Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxxij. Capittel.

1. Iacob beiegenen de Enghelen Gods, 3. hy schict boden voor henen tot Esau, 7. diens koemst so hy verneemt, deylt hy zijn volck ende vee wt vreesen, in twee hoopen, 9. bidt God met ootmoet des herten, ende vermaent hem syner beloften, 13. bestelt geschencken voor Esau, 24. worstelt met eenen Enghel, 27. ende vercrijcht den name Israel.

A.1

IAcob tooch oock synen wech, ^a ende de Enghelen Gods ontmoetteden hem.

a Gene. 48.b.16.

2

Ende doe hyse sach, sprac hy: Het zijn Gods heyren, ende hiet de selue stede, ^b Mahanaim.

b Dat is, heyrlegher. Psalm. 34.a.8.

3

Ende Iacob schicte boden voor hem henen, tot synen broeder Esau, ^c in het lant Seir, inder lantstreke Edom.

c Iosua 24.a.4.

4

Ende beual hen, ende sprack: Also segghet mynen heere Esau: Dijn knecht Iacob laet dy segghen: Ick ben tot nu toe by Laban, langhe ^d† daer buyten gheweest.

d† Anders in der vreemde

5

Ende hebbe runderen ende esels, schapen, knechten, ende maechden, ende hebbe wtghesonden dy mynen heere aen te segghen, dat ick ghenade voor dynen ooghen vonde.

6

De boden quamen weder tot Iacob, ende spraken: Wy quamen tot dynen broeder Esau, ende hy treckt dy oock tegen, met vierhondert mannen.

7

Doe vreesde hem Iacob seer, ende hem wert banghe, ende deylde het volck dat by hem was, ende de schapen, ende de runderen, ende de kemelen in twee heyren, ende sprack:

8

So Esau koemt op het een heyr, ende slaet het, so sal het ouerghebleuene ontloopen.

[fol. 12r]

9

Voorder sprack Iacob: ⁺ God mijns vaders Abraham, ende God mijns vaders Isaac, Heere die du tot my geseyt hebst: ^e Treckt weder in dijn lant, ende tot dijn maechschap, ick wil dy wel doen.

+ Iacob bidt tot God in synen ancxste.

e Gene. 31.a.3.

B.10

Ick ben te ^f snoode aller barmherticheydt ende aller trouwe, die du aen dynen knecht ghedaen hebst: want ick en hadde niet meer dan desen staf, doe ick ouer desen Iordaen ginck, ende nu ben ick twee heyren gheworden:

f Oft slecht

11

^g† Helpt my doch vander handt mijns broeders, vander hant Esau: want ick vreese my voor hem, dat hy niet en kome, ende slae my, de moeders met den kinderen.

g† anders behoet my.

12

Du hebst gheseyt: Ick wil dy wel doen, ende dijn zaedt maken, als het zant aen der Zee, datmen niet tellen en kan van veelheyt.

13

Ende hy bleef dien nacht daer, ^h ende nam van dien dat hy voor handen hadde, gheschencken om synen broeder Esau:

h 1.Sam. 25.b.18.

14

Twee hondert geyten, twintich bocken, twee hondert schapen, ende twintich rammen.

15

Dertich suyghende kemelen met haren vuelen, veertich koeyen, ende thien ^i† ossen, twintich ezelinnen, met thien veulens.

i† anders. Uarren of Stieren.

16

Ende dedese onder de handen syner knechten, elck kudde bysonder, ende sprack tot hen: Gaet voor my henen, ende laet ruym tusschen de eene kudde na den anderen.

17

Ende gheboot den eersten, ende sprack: Wanneer dy mijn broeder Esau ontmoet ende vraghet: Wien hoortstu toe, ende waer wiltu henen? ende wiens isset, dat du voor dy drijfst?

18

So saltu seggen: Het hoort dynen knecht Iacob toe, die sendet gheschencken synen heere Esau, ende treckt ons achter na.

19

Also geboot hy oock den tweedden, ende den derden, ende allen die den kudden na ginghen, ende sprack: Als ick v gheseyt hebbe, so segghet tot Esau wanneer ghy hem ontmoet.

C.20

Ende segghet oock: Siet, dijn knecht Iacob is achter ons: want hy dachte: Ick wil hem versoenen met den gheschencke, dat voor my henen gaet: daer na wil ick hem sien, misschien sal hy my aennemen.

21

Also ginck het gheschenck voor hem henen, doch hy bleef de selue nacht by den heyre:

22

Ende stont op inder nacht, ende nam zijn twee wijuen, ende de twee maechden, ende zijn elf kinderen, ende tooch aen dat veyr ^* Iaboc:

* Iosua 12.a.2.

23

Namse ende voerdese ouer het water, so dat het al ouer quam wat hy hadde.

24

Ende bleeft op dese zijde alleen: ^k† Doe ^l worstelde een man met hem, tot dat den dagheraet aenbrack.

k† an. Doe ringede. Inden Hebreeuschen koemt ringen van stoue. Als wanneer twee ringhen, dat het stof dicke omme hen wort: ende luydet also vele als, daer stouede een man met hem. Dat is, een heftich kamp was het, dat sal nyemandt verstaen, dan de beuindinghe.

l Hose. 12.a.3.

25

Ende doe hy sach dat hy hem niet ouermocht, roerde hy ^m hem het ghelidt syner heupe aen, ende het ghelidt syner heupe wert ouer het worstelen met hem ^n† verwrenghet.

m Of syner dijen aen de weruel oft weruelbeen, etcet.

n† and. verrenckt

26

Ende hy sprack: Laet my gaen: want den dagheraet breeckt aen. Hy antwoordde: Ick en verlate dy niet, du en seghenst my dan.

27

Hy sprack: Hoe heetstu? Hy antwoordde: Iacob.

28

Hy sprack: ^o Du en salt niet ^p meer Iacob heeten, maer ^q Israel: want du hebst met Gode ende met menschen ghekampt, ende hebst bouen gheleghen.

o Gene. 35.b.10 1.Reg. 18.d.31.

p Sommighe: alleenlick

q Israel koemt van Sara, dat heet kempen ofte verweldigen. Daeruan oock Sar een Uorst ofte heere: ende Sara een vorstinne of vrouwe heet: ende Israel een vorst of kemper Gods: dat is, die met Gode ringet ende ouerwint. Welcke gheschiet door den ghelooue, die so vast aen Godes woorden houdt, tot dat hy Godes toorne ouerwint, ende God tot eygen verkrijget tot eenen ghenadighen Uader.

29

Ende Iacob vraechde hem, ende sprack: Segt doch: Hoe heetstu? Hy sprack: ^r Waerom vraechstu, hoe ick heete? ende hy seghende hem aldaer.

r Exod. 3.b.13. Iudic. 13.b.18.

D.30

Ende Iacob hiet de stede ^s Pniel: want ick hebbe God van aenghesichte ghesien, ende mijn ziele is ghenesen.

s Pniel of Pnuel heet Godes aengesichte oft bekentenisse: want door den ghelooue in den strijde des cruyces, leertmen God recht kennen ende beuinden, so heeft het dan geen noot meer, so gaet de Sonne op.

31

Ende als hy voor Pnuel ouer quam, ginck hem de sonne op, ende hy hinckte aen syner heupe.

32

^t Daer van eten de kinderen van Israel, geen spanaderen op den ghelede der heupe, tot op desen huydighen dach: daeromme dat de spanader aen den gelede der heupe Iacobs, geraect wert.

t Oft Daerwt