen dy: doe stond hy op van synen stoele,

n 2.Sam. 3.c.27.

21

Ehud dan reckte syne hant wt, ⁺ ende nam het sweert van syner rechter heupe, ende stiet het hem in synen buyck.

+ Ehud doorsteeckt Eglon.

22

Dat oock den hecht na het lemmet daerin volchde, ende het vette den hecht besloot (want hy en trock het sweert niet wt synen buycke) so dat den dreck van hem ghinck,

23

Doch Ehud ghinck ^o ter salen wt, ende dede de deure achter hem toe, ende slootse.

o De Raetcamer de Raetstoue, vbi ordinate erant sedes.

24

Doe hy nu wt was, quamen syne knechten in, ende saghen dat de deure der somersalen toe ghesloten was, ende spraken: Hy is misschien ten stoele ghegaen, in de kamer aen de somersale.

25

Doe sy nu langhe beydden, tot dat sy hen schaemden: want niemant en dede de deure der salen op, namen sy den sleutel, ende slotense op; siet, doe lach haer heere doot op der Aerden.

26

Ehud dan was ontuloden, dewijle dat sy het vertogen, ende ghinck voor den Afgoden voorby, ende ontquam tot Seyrath toe.

27

Ende doe hy daer in quam, ^p blies hy de basuynen op het gheberchte Ephraim: ende de kinderen Israels toghen met hem vanden geberchte, ende hy voor hen henen.

p Num. 10.a.7. Iudic. 5.b.11.

28

Ende hy sprack tot hen: Volcht my na: want de Heere heeft v, de Moabiten uwe vyanden, in uwe handen ghegeuen: ende sy volchden hem na, ende wonnen dat Veyr aen de Iordane, die na Moab gaet, ende lieten daer niemanden ouer gaen.

29

Ende sloeghen de Moabiten te dier tijdt, by thien duysent mannen, altemael de beste ende strijtbare mannen, dat daer niet een ontquam.

D.30

Also werden de ^q Moabiten te dier tijdt, onder de handen der kinderen Israels, tonderghebracht, ende het lant was stille tachtentich Iaer.

q Deut. 2.a.8.

31

Daerna was Samgar de sone Anath, ⁺ die sloech ses hondert Philisteen met eenen ^r† ossen stock, ende verloste Israel oock.

+ Samgar de derde Richter in Israel.

r† And. met een herders kudse. Iudic. 5.a.5.