Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxi. Capittel.

1. Uanden strijde Israels ende Arad des Cananiters, 5. van het murmureren des volcx ende haerder straffe met den slangen, 8. Item van der metalen slangen ten teecken opgherichtet, 10. het volck treckt voorder ende voorder, 21. Israel sendt tot Sihon der Amoriten Koninck, ende die weyghert haer door zijn lantpalen te trecken, 23. stelt hem heftich met alle synen volcke ten strijde teghen hen, 24. so slaet hem Israel, ende neemt zijn lant in, 32. Mose sendt verspieders na Iaeser, 34. Og de Koninck te Basan wort oock gheslaghen, ende zijn lant ende lieden inghenomen.

A.1

ENde doe de Cananiter, ⁺ de ^a Koninck Arad, die teghent Suyden woont, hoorde, dat Israel in koemt, door den wech der verspieders, streedt hy teghen Israel, ende voerde sommighe gheuanghen.

+ Arad der Cananiter Koninck.

a Nume. 33.e.40.

2

Doe beloofde Israel den Heere een belofte, ende sprack: Wanneer du dit volck onder myne hant gheefst, so wil ick hare steden verbannen.

3

Ende de Heere verhoorde de stemme Israels, ende gaf hen de Cananiters, ende sy verbandense met haren steden, ^b ende hieten de steden ^c Harma.

b Iudic. 1.b.17.

c Harma, heet een ban of veruloecsel

4

^d Doe toghen sy van Hor, aen het geberchte, op den wech tot de ^e† Schelfzee, dat sy om der Edomiters lant henen toghen, ende het volck wert verdrietelick op den weghe.

d Deuter. 2.a.1.

e† And. Rietzee, of Roode zee.

5

Ende sprack tegen God ende Mosen, ^f Waerom hebstu ons wt Egypten gheleydt, ⁺ dat wy steruen inder woestijne? want hier en is gheen broot noch water, ende onse ziele walghet ouer dese loose spijse.

f Nume. 11.c.20.

+ Murmureren des volcx.

6

^g Doe sandt de Heere vyerighe slanghen onder het volck, die beten het volck, dat daer een groot volck in Israel sterf.

g 1.Corin. 10a.9. Sapient. 16.a.1.5.

7

Doe quamen sy tot Mose, ende spraken: Wy hebben ghesondicht, dat wy teghen den Heere ende teghen dy, ghesproken hebben: ^h bidt den Heere, dat hy de slanghen van ons neme. Mose badt voor het volck.

h Exodi. 8.a.8. 1.Regum 13.a.6. Actum 8.c.23.

8

Doe sprack de Heere tot Mose: Maeckt dy een metalen slanghe, ende richtse ^i† tot een teecken op: wie ghebeten is, ende sietse aen, die sal ghenesen.

i† Anders, aen eenen hooghen stock oft staeck.

9

^k Doe maecte Mose een metalen slanghe, ⁺ ende richtese op tot een teecken: ende wanneer yemanden een slanghe beet, so sach hy de metalen slanghe aen, ende bleef leuendich.

k Ioan.3.b.14. ende 8.c28. ende 12.d.32 2.Regum 18.a.4.

+ De metalen slanghe beteeckent Christus.

B.10

^l Ende de kinderen Israels toghen wt, ende legherden hen in Oboth.

l Nume. 33.e.43.

11

Ende van Oboth toghen sy wt, ⁺ ende legherden hen in Iim, aen het gheberchte Abarim, in der woestijne teghen Moab ouer, teghen den opganck der Sonnen.

+ Reyse der kinderen Israels.

12

Van daer toghen sy, ende legherden hen aen de beke Sared.

13

Van daer toghen sy, ende legherden hen op dese zijde aen ^m Arnon, welcke is in de woestijne, ende reyckt daer wt van de lantpalen der Amoriters: ⁿ want Arnon is de lantpale Moab tusschen Moab, ende der Amoriters.

m Arnon, is de selue hooge rotzsteen die in Besupha, dat is, hooch in de wolcken, winden ende weder staet: onder vlieten de beken, ende hy strect hem aen de selue syne beken te Ar.

n Iudic.11.b.18.

14

Daer wt spreeckt men inden boeck vanden strijden des Heeren: ^o† Het Vaheb in Supha, ende be beken aen Arnon.

o† And. Dat hy gedaen heeft in de Rietzee, ende inden beken Arnon: ENde de goten der beken die hen ter wooninghe Ar henen strecken [oft buyghen] ende lenen hen aen de lantpale Moab.

15

Ende de springader der beke, welcke reyckt tot aen de stadt Ar, ende lenet haer, ende is de lantpale Moab:

16

Ende van daer [^p† toghen sy:] totten bornput: dat is de bornput daer de Heere tot Mose van seyde: Vergadert het volck, ick wil hen water gheuen.

p† And.buycht sy haer na Beer, dat is de Beer oft bornput daer, etc.

17

Doe sangk Israel dit liedt, ^q† ende songen een om den anderen ouer den bornput.

q† And. Stijcht op, du Beer, singhet hem een om [of na] den anderen

18

Dat is de bornput die de Vorsten ghegrauen hebben, de edele inden volcke hebbense ghegrauen, door den Leeraer ende hare ^r stauen: ende van deser woestijne toghen sy na Mathana:

r Stauen, mogen hier heeten de Uorsten selfs, also in Esaia de Koninc in Egypten een staf heet: daerom dat sy het volck regeerden, als een Herder dat vee met synen staf.

19

Ende van Mathana tot Nahaliel: ende van Nahaliel na Bamoth:

C.20

Ende van Bamoth in het dal, dat inden velde Moab leyt, tot den hooghen berghe Pisga, die teghen de woestijne siet.

21

^s Ende Israel sandt boden tot Sihon den Koninck der Amoriten, ende liet hem segghen:

s Deuter. 2.c.25. ende 20.b.10. Iudic.11.b.19.

22

^t Laet my door dijn lant treckken: wy en willen niet wijcken in de ackers, noch in de wijngaerden, willen oock des bornput waters niet drincken: de lantstrate willen wy trecken, tot dat wy door dyne lantpalen komen.

t Nume. 20.b.19.

23

^u Doch Sihon en oorloefde den kinderen Israels den tocht niet door syne lantpalen, ⁺ maer vergaderde alle zijn volck, ende tooch wt, Israel teghen, in de woestijne: ende als hy tot Iahza quam, streedt hy teghen Israel.

u Deute. 2.c.29. ende 29.a.7.

+ Sihon.

24

^x Maer Israel sloech hem met de scherpte des sweerts, ende nam zijn lant in, van Arnon aen tot aen den Iabok, ende tot aen de kinderen Ammon: ^y want de lantpalen der kinderen Ammon waren vaste.

x Deutero.1.a.4. ende 2.d.32. ende 31.a.4 Iosue. 24.a.8. Amos 2.a.9. Psalm. 135.b.11.

y Deu. 2.b 19.d.36

25

Also nam Israel alle dese steden, ⁺ ende woonde in allen steden der Amoriters, tot Hesbon ende in alle haren ^z dochteren.

+ Israel neemt Sihons lant ten eersten.

z Dat is, dorpen ende vlecken rontom de stadt ligghende.

26

Want Hesbon de stadt was Sihons des Konincx der Amoriters, ende hy hadde ^a† te voren met den Koninck der Moabiters gestreden, ende hem alle zijn lant afghewonnen tot Arnon toe.

a† And. met den vorigen koninc, etc.

27

Daerwt spreecktmen in de ghemeyne spreucke: Koemt tot Hesbon, datmen de stadt Sihon bouwe ende oprichte.

28

Want vyer is wt Hesbon gheuaren, een vlamme van der stadt Sihon, die heeft verslonden Ar der Moabiten, ende de burghers der hoochte Arnon.

29

Wee dy Moab, du volck ^b Camos bist verloren: men heeft syne sonen in de vlucht gheslaghen, ende syne dochteren gheuangen gheuoert: Sihon den Koninck der Amoriters.

b Iudicum 11.b 12 1.Regum. 11.a.7.

D.30

Hare heerlickheyt is te niete gheworden, van Hesbon tot Dibon toe, sy is verstoort tot Nopha toe, die daer reyckt tot Medba.

31

^c Also woonde Israel in het lant der Amoriters.

c Genes.15.b.16.

32

Ende Mose sandt wt verspieders na Iaheser, ende wonnen hare dochteren, ende namen de Amoriters in, die daer in waren.

33

^d Ende keerden hen, ende toghen opwaerts, des weechs tot Basan, doe tooch wt hen tegen, Og de Koninck te Basan, met alle synen volcke, ⁺ te strijden in Edrei.

d Deutero. 3.a.1. ende 29.a.7.

+ Og de Koninc te Basan wort gheslaghen.

34

Ende de Heere sprack tot Mose: Vreest dy niet voor hem, want ick hebbe hem in dyne hant ghegheuen met lant ende lieden: ^e ende salt met hem doen, als du met Sihon den Koninck der Armoriters ghedaen hebst, die tot Hesbon woonden.

e Psalm. 134.b.11.

35

Ende sy sloeghen hem, ende syne sonen, ende alle zijn volck, tot dat daer niemant ouer bleef, ende namen het lant in.