Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Het xij. Capittel.

1. De Heere leert het ghebruyck des Paeschlams ende ongheheuelden broots, 29. slaet alle eerstgheboren der Egyptenaren, ende daer wert een groot iammer geschrey, 30. Pharao heet het volck trecken, 33. de Egyptenaers dringhense wt den lande, 36. ende zijn hen te willen in leenen, 37. het ghetal des volcks so wt Egypten trocken, 40. den tijt die sy daerinne gheweest zijn, 43. de wijse Passah te houden, 47. ende wie daer toe sullen worden toeghelaten wort beschreuen.

A.1

DE Heere sprac tot Mose, ⁺ ende Aaron in dat lant Egypten:

+ Van den Paschlamme der Ioden.

2

Dese maent sal by v de eerste maent zijn, ende van haer sult ghy de maent des Iaers beghinnen.

3

Segghet der gantschen ^a menichte Israel, ende spreket: ^b Aen den thienden daghe deser maent, nemen een yeghelick een ^c† lam, waer een huysvader is, een lam tot eenen huyse.

a Luth. Waer du dat woordt, menichte, vindest, machstu ooc wel versamelinghe lesen.

b Exod. 12.c.21. ende 32.b.15. ende. 34.b.18. Num. 5.a.2. Deut. 16.a.1.

c† an. lammeken ofte geytken

4

Waer harer nu in eenen huyse voor een lam te weynich zijn, so neme hy het, ende zijn naeste nabuer aen synen huyse, tot dat harer so vele wort, dat sy dat lam op eten konnen.

5

Ghy sult oock een sulck lam nemen, daer geen feyl aen en is, een manneken, ende van een Iaer oudt: vanden lammeren ende gheyten, sult ghy het nemen.

6

^d Ende sult het behouden tot op den veerthienden dach der maent, ende een yeghelick hoop, in gheheel Israel, salt slachten tusschen den auont.

d Hezec. 45.c.21. Luc. 22.a.7.

7

Ende ghy sult van synen bloede nemen, ende beyde posten aen de duere, ende den bouensten dorpel daer mede bestrijcken, aen den huysen, daer sy het inne eten ^*.

* Wat het Paschlam beduyt, leert Paulus genoechsaem. 1.Cor. 5.a.6.

8

Ende sullet also vleesch eten in der seluer nacht, aenden vyere gebraden, ende ongheheuelt broot, ende sult het met bitteren sauce eten.

9

Ghy en sult het niet rou eten, noch met water ghesoden, maer aenden vyere ghebraden, tsamen zijn hooft met synen beenen ende ingewant.

B.10

Ende sult daer niet van ouerlaten tot morgen: indien daer dannoch yet ouerblijft tot morgen, so sult ghy het met vyere verbernen.

11

Also sult ghy het nu eten: Om uwe lendenen sult ghy ghegort zijn, ende uwe schoenen aen uwe voeten hebben, ende stauen in uwe handen, ende sult het met haeste eten, als die hen wech haesten: want het is des Heeren ^e† Passah.

e† anders, Pasah oft ouerganck,

12

Want ick wil in der seluer nacht door Egyptenlant gaen, ^f ende alle eerstegheboorte slaen in Egyptenlande, beyde onder den menschen ende vee: ende wil ^g† myne straffe bewijsen, aen allen Goden der Egyptenaren, ick de Heere.

f Psal. 135.a.8. ende 136.b.10.

g† anders, gericht oefenen aen etc.

13

^h Ende het bloet sal uwe teecken zijn, aen den huysen daer ghy inne zijt, dat wanneer ick het bloet sie, voor v voorby gae, ende v niet de plaghe en ghebeure, die v verderue, wanneer ick Egypten lant slae. ⁺

h Hebr. 11.c.28.

+ De daghen der sueten brooden etcet.

14

Ende sult desen dach hebben ter ghedachtenisse, ende sulten vyeren den Heere tot een feeste, ghy ende alle uwe nacomelinghen, tot eener eewigher wijse.

15

ⁱ Seuen daghen sult ghy ongheheuelt broot eten, naemelicken aenden eersten dage sult ghy ophouden met geheuelden broode in uwen huysen: wie gheheuelt broodt eet, vanden eersten daghe aen, tot op den seuenden, diens siele sal wtgheroeyt worden van Israel.

i Exod. 23.b.15. ende 34.b.18

16

De eerste dach sal heylich zijn, dat ghy ^k te samen koemt, ende de seuende sal oock heylich zijn, dat ghy te samen koemt: geen arbeyt en sult ghy daerinne doen, sonder wat tot der spijse behoort voor allerley zielen, dat selue alleene moecht ghy voor v doen.

k Dat is, predickt ende bidt voor het Passah, ende voor de verlossinge wt Egypten: daeromme bruyckt hy des woordekens Kara, welck heet prediken ende leeren in der versamelinge

17

Ende houdet v aen het ongheheuelde broodt: want euen aen den seluen dage, hebbe ick uwe heyr wt Egypten lant geleydt: daerom sult ghy desen dach houden, ende alle uwe nacomelinghen tot eener eewigher wijse.

18

^l Aenden veerthienden dage der eerster maent des auonts, sult ghy ongeheuelt broot eten, tot aen den eenentwintichsten dach der maendt aen den auont.

l Leuit. 23.a.5. Num. 28.b.16. Deut. 16.a.1 Hezech. 45.c.21.

19

Datmen seuen dagen geen geheuelt broot en vinde in uwen huysen: want wie geheuelt broot eet, diens ziele sal wtgheroeyt worden vander Ghemeynte Israel, het zy een vreemdelinck oft een inwooner inden lande.

C.20

Daerom so en eet gheen geheuelt broot, maer enckel ongheheuelt broodt, in allen uwen wooninghen.

21

Ende Mose riep alle oudtsten in Israel, ende sprack tot hen: Leset wt, ende neemt schapen, een yeghelick man voor zijn huysgesin, ⁺ ende slachtet het Passah.

+ Het Pasah offer.

22

Ende ^m neemt een busselken ysope, ende duyetse in het bloet inden becken, ende beroeret daer den bouendorpel mede, ende de twee posten, ende gheen mensche en gae te syner huysdeure wt tot aenden morghen.

m Hebr. 11.c.28.

23

Want de Heere sal omgaen, ende de Egyptenaren plaghen: ende wanneer hy het bloet sien sal, aen den bouensten dorpel, ende aen den tween posten, so sal hy voor der deure voorby gaen, ende den verderuer niet in uwe huysen komen laten, om te plaghen.

24

Daerom so houdt dese wijse voor dy, ende dyne kinderen eewelick.

25

Ende wanneer ghy int lant koemt, dat v de Heere gheuen sal, als hy ghesproken heeft, so houdet desen dienst.

26

ⁿ Ende wanneer uwe kinderen sullen tot v segghen: Wat hebt ghy daer voor eenen dienst?

n Iosua. 4.c.21.

27

So sult ghy seggen: Het is het ^o† Passah offer des Heeren, die voor den kinderen Israel voorby ginck in Egypten, doe hy de Egyptenaers plaechde, ende onse huysen beurijdde: doe neychde hen het volck, ende aenbadt.

o† anders, de slachtinghe des ouerschrijdens

28

Ende de kinderen Israel gingen henen, ende deden, ⁺ also de Heere Mose ende Aaron gheboden hadde.

+ De tiende plaghe, als bouen beruert, wordt hier volbracht.

29

^p Ende ter middernacht sloech de Heere alle eerstegeboorte in Egyptenlant, van den eersten sone Pharao aen, die op synen stoel satt, tot op den eersten sone des gheuanghen inder geuanckenisse, ende alle eerstegheboorte des vees.

p Exod. 11.a.4. Psalm. 78.f.51. ende 135.a.8. ende 136.b.10. Sapient. 18.a.5.b.11.15.

D.30

Doe stont Pharao op, ende alle syne knechten inder seluer nacht, ende alle Egyptenaers, ende daer wert een groot gheschrey in Egypten: want daer en was geen huys, daer niet een doode in en was.

31

Ende hy riep Mose ende Aaron inder nacht, ende sprack: ^q Maect v op, ende trect wt van mynen volcke, ghy ende de kinderen Israel: gaet henen, ende dient den Heere, als ghy geseyt hebt.

q 1.Sam. 6.a.6.

32

^r Neemt oock met v uwe schapen ende runderen, also ghy gheseyt hebt: gaet henen, ende seghent my oock.

r Exod. 10.c.24.

33

Ende de Egyptenaers dronghen het volck, dat sy het haestelicken wt den lande dreuen: want sy spraken: Wy zijn alle des doodes.

34

Ende het volc droech het rouwe deech, eer het dan gheheuelt wert, tot haree spijse, ghebonden

[fol. 23v]

in haren kleederen, op haren schouderen.

35

^s Ende de kinderen Israel hadden gedaen, als Mose gheseyt hadde, ende vanden Egyptenaren gheeysschet, klueren ende gulden ^* vaten ende cleederen. ⁺

s Exod. 3.c.22. ende 11.a.2.

* oft, gereetschap

+ Tgetal der kinderen Israel, so wt Egypten getoghen zijn.

36

Daertoe hadde de Heere den volcke ghenade ghegeheuen voor den Egyptenaren, dat zijt hen leenden: ende ontkeerdent den Egyptenaren.

37

^t Also togen de kinderen Israel wt van Raemses na Sucoth, ^u seshondert duysent mannen te voete, behaluen de kinderen.

t Num. 33.a.3. Iosua 26.a.6. Hebr. 11.c.29.

u Num. 11.c.21.

38

Ende veel gemeyns volcx tooch oock met hen, ende schapen, ende runderen, ende gantsch veel vees.

39

Ende sy biecken wt den rouwen deege, dat sy wt Egypten brachten, ongheheuelde koecken: want het en was niet gheheuelt, dewijle sy wt Egypten ghestooten werden: ende en kondent niet vertrecken, ende en hadden henseluen anders gheen teeringhe bereyt.

E.40

^x De tijt nu, ⁺ die de kinderen Israel in Egypten ghewoont hebben, is vierhondert ende dertich Iaer.

x Gene. 15.b.16. Act. 7.a.6. Iudith. 5.b.10. Galat. 3.b.17.

+ 430. Iaer zijn de kinderen Israel in Egypte gheweest.

41

Doe de selue omme waren, ginck het gantsche heyr des Heeren, op eenen dach wt Egyptenlant.

42

Daerom wort dese nacht den Heere ghehouden, dat hyse wt Egyptenlant gheleydt heeft: ende de kinderen Israel sullense den Heere houden, ⁺ sy ende hare nacomelinghen.

+ De wijse het Passah te houden.

43

Ende de Heere sprack tot Mose ende Aaron: Dit is de wijse ^y Passah te houden: geen vreemde en sal daer van eten.

y Pasah heet eenen ganck, daerom dat de Heere in Egyptenlande des nachts ghinck, ende sloech alle eerstgeboorte doot: ende beduydt Christus steruen ende opstandinge, daer hy mede van deser werelt gegaen is, ende in denseluen sonde, doot ende duyuel geslaghen, ende ons wt den rechten Egypten gheuoert heeft tot den Uader: dat is ons Passah oft Paesschen.

44

Doch wie een gekocht knecht is, dien salmen besnijden, ende dan sal hy daer van eten.

45

Een [yeghelick] huysghenoot ende gehuert knecht, en sullen daer niet van eten.

46

In eenen huyse salmen het eten: ghy en sult niet van synen vleessche wt voor het huys draghen: ^z ende en sult gheen been aen hem verbreken.

z Num. 9.b.12. Ioan. 19.d.39.

47

De gantsche menichte Israel, sal sulckes doen.

48

So nu een vreemdelinck by dy woont, ende den Heere het Passah houden wil, die besnijde alles wat mannelick is, ende dan eerst make hy hem daertoe, dat hy sulcks doe, ende zy als een lantbesitter: want geen onbesnedene en sal daer van eten.

49

Eenerley wet zy den landtbesitter ende den vreemdelinck die onder v woont.

F.50

Ende alle kinderen Israel deden, also de Heere Mose ende Aaron gheboden hadde.

51

Also leydde de Heere op eenen dach, de kinderen Israel wt Egyptenlant met haren heyre.