Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxxv. Capittel.

1. Iacob na dat hy de beelden vergrauen heeft, trect wt beuel ende met bescherminghe Gods na BethEl, daer hy eenen Altaer bouwet, 9. God verthoont hem andermael, ende stelt hem voor ooghen het ghesichte bouen int 28. Capittel beschreuen, 16. Rahel zijn wijf sterft in der geboorte BenIamins, 22. Ruben beslaept zijns vaders wijf, 27. Iacob koemt tot Isaac synen vader, 29. die sterft, ende wort van Esau ende Iacob synen sonen begrauen.

A.1

ENde God sprack tot Iacob: Maeckt dy op, ⁺ ende treckt na BethEl, ende woont aldaer, ende maeckt aldaer eenen Altaer den Gode, ^a die dy verscheen, doe du vlodest voor dynen broeder Esau.

+ BethEl.

a Gene. 28.b.13.

2

Doe sprack Iacob tot synen huyse, ende tot allen die met hem waren: Doet van v de vreemde Goden, ^b die by v zijn, ende reynicht v, ende verandert uwe cleederen.

b Gene. 31.b.19.

3

Ende latet ons op zijn, ende na BethEl trecken, dat ick aldaer eenen Altaer make, den God die my verhoort heeft, ter tijt ^c† myner bedroeffenisse, ende is met my gheweest op den weghe dien ick ghetoghen ben.

c† Anders, mynes drucx.

4

Doe gauen sy hem alle vreemde Goden, die onder haren handen waren, ende haer ^d oorspanselen: ende hy begroefse onder een eycke, die by Sichem stont.

d Lunulas, datmen heet een gulden hayrbant, nu zijn het perlen gheworden. Siet Prouer. 11. ende Gene. 24.

5

Ende sy toghen wt, ende een vreese Gods quam ouer den steden die rondtom hen henen laghen, also dat sy de sonen Iacobs niet na en iaechden.

6

Also quam Iacob te Luss, inden lande Canaan, die daer BethEl heet, met alle den volcke dat met hem was.

7

Ende bouwede aldaer eenen Altaer, ende hiet de stede BethEl, ^e daeromme dat hem aldaer God gheopenbaert was, doe hy vloodt voor synen broeder.

e Gene. 28.b.13.

[fol. 13r]

8

Doe sterf ^f Debora, ⁺ der Rebeca voester, ende wert begrauen onder BethEl, onder der eycken, ende wert ghenaemt de Klaech eycke.

f Gene. 24.g.59

+ Debora sterft.

9

^g Ende God verscheen Iacob noch een mael, daerna als hy wt Mesopotamia ghekomen was, ende segende hem, ende sprack tot hem:

g Hose. 12.a.4.

B.10

Du hetest Iacob ^h doch du salt niet meer Iacob heeten, maer Israel saltu heeten: ende also hiet men hem Israel. ⁺

h Gene. 32.c.28. 1.Reg. 8.d.31.

+ Israel.

11

Ende God sprac tot hem: Ick ben de almachtighe God, zijt vruchtbaer, ende vermeeret dy, volcken ende volcken hoopen sullen van dy komen, ende ⁱ Koninghen sullen wt dynen lendenen komen.

i Matth. 1.a.6.

12

Ende het lant, dat ick Abraham ende Isaac, ghegeuen hebbe, wil ick oock dy gheuen, ende wilt dynen zade gheuen na dy.

13

Also voer God op van hem, van dier plaetse, daer hy met hem ghesproken hadde.

14

Iacob richtede een steenen ^k† mercteecken op, aen dier plaetse, daer hy met hem ghesproken hadde, ende goot ^l dranckoffer daerop, ende begoot hem met olye.

k† An. columme of staende teecken

l Dat was wijn, als dat in den nauolgenden boecken genoechsaem ghesien wordt.

15

Ende Iacob hiet die plaetse, daer God met hem ghesproken hadde, BethEl.

16

Ende sy toghen van BethEl, ⁺ Ende doe het noch een velt weechs was van Ephrath, doe baerde Rahel: ende het [wee] quam haer hart aen, ouer der gheboorte.

+ BethEl.

17

Ende doe het haer nu so suer wert in der gheboorte, sprac de vroeyvrouwe tot haer, ^m Vreest dy niet, want desen sone saltu oock hebben.

m 1.Sam. 4.b.19.

18

Ende doe haer nu de ziele wt ginck, dat sy steruen moeste, hiet sy hem ⁿ BenOni, doch zijn vader hiet hem ^o BenIamin.

n BenOni is, myner smerten sone.

o heet der rechter hant sone.

19

^p Also sterf Rahel, ende wert begrauen, aen den wech na Ephrath, die nu heet Bethlehem.

p Gene. 48.a.7.

C.20

Ende Iacob richtede een staende ^q† teecken op bouen haren graue: ^{+ r†} dat selue is het grafteecken Rahels tot op desen dach.

q† And. pilaer

+ Rahel sterft.

r† And. aldaer is de grafsteen Rahels etcet.

21

Ende Israel tooch wt, ende richtede eene hutte op, op gheen zijde des torrens ^s Eder.

s Micha 4.a.8.

22

Ende het ghebeurde, doe Israel in dien lande woonde, ⁺ ginck Ruben henen, ^t ende sliep by ^u Bilha synes Vaders bywijf: ^x ende dat quam voor Israel. Iacob hadde twaelf sonen.

+ Ruben slaept by Bilha.

t 2.Sam. 16.c.22.

u Gene. 30.a.3.

x Gene. 49.a.4.

23

De sonen Lea waren dese: Ruben de eerstgeboren sone Iacobs, Simeon, Leui, Iuda, Isaschar ende Sebulon. ⁺

+ Iacob hadde twaelf sonen.

24

De sonen Rahel waren: Ioseph ende BenIamin.

25

De sonen Bilha Rahels maghet, Dan ende Naphthali.

26

De sonen Silpa Lea maghet: Gad ende Asser: dat zijn de sonen Iacob, die hem gheboren zijn in Mesopotamia.

27

Ende hy quam tot synen vader Isaac, tot Mamre ^y† in de hooftstat, die daer heet Hebron, daer Abraham ende Isaac vreemdelingen inne gheweest zijn.

y† And. KiriathArbe, die daer is etcet.

28

Ende Isaac wert hondert ende tachtentich iaren oudt:

29

Ende nam af, ende sterf, ende wert versamelt tot synen volcke, ⁺ oudt ende des leuens sat: ende syne sonen Esau ende Iacob, begroeuen hem.

+ Isaac sterft 180 iaer oudt zijnde