Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xiiij. Capittel.

1. Het volck maect misbaer, murmureert, ende wil wt vertwijfeltheyt weder in Eypten, 6. Iosua ende Caleb, so sy hen het lant aenprijsen, ende der ander verspieders trouweloose afschrickinghe, met tsamen harer vertzaghinge wederlegghen, onderstaen sy te steenen, 10. De Heere dreychtse te verdempen, 13. ende so Mose met grooten ernst voor hen bidt, 20. vergheeft hijt, 21. doch sweert allen ongheloouighen ende lasteraers zijn toegheseyde lant af, 24. ende den trouwen Caleb, 30. met tsamen Iosua aen, 25. voorseyt hen harer aller onderganck, 31. ende harer kinderen openthoudinge in der woestijne xl. Iaer, 39. het volc truert ouer de bootschap des Heeren, 41. ende wil nu tegen synen wille int lant, 45. so worden sy van de Amalekiteren ende Cananiteren iammerlicken verslaghen.

A.1

DOe voer de gantsche menichte op, ende schreydde, ^a ende het volck weende den nacht ouer.

a Deutero. 1.d.34 Psalm. 106.c.24.

2

Ende alle kinderen Israels murmureerden teghen Mose ende Aaron, ende de gantsche menichte sprack tot hen: Och, dat wy in Egyptenlande ghestoruen waren, oft noch storuen in deser woestijne.

3

Waerom leydt ons de Heere in dat lant, dat onse wijuen door het sweert vallen, ende onse kinderen eenen roof worden? ist niet beter dat wy weder trecken in Egypten?

4

Ende deen sprack totten anderen: Laet ons eenen hooftman opworpen, ende weder in Egypten trecken.

5

Mose dan ende Aaron vielen op hare aengesicht, voor de gantsche vergaderinghe der menichte der kinderen Israels.

6

^b Ende Iosua de sone Nun, ende Caleb de sone Iephune, die oock het lant verspiedt hadden, verscheurden hare kleederen, ⁺

b Syr. 46 a9.b.11 1.Mach. 2.f.55.56

+ Iosue ende Caleb, die vermanen Israel het lant in te nemen

7

Ende spraken tot der gantscher menichte der kinderen Israels: Het lant dat wy doorghewandelt hebben te verspieden, is seer goet:

8

Wanneer de Heere ons ^c† ghenadich is, so sal hy ons in dat selue lant brengen, ende ons gheuen, dat een lant is, daer melck ende honich in vloeyt.

c† And. lust aen ons heeft,

9

Valt niet af vanden Heere, ^d ende en vreest v voor den volcke deses lants niet: want wy willense als broot verslinden: haer beschuttinghe is van hen gheweken, ^e de Heere daerenteghen is met ons, en vreest v niet voor hen.

d Deuter. 20.a.3.

e Roma. 8.d.31.

B.10

Doe sprack dat gantsche volck, men soudese steenen: doe verscheen de heerlicheyt des Heeren in der hutten des ^f† Bescheydts allen kinderen Israels.

f† And. Stifts, of ghetuygenisses.

11

Ende de Heere sprack tot Mose: Hoe langhe lastert my dit volck? ende hoe langhe en willen sy aen my niet gheloouen door alderley teeckenen, die ick onder hen ghedaen hebbe?

12

So wil ickse met pestilencien slaen, ende verdelghen, ende dy ten grooteren ende machtigeren volcke maken, dan dit is.

13

^g Mose dan sprack tot den Heere: So sullent de Egyptenaers hooren: ⁺ want du hebst dit volck met dyner kracht midden wt hen gheleydt.

g Exodi. 32.b.12. Deuteron. 9.c.26.

+ Mose biddet voor het volck.

14

Ende men sal segghen tot den inwoonders deses lants, die daer gheoort hebben, dat du Heere onder desen volcke zijst, dat du van aenghesichte ghesien wordest, ^h ende dijn Wolcke staet bouen hen, ende du Heere gaest voor hen henen inder wolckencalumne des daechs, ende vyercalumne des nachts,

h Exodi. 13.c.20. Psalm. 78.b.14. ende 105.d.39. Deuteron. 1.d.33. ende 4.d.37. Nehem. 9.b.12.19 1.Corint. 10.a.1.

15

Ende soudest dit volck dooden als eenen man, so souden de Heydenen segghen, die sulck gheruchte van dy hoorden, ende spreken:

16

ⁱ De Heere en konde in gheenderley wijse dat volck in het lant brengen, dat hy hen gesworen hadde, daerom heeft hyse gheslachtet inder woestijne.

i Exodi. 32.b.12. Deuteron. 9.c.28.

17

So laet nu de kracht des Heeren groot worden, ⁺ als du gheseyt hebst, ende ghesproken:

+ Moses ghebet voor het volck.

18

^k De Heere is gheduldich, ende van grooter barmherticheyt, ende vergheeft misdaet ende ouertredinghe, ende en laet niemant onghestraft, ^l maer besoeckt te huys de misdaet der vaderen ouer de kinderen, int derde ende vierde lidt.

k Psalm. 130.c.28

l Exodi. 20.a.5. ende 34.a.7. Ierem. 32.b.18.

19

So zijt nu ghenadich der misdaet deses volcx na dyner grooter barmherticheyt, als du oock vergheuen hebst desen volcke, wt Egypten tot hier toe.

C.20

Ende de Heere sprack: Ick hebt vergheuen als du gheseyt hebst.

21

Doch so warachtich als ick leue, so sal alle de werelt der heerlickheyt des Heeren vol worden.

22

^m Want alle de mannen die myne heerlicheyt ende teeckenen ghesien hebben, die ick ghedaen hebbe in Egypten, ende in der woestijne, ⁿ ende my nu thienmael versocht, ende myner stemme niet ghehoort en hebben,

m Nume. 26.g.65

n Psalm. 95.a.8.

23

Dier en sal niemant het lant sien, dat ick haren vaderen ghesworen hebbe: oock en salt niemant sien, die my ^o† ghelastert heeft.

o† And. ghetercht.

24

^p Doch mynen knecht Caleb, ⁺ daerom dat een ander Gheest met hem is, ende heeft my ghetrouwelicken na gheuolcht, dien wil ick in dat lant brenghen, daer hy in ghekomen is, ende zijn zaet salt in nemen:

p Iosue. 14.a.6.

+ Caleb wort geloeft.

25

Daer toe de Amalekiters ende Cananiters, die inden gront woonen: morghen keert v, ende treckt weder in de woestijne op den wech na de ^† Schelfzee.

† Of, liszee, And. rietzee, of roode zee.

26

Ende de Heere sprack met Mose ende Aaron, ende seyde:

27

^q Hoe langhe murmureert dese boose menichte teghen my? want ick hebbe het murmureren der kinderen Israels, dat sy teghen my ghemurmureert hebben, ghehoort.

q Psalm. 106.c.25.

28

Daerom spreect tot hen: ^r So warachtich als ick leue, spreeckt de Heere, ick wil v doen, als ghy voor mynen ooren gheseyt hebt.

r Numer. 26.g.65 ende 32.b.10. Deutero. 2.b.13. Psalm. 106.c.26.

29

Vwe lijuen sullen in deser woestijne veruallen: ende ghy alle ^s die ghetelt zijt van twintich Iaren ende daer bouen, ghy die teghen my ghemurmureert hebt,

s Numeri.1.e.45. Deuteron. 1.d.35.

D.30

Sult niet in dat lant komen, daer ick myne hant ouer gheheuen hebbe, dat ick v daer in soude laten woonen, behaluen Caleb, de sone Iephune, ende Iosua de sone Nun.

31

^t Vwe kinderen daer ghy van seydet: Sy sullen eenen roof zijn, die wil ick daer in brengen, dat sy bekennen sullen dat lant dat ghy verworpt.

t Deutero. 1.d.39. Iosue 5.a.7.

32

Doch ghy met uwe lijuen, sult in deser woestijne veruallen.

33

Ende uwe kinderen sullen ^† herders zijn inder woestijne veertich Iaer, ende uwe hoererije draghen, tot dat uwe lijuen te niet worden inder woestijne,

† And. dwalende, oft onseker van deen plaetse tot de andere.

34

Na het ghetal der veertich daghen, daer ghy het lant in verpspiedt hebt: ^u Ia, eenen dach sal een Iaer ghelden, ^x dat sy veertich Iaer uwe misdaet draghen: dat ghy ghewaer wordet, wat het zy, als ick ^y† de hant aftrecke.

u Hesek.4.a.6.

x Psalm. 95.b.10.

y† Anders, [yet] verbiede.

35

Ick de Heere hebt gheseyt, dat wil ick doen, alle deser booser menichte, die haer teghen my opgheheuen heeft: in deser woestijne sullen sy te niete worden, ende aldaer steruen.

36

^z Also storuen door de plaghe voor den Heere alle de mannen die Mose henen gesonden hadde, ⁺ het lant te verspieden, ende weder gekomen waren, ende daer teghen murmurerende maecten de gantsche menichte,

z 1.Corin. 10.b.10 Hebre. 3.b.17. Iude a.5.

+ Alle verspieders des lants steruen, behaluen Iosua ende Caleb.

37

Daermede, dat sy den lande een gheruchte maecten, dat het quaet was.

[fol. 50r]

38

^a Doch Iosua de sone Nun, ende Caleb, de sone Iephune, bleuen leuendich vanden mannen die henen ghegaen waren het lant te verspieden.

a Iosue 14.b.10.

39

Ende Mose sprack dese woorden tot alle de kinderen Israels: doe treurde het volck seer.

E.40

Ende maeckten hen des morghens vroech op, ende toghen op de hoochte des berchs, ende spraken: ^b Hier zijn wy, ende willen optrecken aen de plaetse daer de Heere van gheseyt heeft, want wy hebben ghesondicht.

b Deuter. 1.e.41.

41

Mose daerenteghen sprack: Waerom ouertreedt ghy also het woordt des Heeren? Het en sal v niet ghelucken.

42

Treckt niet op, want de Heere en is niet met v, dat ghy niet gheslaghen en wordet voor uwen vyanden.

43

Want de Amalekiters ende Cananiters zijn voor v aldaer, ende ghy sult door haer sweert vallen, daerom dat ghy v vanden Heere gekeert hebt, ende de Heere en sal niet met v zijn.

44

Doch sy ^c† waren verblindt op te trecken op de hoochte des gheberchts: maer de Arcke des Verbonts des Heeren ende Mose, en quamen niet wt den legher.

c† And. sterckten hen moetwillich.

45

Doe quamen de Amalekiters ende Cananiters, die op het gheberchte woonden, af, ende sloeghen, ende versmetense tot Horina.