Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiij. Capittel.

1. Hoedanighe in de Ghemeynte des Heeren komen sullen ofte niet, 9. Hoe sy hen in den legher houden sullen, 15. hoe sy eenen verloopenen knecht beschutten sullen, 17. alle hoererije vermijden, 18. ende gheen onrecht goet noch oneerlick ghelt in des Heeren huys brengen, 19. van woecker, 21. beloften, 24. druyuen eten, 25. ende aren plucken ouer den wech.

A.1

GHeen ^a ghebroken noch ghesneden en sal in de menichte des Heeren komen. ⁺

a Esaie 56.a.3.

+ Hoedanige in de Ghemeynte des Heeren komen sullen, ende hoedanige niet

2

Oock en sal gheen hoerenkint in de menichte des Heeren komen, oock niet na dat thiende lidt, maer het en sal geenssins in de menichte des Heeren komen.

3

^b De Ammoniters ende Moabiters en sullen niet in de menichte des Heeren komen, oock niet na het thiende lidt, maer sy en sullen daer nemmermeer in komen:

b Nehem. 13.a.1.

4

Daerom dat sy v niet teghen en quamen met broot ende water, op den wech, doe ghy wt Egypten toocht: ^c ende daertoe teghen v huerden den Bileam, den sone Beor, van Pethor, wt Mesopotamia, dat hy dy veruloecken soude.

c Nume. 22.a.5. Iosue 24.a.9.

5

Doch de Heere dijn God en woude Bileam niet hooren, ⁺ ende veranderde dy den vloeck inden seghen, daerom dat dy de Heere dijn God lief hadde.

+ Bileam.

6

Du en salt hen noch gheluck noch salicheyt wenschen dijn leefdaghe eewichlick.

7

Den Edomiter en saltu voor gheenen grouwel houden: ^d hy is dijn broeder: den Egyptenaer saltu oock voor gheenen grouwel houden, want du bist een vreemdelinck in synen lande gheweest.

d Gene. 21.c.23.

8

De kinderen die sy in het derde lidt baren, sullen in de menichte des Heeren komen. ⁺

+ Hoe sy hen in den legher houden sullen.

9

^e Wanneer du wt den legher gaest tegen dyne vyanden, so hoedt dy voor allen ^f quaden.

e Ephe. 6.b.14. 2.Corinth. 10.a.3.

f Dat du selfs niet straffelic en zijst, en de also de ouerwinninghe ter straffe verliesest, ende geslagen wordest: alst ter tijt Eli ende Sauls gheschiedde.

B.10

Wanneer yemandt onder dy is, die niet reyn en is, dat hem des nachts wat gheschiet is, die sal buyten gaen voor den legher, ende daer niet weder in komen,

11

Tot dat hy hem voor den auont met water bade: ende als de Sonne onderghegaen is, so sal hy weder inden legher gaen.

12

Ende du salt buyten voor den legher een plaetse hebben, daer du ter noot wt gaest:

13

Ende salt ^g† een schupken hebben, ende als du dy daerbuyten setten wilt, so saltu daermede grauen: ende wanneer du gheseten hebst, so saltu toedecken wat van dy ghegaen is.

g† And. eenen benghel onder den gordel hebben.

14

Want de Heere dijn God, wandelt onder dynen legher, dat hy dy verlosse, ende gheue dyne vyanden voor dy: daerom sal dynen legher heylich zijn, dat daer gheen schande onder dy ghesien werde, ende hy hem van dy keerde.

15

Du en salt den knecht synen Heere niet ^h† ouerleueren, die hem van hem tot dy afghekeert heeft.

h† And. ouerantwoorden. Verstaet ten doode, wanneer de heere so boos is: anders en sal niemant eenen synen knecht voor onthouden, want het is roof, ende teghen de liefde.

16

Hy sal by dy blijuen aen de plaetse die hy verkiest in eener dyner poorten, hem te goede, ende en salt hem niet schenden.

17

ⁱ Daer en sal gheen hoere zijn onder den dochteren Israels, ende gheenen hoerenlegher onder den kinderen Israels.

i Nume. 25.a.6. Deuter. 22.c.21.

18

^k Du en salt gheenen hoeren loon noch honden ghelt, in het huys Gods dijns Heeren bren-

k Mich. 1.a.7.

[fol. 67v]

ghen, ⁺ wt eenigher beloften: want dat is den Heere dynen God beyde eenen grouwel.

+ Woeker verboden.

19

^l Du salt aen dynen broeder niet woeckeren, ⁺ noch met ghelde, noch met spijse, noch met allen, daermen mede woeckeren kan.

l 1 Exod. 22.c.25. Leuit. 25.d.35. Hesek. 22.b.12. Nehem. 5.a.7.

+ Woecker verboden.

C.20

Aenden vreemden machstu woeckeren, doch niet aen dynen broeder: op dat dy de Heere dijn God seghene, in allen dat du voorhanden neemst, in den lande, daer du henen koemst dat selue in te nemen.

21

^m Wanneer du den Heere dynen Gode een belofte doest, ⁺ so en saltu het niet vertrecken te houden: want de Heere dijn God, sal het van dy eysschen, ende sal dy sonde zijn.

m Nume. 30.a.2. Eccle. 5.a.3. Baruch. 6.d.34. Actuum. 5.a.3.

+ Van beloften.

22

Wanneer du het belouen onderwegen latest, so en ist dy gheen sonde.

23

Doch wat tot dynen lippen wtghegaen is, saltu houden, ende daer na doen, als du den Heere dynen God vrijwillich beloeft hebst, dat du met dynen monde ghesproken hebst.

24

Wanneer du in dijns naesten wijnberch gaest, so machstu der druyuen eten na dynen wille, tot dat du ghenoech hebst: doch du en salt niets in dijn vat doen.

25

ⁿ Wanneer du in in het zaet dijns naesten gaest, so machstu met der hant aren af breken, doch met der ^o sickele en saltu daer niet in herwaerts ende derwaerts waren.

n Matth. 12.a.4.

o Of, sichte