Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiij.Capittel.

1. 6. Uan getuygen ende Richeeren, 4. liefde tegen den viant, 9. vreemdelingher verschooninghe, 10. besadinghe ende ruste des lants, 12. kerckenrechten ende Iaerfeesten, 20. ghelofte des Enghels ter gheleydinghe des volcx, 22. vruchten der gehoorsaemheyt des wets, 28. lancksame wtroeyinghe der Heydenen, 32. ende van het schuwen derseluen.

A.1

DU salt ^a† eener valschen aenklaghe, ⁺ niet geloouen, dat du eenen Godloosen bystant doest, ende een valsche tuyge sijst.

a† and. ongegronden geruchten etc. dat du dijn handt met eenen godloosen opheuest, ende een onrecht etcet.

+ Dit zijn schoone leeringen hoe men recht doen sal.

2

^b Du salt niet volgen der veelheyt ^c† totten boosen, ende niet antwoorden voort gerichte, dat du der veelheyt na[volgende] vanden rechten wijckest.

b Ioan. 7.c.24

c† and. om quaet te doen,

3

^d Du salt den ^e geringen niet smucken in syner sake.

d Leuit.19.b.15.

e Dat is, ongheachteden, slechten armen niet vercieren, optoyen etcet.

4

^f Wanneer du dynes vyants osse oft esel ontmoetest, dat hy dwaelt, so saltu hem denseluen weder toe leyden.

f Deut. 12.a.1

5

^g Wanneer du dijns vyandts osse oft esel, die du hatet, siest onder den last liggen, hoedt dy, ende en verlaet hem niet, maer versuymt gheerne het dyne om synent willen.

g Deut. 22.a.4 Luc. 14.a.5

6

Du en salt het recht dynes armen, niet buyghen in syner sake.

7

Sijt verre van valschen saken: ^h den ontschuldighen ende gherechtigen en saltu niet dooden: ^* want ick en late den Godloosen niet recht hebben.

h Susan. f.53

* and. ick en sal den etc. niet rechtueerdighen

8

ⁱ Du en salt gheen gheschencke nemen: want gheschencken maken den sienden blint, ende verkeeren de saken der rechtueerdighen.

i Deut. 16.b.19 Sprach 20.d.31

9

^k De vreemdelingen en sullet ghy niet onderdrucken: want ghy weet hoe den vreemdelingen om het herte is, ^l dewijle ghy oock zijt vreemdelingen in Egyptenlant gheweest.

k Exod. 22.c.21 Leuit. 19.d.33

l Gene. 46.a.5

B.10

^m Ses Iaer saltu dijn lant besaeyen, ende syne vruchten insamelen.

m Leuit. 25.a.2

11

Inden seuenden Iare, saltu het rusten ende ligghen laten, dat de armen onder dynen volcke daer van eten, ende wat daer ouerblijft, laet het ⁿ wildewerck op den velde eten, also saltu oock doen met dynen wijnberghe ende olyberghen.

n Ofte, wilde

12

^o Ses daghen saltu dijn arbeydt doen, ⁺ maer des seuenden daechs saltu vieren: op dat dijn osse ende esel rusten, ende dyner maghet sone ende vreemdelinck hen verquicken.

o Exod. 20.a.9 ende 31.b.14 ende 34.c.21. 35.a.2 Leuit. 22.a.3 Deut. 5.b.13

+ Kercken rechte Vierdaghen.

13

Alles wat ick v geseyt hebbe, dat houdt, ^p ende anderen Goden namen en sult ghy niet ^q gedencken, ende wt uwen monde en sullen sy niet gehoort worden.

p Ephe. 5.a.3

q Is hier, prediken, roemen, dancken, Godes dienst volbrenghen,

14

^* Drymael sult ghy my feest houden inden Iare.

* Dat is, het Paschefeest in April, Pincxsten, inder Braecmaent, ende het Loofhuttenfeest inder wijnmaent, die hy heet den wtganck des Iaers om dat het dan wt is met vruchten wassen, ende insamelen

15

^r Namelicken, het feest des ongheheuelden broots saltu houden, dat du seuen dagen ongheheuelt broot etest ^s (als ick dy gheboden hebbe) om de tijt der maent Abib: want in derseluen, bistu wt Egypten ghetoghen: ^t verschijnt dan noch niet ledich voor my.

r Exod. 12.b.14 ende 34.b.18

s Exod. 12.a.3 ende 13.a.3

t Exod. 34.c.20 Deut. 16.b.16

16

Ende het feest der eersten oogst, der vruchten, die du op den velde gesaeyt hebst: ende het feest der insamelinge inden wtganck des Iaers, wanneer du dijn arbeyt inghesamelt hebst vanden velde.

17

^u Drymael inden Iaere, sullen verschijnen voor den Heere den Heerschapper, alle dijn mans persoonen.

u Deut. 16.b.16

18

^x Du en salt het bloet mijns offers niet met den heueldeeghe offeren, ende het vette van mynen feeste, en sal niet blijuen tot op den morghen.

x Exod. 34.c.25

19

^y Het eerstelinck, van der eersten vrucht op dynen velde, saltu brenghen in het huys des Heeren dijns Gods: ^z ende en salt het bocxken niet koken, dewijle het aen syner moeder melck is.

y Exod. 34.c.26 Deut. 26.a.2 Prou. 3.a.9

z Deut. 14.c.21 ende 34.c.26

C.20

^a Siet, ick sende eenen Enghel voor dy henen die dy behoede op den weghe, ende brenghe dy aen de plaetse die ick bereydet hebbe.

a Exod. 13.a.5 ende 32.d.34 ende 33.a.2 Deut 7.c.21 Gene. 12.a.1.3 2.Reg. 19.c.20 Act 9.a.4

21

Daeromme hoedt dy voor synen aensichte, ⁺ ende hoort syner stemmen, ende en verbittert hem niet: want hy en sal uwe ouertredinghe niet vergheuen, ende mynen naem is in hem.

+ De Engel wort voor den kinderen Israels henen ghesonden

22

So du dan syner stemmen wilt hooren, ende doen alles wat ick dy segghen sal, so wil ick dyner vyanden viant, ende dyner wederpartijders wederpartije zijn.

23

^b Wanneeer mynen Enghel voor dy henen gaet, ende brenghet dy aen de Amoriters, Hethiters, Pheresiters, Cananiters, Heuiters, ende Iebusiters, ende ickse alle verdelghe,

b Exod. 33.a.2 Iosua 24.b.12 Deut. 7.c.21

24

^c So en saltu hare Goden niet aenbidden, noch hen dienen, ende niet doen als sy doen, maer du salt haer ^d† Afgoden afdoen ende verbreken.

c Num. 25.a.2

d† and. colomme nederrijten

25

Daerentegen, den Heere uwen Godt sult ghy dienen, so sal hy dijn broot ende dijn water segenen, ende ick wil alle cranckheyt van dy wenden.

26

^e Daer en sal gheen ^f† onswanghere ende onuruchtbare zijn, in dynen lande, ende ick wil hen laten oudt worden.

e Deut. 7.b.14

f† and. misdrachtighe

27

Ick wil mijn verschricken voor dy henen senden, ende ^g† alle het volck vertzaecht maken, daer du henen koemst, ende ick wil dy geuen alle dyne vyanden in de vlucht.

g† anders. in allen volcke een oproer aenrichten

28

^h Ick wil horselen voor dy henen senden, die voor dy wtiagen de Heuieters, Cananiters ende Hethiters.

h Deut. 7.c.20 Exod. 33.a.2

29

ⁱ Ick en wilse niet in eenen Iare wtstooten voor dy, op dat het lant niet woest en worde, ende de wilde ghedierten hen teghen dy vermeeren.

i Iosua 11.b.18

D.30

Allenskens eenen na den anderen, wil ickse wtstooten, ⁺ tot dat du wassest, ende het lant besittest.

+ De grentsen of palen des beloefden landts.

31

^k Ende ick wil dyne lantpalen setten, de ^l† Schelfzee, ende der Philistinen Zee, ende de woestijne, tot aen het water: want ick wil dy in dyne handt gheuen, de inwooners des lants, dat duse salt wtstooten voor dy.

k 1 Reg. 4.c.21

l† anders, Rietzee

32

^m Du en salt met hen oft met haren Goden, gheen verbont maken.

m Exod. 34.b.12. Deut. 7.a.2 Iosua 22.b.12

33

Maer en laetse niet woonen in dynen landen, dat sy dy niet en ^n† veruoeren tegen my: ^o want ist dat du haren Goden dienest, so sal het dy ^p† ter erghernisse ghedijen.

n† and. sondigen maken tegen my.

o 1.Reg. 11.a.2. Num 25.a.2.

p† anders, ten aenstoote gheraden