Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxvi. Capittel.

1. De Heere verbiedt de beelden, 3. doet troostlicke beloften synen volcke, so sy synen woorde ghehoorsaem zijn, 14. ende grouwelicke dreyghinghen, so sy dat selue verachten sullen, 39. haren ouerighen dannoch, so sy noch in der straffe hare misdaet bekennen ende daerouer bidden, 42. wil hy niet verstooten maer in ghenade aennemen om zijns Uerbonts willen.

[fol. 43r]

A.1

GHy ^a sult v geenen Afgod maken, ⁺ noch beelden, ende sult v gheene ^b colomnen oprichten, noch geenen teeckensteen setten in uwen lande, dat ghy daer voor aenbiddet: want ick ben de Heere uwe God.

a Exodi 20.a.4. Deut. 4.c.23. ende 5.a.8. ende 27.b.15. Psalm. 97.a.7.

+ Troostlicke beloften Gods, dien, die synen woorde gehoorsaem zijn.

b of Pilaerstijlen.

2

Houdet myne Sabbathen, ende vreeset v voor mynen Heylichdom: ick ben de Heere.

3

^* Ist dat ^c ghy in myne settingen wandelen sult, ende myne gheboden houden ende doen,

* Cap. xxvi. Lut.

c Deut. 28.a.1.

4

So wil ick v reghen gheuen tot syner tijdt, ende het lant sal zijn vrucht gheuen, ende de boomen op den velde, hare vruchten brenghen.

5

Ende de dorschtijt sal reyken totten wijnoogst, ende den wijnoogst sal reyken, totten zaedtijdt, ende sullet broodts de volheydt hebben, ^d ende sult seker in uwen lande woonen.

d 1.Regum 4.c.24.

6

Ick wil vrede gheuen in uwen lande, ^e dat ghy slapet, ende v niemant en verschricke: ick wil de boose dieren wt uwen lande nemen, ende gheen sweert sal door uwe lant gaen.

e Heb. 11.b.18.

7

Ghy sult uwe vianden iaghen, ende sy sullen voor v henen int sweert vallen.

8

^f Vwer vijue, sullen hondert iagen, ende uwer hondert, sullen thien duysent iaghen, want uwe vianden sullen voor v henen vallen int sweert.

f Iosue 23.b.10. Iesaie 30.b.17.

9

Ende ick wil my tot v wenden, ende wil v wassen ende vermeerderen laten, ende wil mijn verbont v houden.

B.10

Ende ghy sult van den ouden eten, ende wanneer het nieuwe koemt, het oude varen laten.

11

^g Ick wil myne wooninghe onder v hebben, ende myne ziele sal v niet verwerpen.

g Exodi 29.e.45. 2.Cori. 6.b.16. Hesek. 37.c.26.

12

Ende wil onder v wandelen, ⁺ ende wil uwe God zijn, so sult ghy mijn volck zijn,

+ Grouwelicke dreygingen den verachteren Gods woorts.

13

Want ick ben de Heere uwe God, die v wt Egypten lant gheuoert heeft, dat ghy hare knechten niet zijn en soudt: ende heb uwe iock gebroken, ende heb v oprechtelick wandelen laten.

14

^h Werdet ghy my oock niet hooren, ende niet doen dese gheboden alle,

h Deut. 28.b.15. Iudicum 2.b.14. Thren. 2.b.17. Daniel 9.b.11. Malach. 2.a.2.

15

Ende werdet myne insettingen verachten, ende uwe ziele myne rechten verwerpen, dat ghy niet en doet alle myne geboden ende werdet mijn verbont laten aenstaen,

16

So wil ick v oock sulcks doen: ick wil v thuys soecken met verschricken, met geswel ende cortsen, dat v de aenghesichten veruallen, ende de lijuen versmachten: ghy sult te vergeefs uwe zaet saeyen, ende uwe vyanden sullen dat eten.

17

Ende ick wil mijn aenschijn tegen v setten, ende sult gheslagen worden voor uwen vianden: ende die v haten, sullen ouer v heerschappen, ⁱ ende sult vlieden daer v niemant en iaecht.

i Prouer. 28.a.1.

18

So ghy my dan bouen dat noch niet en hoort, so wil ick dies noch seuenmael meer maken, v te castijden om uwer sonden wille.

19

Dat ic uwe hoouerdicheyt ende halssterckicheyt breke; ^k ende wil uwen Hemel als ijser, ende uwe Aerde als ^l metael maken.

k Deut. 28.c.23.

l of eerin.

C.20

Ende uwe moeyte ende arbeydt, sal verloren zijn, dat uwe lant synen wasdom niet en gheue, ende de boomen inden lande, hare vruchten niet en brenghen.

21

Ende ist dat ghy teghen my wandelt, ende my niet hooren en wilt, so wil ick dies noch seuenmael meer maken, op v te staen, om uwer sonden wille:

22

Ende wil wilde dieren onder v senden, die sullen uwe kinderen verslinden, ende uwe vee verderuen, ende uwer weynich maken, ende uwe straten sullen woest worden.

23

Ist dat ghy v dan daermede, noch niet van my castijen en laet, ende wandelt teghen my,

24

So wil ick v oock teghen wandelen, ende wil v noch seuenmael meer slaen, om uwer sonden wille.

25

Ende wil een wraeck sweert ouer v brengen, dat mijn verbont wreken sal: ende of ghy v in uwe steden vergadert, so wil ick doch de Pestilencie onder v senden, ende wil v in uwer vianden handen gheuen.

26

^m Dan wil ick v den voorraedt des broots verderuen, dat thien vrouwen sullen uwe broodt in eenen ouen backen, ende uwe broot salmen met ghewichte wtweghen: ⁿ ende als ghy etet, sult ghy niet sat worden.

m Dat is, de spijse die men op toekomende diere tijt byleyt: In Ebreischen staet, den staf der spijse, dat is, uwe spijse daer ghy v op vertroost hebt ende geleent als op eenen staf.

n Hosee 4.b.10. Mich. 6.b.14. Haggei 1.a.6.

27

Ende ist dat ghy my dan noch daer door niet en hoort, ende teghen my wandelt,

28

So wil ick tegen v in grimmicheyt wandelen, ende wil v seuenmael meer straffen, om uwer sonden wille,

29

^o Dat ghy sult uwer sonen ende dochteren vleesch eten:

o Deut. 28.f.53. 2.Regum 6.c.28. Thren. 4.b.10. Baruch 2.a.3.

D.30

Ende wil uwe hooghe Altaren te niete doen, ende uwe ^p‡ beelden wtroeyen: ende wil uwe lichamen op uwe Afgoden worpen, ende mijn ziele sal voor v walghen.

p‡ and. Sonnenbeelt,

31

Ende wil uwe steden woest maken, ende ws Heylichdoms kercken inscheuren, ende wil uwen sueten reuck niet riecken.

32

Also wil ick het lant woest maken, dat uwe vyanden die daerin woonen, hen daervoor ontsetten sullen.

33

V daerentegen wil ick onder de Heydenen verstroeyen, ende het sweert wttrecken achter v henen, dat uwe lant sal woest zijn, ende uwe steden verstoort.

34

Dan sal den lande zijn vieren beuallen, so langhe asl het woest leyt, ende ghy inder vianden lande zijt: Ia dan sal het lant vieren, ende hem zijn vieren beuallen laten,

35

So langhe als het woest leyt: daerom dat het niet vieren en konde, doe ghy het soudt vieren laten, doe ghy daerin woonde.

36

Ende den ghenen, die van v ouerblijuen, wil ick een weeck vertzaecht herte maken, in haerder vianden lant, datse een ruyschende bladt iaghen sal, ende sullen daervoor vlieden, als iaechdese een sweert, ende vallen, daerse niemant en iaecht.

37

Ende een sal ouer den anderen ^r henen vallen, gelijck als voor den sweerde, daer hen doch niemant en iaecht: ende ghy sult v niet verheffen derren teghen uwe vianden.

r Als het geschiet inder vlucht, vreese ende verschrickinghe.

38

Ende ghy sult omkomen onder den Heydenen, ende uwer vianden lant, sal v eten.

39

Die dan van v ouerblijuen, die sullen in harer misdaet versmachten in der vianden landt, oock sullen sy in harer vaderen misdaet versmachten.

E.40

So sullen sy dan bekennen hare misdaet, ende harer vaderen misdaet, met welcker sy hen aen my besondicht, ende tegen my gewandelt hebben.

41

Daerom wil ick oock teghen hen wandelen, ende wilse in haerder vianden lant wech drijuen: so sal hen ymmers hare onbesneden herte verootmoedighen, ende dan sullen sy hen de straffe harer misdaet ^s welgheuallen laten.

s Dat is, Gelijck als lust aen haren sonden, ende walginge aen mynen rechten hadden, also sullen sy wederom lust ende welgheuallen hebben aen der straffe, ende seggen: Och, hoe recht is ons gheschiedt, danck heb onse veruloeckte sonde, dat hebben wy nu daeruan. O recht, lieue Heere God O recht. Ende dat zijn gedachten ende woorden, eener ernstlicken rouwe ende boete, die henseluen wt des herten gront haten ende aenspijen leert, Pfy dy aen, wat hebbe ick gedaen? Dat behaecht dan Gode so wel dat hy weder genadich wert Daerom hebben wy dat woordt (Misdaedt) verduytscht, de straffe der misdaedt sulck verstandt te gheuen. Euen also ist oock te verstaen. Den lande beualt syne vieren. an. dan sullen sy hare misdaet versoenen.

42

^t Ende ick sal ghedencken aen mijn verbondt met Iacob, ende aen mijn verbont met Isaac, ende aen mijn verbont met Abraham: ende sal aen het lant ghedencken,

t Deut. 4.d.31.

43

Dat van hen verlaten is, ende hem syne vierdaghen welgeuallen laet, dewijle het woest leyt van hen, ende sy hen de straffe haerder misdaet, welgheuallen laten: daerom dat sy myne rechten verachtet, ende hare ziele aen myne settingen walghinghe ghehadt heeft.

44

Ooc wanneer sy alreede in der vianden lant zijn, so en heb ickse ghelijckewel niet verworpen, en-

[fol. 43v]

de my en walcht haerder niet also, dat het met hen wt zijn soude, ende mijn Verbondt met hen niet meer en soude ghelden: want ick ben de Heere haer God.

45

^u Ende wil ouer hen aen mijn ^x† eerste Verbont ghedencken, doe ickse wt Egypten lant voerde, voor de ooghen der Heydenen, dat ick haer God ware, ick de Heere.

u Exodi 19.a.5.

x† an. het Uerbont metten vorighen [vaderen] gedencken, etc.

46

Dit sijn de settingen, ende rechten ende wetten, die de Heere tusschen hem ende den kinderen Israels ghemaeckt heeft, op den berch Sinai, door de hant Mose.