Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxxiij. Capittel.

1. Mose seghent voor synen doot de twaelf stammen Israels, ende seyt wat hen wederuaren sal.

A.1

DIt is den seghen, ⁺ daer Mose de man Gods de kinderen Israels voor synen doot mede seghende:

+ Mose seghent voor synen doot de xij. stammen Israels.

2

Ende sprack: De ^a Heere is van Sinai gekomen, ^b ende is hen op ghegaen van Seir: ^c hy is klaerlick verschenen vanden berch Paran, ende is

a Exodi 3.a.2. ende 19.a.3.

b Num. 21.a.4.8.

c Nu. 11.b.17.d.31.

[fol. 71v]

gekomen met veel duysent Heyligen: tot syner rechter hant is een vyerighe Wet aen hen.

3

^d Hoe heeft hy de lieden so lief? ^e alle syne Heyligen zijn in dyner hant: ^f sy sulllen hen setten tot dynen voeten, ende sullen leeren van dyne woorden.

d Tit. 3.a.4.

e Sapien.3.a.1.

f Luce 10.d.39.

4

Mose heeft ons de Wet geboden, de erue der menichten Iacobs.

5

Ende hy volbrengt ^g het ampt eens Konincx, ende hielt te hoope de Ouersten des volcks, met tsamen den stammen Israels.

g Hy en was niet Koninc, en hadde ooc niet daer van, ende hielt doch het volck te samen: also dat het een hooft hadde, als eenen Koninck, ende niet verstroyt inder verbijsteringe ginc.

6

Ruben leue, ⁺ ende en sterue niet, ende zijn ghemeyn volck zy ^h gheringhe.

+ Ruben.

h of, slecht, dunne, verachtelick.

7

Dit is den seghen Iuda: ⁺ Ende hy sprack: Heere verhoort de stemme Iuda, ⁺ maeckt hem ten Regente in synen volcke, ende laet syne macht groot worden, ende hem moet tegen syne vianden geholpen worden.

+ Iuda.

+ Leui.

8

Ende tot Leui sprac hy: ⁱ Dijn Recht ende dijn Licht, blijue by dynen heyligen Name, ^k dien du versocht hebst tot Massa, doe ghy twistedet aen het Twistwater.

i Dat is, als Exodi 28. staet, het heylichdom opten borstlappe. Hy wil also segghen: Dijn Priesterlicampt zy ghelucksalich voor Gode ende den menschen met bidden ende leeren. Mala. 2.a.4.8.

k Num. 20.b.10.

9

^l Wie tot synen vader ende tot syner moeder spreeckt: Ick en sie hem niet: ende tot synen broeder, Ick en kenne hem niet: ende tot synen sone, Ick en weet hem niet: die houden dynen redenen, ende bewaren dijn Verbont.

l Matt. 19.c.29. Luc. 14.c.26

B.10

Die sullen Iacob dyne rechten leeren, ⁺ ende Israel dyne Wet: die sullen reucwerck voor dyne neuse legghen, ende gheheel offer op dynen Altaer.

+ BenIamin.

11

Heere, seghent zijn vermoghen, ende laet dy beuallen de wercken syner handen: verslaet den rugghe der ghener, ⁺ die hen teghen ^m† hem verheffen, ende der ghener, die hem haten, dat sy haer niet op en richten.

+ Ioseph.

m† an. hen.

12

Ende tot BenIamin sprack hy: ^{n +} Het lieflicke des Heeren sal seker woonen: alle tijdt sal hy ouer hen houden, ende sal tusschen syne schouderen woonen.

n Dat is, de Tempel ende Ierusalem ende het Koninckrijcke was in BenIamin.

+ Iosue. 16.17.

13

Ende tot Ioseph sprack hy: Zijn landt leydt in den seghen des Heeren: daer zijn ^o edele vruchten vanden Hemel, vanden dauwe, ende van der diepte die hier onder leyt:

o Dat is vanden Konincrijcke Israels geseyt: welc hooch gheseghent wert in allen dat de Hemel, sonne, maen, aerde, berch, dal, water, ende alles dat tijdtlick goedt droech ende gaf: daertoe oock Propheten ende Heylige regenten hadde.

14

Daer zijn edele vruchten vander Sonnen, ende edele rijpe vruchten der Manen,

15

Ende vanden hooghen berghen teghent Oosten, ende vanden kleynen berghen eewelick:

16

Ende edele vruchten der Aerden, ende wat daerin is: ⁺ de ghenade des ghenen, ^p die in den bossche woonde, kome op het hooft Iosephs, ende opten scheel des Nasir, onder synen broederen.

+ Sebulon. Isaschar.

p Exodi 3.a.2.

17

Syne heerlickheydt is als eenen eerstgheboren osse, ⁺ ende syne hoornen zijn, als eens eenhorens hoorne: metten selyen sal hy de volcken stooten te hoope, tot aen des lants eynde: dat zijn de ^q duysent Ephraim, ende de duysent Manasse.

+ Gad.

q Heb. thien duysent.

18

Ende tot Sebulon sprack hy: Sebulon verheucht dy dijns ^r wttoochs, ende Isaschar verheucht dy dyner hutten.

r Dit heeft Debora ende Barac gedaen. Iudic. 5.

19

Sy sullen de volcken opten berch roepen, ende aldaer offeren offer der gherechticheyt: want sy sullen de veelheyt des Zees suygen, ende de versoncken schatten inden zande.

C.20

Ende tot Gad sprack hy: ^{s †} Gad zy gesegent de ruymmaker: hy leyt als eenen leeuwe, ende rooft den arm ende den scheel.

s 2.Reg. 10. Gad verwijdert.

† an. geseghent zy die den.

21

Ende hy sach, ^t† dat hem een ^u Hooft gegeuen was, een Leeraer die verborgen is, welcker quam metten Ouersten des volcks, ende beschickte de gherechticheyt des Heeren, ende syne rechten aen Israel.

t† an. synen aenuanc, dat daer des Leeraers deel der verborghen laghen, ende quam etc.

u Den segen Gad heeft de Koninck Iehu wtgericht 4.Reg.10. daer hi Baal te niete brenget, ende dat volck weder te rechte bracht, ende sloech twee Koninghen doot, daer toe Iesabel. Ende de Leeraer is Elias de Propheet, die inden Hemel ghenomen ende verborgen is, want hy was een burger wt Gilead, inden stamme Gad.

22

Ende tot Dan sprack hy: Dan een ionge leeuwe die sal ^x† vloeyen van Basan.

x† an. springhen.

23

Ende tot Naphthali sprack hy: Naphthali sal ghenoech hebben, wat hy begheert, ^y ende sal vol seghens des Heeren zijn, ⁺ tegent Westen ende Suyden, sal syne besittinghe zijn. ⁺

y Matt. 4.b.13.

+ Dan.

+ Naphthali.

24

Ende tot Asser sprack hy: Asser zy ghesegent met sonen: hy zy aenghenaem synen broederen, ende doppe synen voet in olye.

25

Yser ende ^z metael ^a† zy aen dynen schoenen, dijn ouderdom als dyne ieucht.

z of, eerin.

a† an. sullen dyne sloten zijn, ende dijn smerte als dijn [goede] daghen.

26

Daer en is geen God, als de God des ^b† rechtueerdigen, die in den Hemel sit: die zy dijn hulpe, ende diens syne heerlickheyt in de wolcken is.

b† an. Israels.

27

^c Dat is de wooninge Gods vanden beginne, ende onder den armen eewichlick: ende hy sal voor dy henen, dynen viant wtdrijuen, ende seggen: ^d Zijt verstroyt.

c Gods wooninghe is int volck Israel van begin af, onder welcke sy eewichlick blijuen als de hoenderkens onder den armen, ofte vleugelen der hinnen.

d of, wtgheroyt, vernielt.

28

^e Israel sal seker alleen woonen: de ^f† Fonteyne Iacobs sal zijn opten lande, daer koren ende most is: daertoe synen Hemel sal met dauwe druppen.

e Iere. 23.a.6.

f† an. Ooghe.

29

Wel dy Israel, wie is dy ghelijck? O volck, die du door den Heere salich wordest, die dyner hulpe schilt, ende het sweert dyner ouerwinninghe is: dynen vianden sal het faelgeren, doch du salt op harer hoochte henen treden.