Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxxi. Capittel.

1. Iacob vermerct den afgonst zijns gelucx, 3. trect wt het beuel des Heeren ende raet syner wijuen heymelicken na huys, 19. Rahel steelt haers vaders beelden, 23. Laban wort inden naiaghen Iacobs haluen van God gewaerschout, 26. verwijt hem gelijc wel syne vlucht ende gestolen beelden, 33. ende so hy deselue by hem niet en vint, 36. wort daerouer heftich van Iacob ghescholden; 44. maken met malcanderen een verdrach, ende trecken henen.

A.1

ENde de redenen der kinderen Labans, quamen voor hem, dat sy spraken: Iacob heeft al ons vaders goet tot hem gebracht, ende van ons vaders goet heeft hy sulcken rijcdom te weghe ghebracht.

2

Ende Iacob sach aen het aensichte Laban, ende siet, het was niet tegen hem, als gisteren ende eergisteren.

3

Ende de Heere sprac tot Iacob: ^a Trect weder in dyner vader lant, ende tot dyner maechschap, ick wil met dy zijn.

a Gene. 32.a.8.

4

Doe sandt Iacob henen, ende liet Rahel ende Lea roepen, op het velt by zijn kudde, ende sprac tot hen:

5

Ick sie ws vaders aenghesichte dat het niet teghen my en is, als gisteren ende eergisteren: doch de God mijns vaders is met my gheweest.

6

Ende ghy weet dat ick wt alle mijn krachten uwen vader ghedient hebbe.

7

Ende hy heeft bedriegelic met my gehandelt, ende nu tienmael mynen loon verandert: doch God heeft het hem niet toegelaten, dat hy my schade dede.

8

Wanneer hy sprack: De bonten sullen dynen loon zijn, so droech de gantsche kudde bonte: wanneer hy daerentegen sprack: de ghesprenckelde sullen dynen loon zijn, so droech de gantsche kudde ghesprenckelde.

9

Also heeft God de goeden ws vaders hem ontwendet, ende my ghegheuen.

B.10

Want wanneer den tijt der ramminge quam, hief ick mijn ooghen op, ende sach inden droom, ende siet, de bocken spronghen op de ghesprinckelde, plackighe ende bonte schapen.

11

Ende de Engel Gods sprack tot my inden droom: Iacob. Ende ick antwoordde: Hier ben ick.

12

Ende hy sprack: Heft op dyne oogen ende siet, ^b de bocken springhen op de ghesprenckelde, plackighe, ende bonte schapen: want ick hebbe al dat ghesien, wat dy Laban doet.

b Bocken zijn hier oock Rammen.

13

Ick ben de God te BethEl, ^c daer du den steen ghesalft hebst, ende my aldaer een ghelofte gedaen: Nu, maect dy op, ende trect wt desen lande, ende treckt weder in het lant dyner maechschap.

c Gene. 28.b.18.

14

Doe antwoordden Rahel ende Lea, ende spraken tot hem: Wy en hebben doch gheen deel noch erue meer in ons vaders huys.

15

Hy heeft ons doch gehouden als de vreemde, want hy heeft ons vercocht, ende onsen loon verteert.

16

Daerom heeft Godt onsen vader ontwendt synen rijcdom tot ons, ende onsen kinderen: alles wat dy nu God gheseyt heeft, dat doet.

17

Also maecte hem Iacob op, ende loedt zijn kinderen ende wijuen op kemels.

18

Ende voerde wech alle zijn vee, ende alle zijn haue, ⁺ die hy te Mesopotamia verworuen hadde, dat hy quame tot Isaac synen vader int lant Canaan.

+ Iacob reyst wederom in Canaan.

19

(Laban nu, was ghegaen om zijn kudden te ^d scheeren) ende Rahel stal haers vaders afgoden.

d Gene. 38.b.12. 2.Sam. 13.c.23.

C.20

Also ^e stal Iacob Laban te Syrien het herte, daer mede dat hy hem niet aen en seyde dat hy vloot.

e Het herte stelen is op Hebreeusch wat doen buyten eens anderen weten.

21

Also vloodt hy, ende alles wat syne was, maecte hem op, ende voer ouer het water, ende rechtede hem na den berghe Gilead.

22

Aenden derden daghe wert het Laban aengheseyt, dat Iacob vloodt.

23

Ende ^f† hy nam zijn broeders tot hem, ende iaechde hem na seuen dachreysen, ende kreech hem op den berch Gilead.

f† Anders die Merckt hoe God voor de syne sorghet.

[fol. 11v]

24

Doch, God quam tot Laban den Syrier inden droom des nachts, ende sprack tot hem: Hoedet dy, dat du met Iacob niet anders en sprekest dan vriendelick.

25

Ende Laban naerderde hem tot Iacob. Iacob hadde syne hutten opgheslagen op den berch, ende Laban met synen broederen, sloech syne hutten oock op, op den berghe Gilead.

26

Doe sprack Laban tot Iacob: Wat hebstu ghedaen, dat du mijn herte ghestolen hebst? ende hebst myne dochteren ontuoert, ^g† ghelijck oft sy door het sweert gheuanghen waren?

g† anders. die door etcet.

27

Waerom bistu heymelick gheuloden, ende hebst dy wech ghestolen, ende hebst het my niet aengeseyt, dat ick dy hadde geleydet met vruechden, met singhen, met trommen ende harpen?

28

Ende en hebst my niet laten myne kinderen ende dochteren kussen? nu, du hebst doorlicken gedaen.

29

Ende ick hadde [met Gods hulpe] wel so veel machts, dat ick v konde quaet doen, doch uwes vaders God, heeft gisteren tot my gheseyt: Huedt dy, dat du met Iacob niet anders dan vriendelick sprekest.

D.30

Ende dewijle du dan woudest trecken, ende begheerdest so seer dijns vaders huys, waerom hebstu my myne Goden ghestolen?

31

Iacob antwoordde, ende sprack tot Laban: Ick vreesde my, ende dachte, du soudest dyne dochteren van my ^† trecken.

† anders, rijten.

32

By welcken du dannoch dyne Goden vindest, die sterue hier voor onsen broederen: soect het dyne by my, ende neemt het henen: Iacob en wiste niet datse Rahel gestolen hadde.

33

Doe ginck Laban in de hutten Iacobs, ende Lea, ende der beyden maechden, ende en vant niet: ende ginck wt der hutten Lea, in de hutte Rahel.

34

Doe nam Rahel de Afgoden, ende leydese onder het stroysel der kemelen, ende settede haer daer op: ende Laban besocht de gantsche hutte, ende en vant niet.

35

Doe sprack sy tot haren vader: Mijn heere, en weest niet toornich, want ick en kan niet teghen dy opstaen: want het gaet my na der vrouwen wijse: also en vandt hy de Afgoden niet, hoe seer dat hy oock sochte.

36

Ende Iacob wert toornich, ende schaldt Laban, ende sprac tot hem: Wat hebbe ick mishandelt oft gesondicht, dat du also op my verhittet bist?

37

Du hebst alle mynen huysraet betastet, wat hebstu daerin dynes huysrades gheuonden? legt dat daer voor mynen ende dynen broederen, dat sy tusschen ons beyden richten.

38

Dese twintich Iaer ben ick by dy gheweest, dyne schapen ende geyten ^h† en zijn niet onuruchtbaer geweest, de Rammen dyner cudden en hebbe ick noyt geeten: ⁱ wat de gedierten verscheurden, ^k bracht ick die niet, ick moestet betalen.

h† Anders. hebben niet misdraghen.

i Exod. 22.b.13.

k Ghelijck of hy seyde: ick hebbe andereinder plaetse ghedaen.

39

Du ^l eysschedest het van myner hant, het ware des daechs ofte des nachts ghestolen.

l Oft vorderdest

E.40

Des daechs versmachtede ick van hitte, ende des nachts van vroste, ende gheenen slaep en quam in mynen ooghen.

41

Also hebbe ick dese twintich Iaer in dynen huyse ghedient, veerthien om dyne dochteren, ende sesse om dyne kudden, ende hebst my mynen loon thienmael verandert.

42

En waer de God mijns vaders, de God Abrahams, ende ^m de Vreese Isaacx, op myner zijden niet gheweest en ware, du haddest my ledich laten wech trecken: doch God heeft mijn ellende ende arbeyt aenghesien, ende heeft dy ghisteren ghestraft.

m Iacob noemet hier God Isaacs vreese, daerom dat Isaac godsuruchtich was, ende Gods dienaer.

43

Laban antwoordde ende sprack tot Iacob: De dochteren zijn mijn dochteren, ende de kinderen zijn mijn kinderen, ende de kudden zijn mijn kudden, ende alles wat du siest, is myne: wat kan ick mynen dochteren heden, oft haren kinderen doen, die sy ghebaert hebben?

44

So koemt nu, ende laet ons een verbont maken, ick ende du, dat een ghetuyghenisse zy tusschen my ende dy.

45

Doe nam Iacob eenen steen, ende rechteden op tot eenen ^n† mercksteen.

n† Andr. tot een colomme.

46

Ende sprack tot synen broederen: Raept steenen op: ende sy namen steenen, ende maeckten eenen hoop, ende aten op den seluen hoop.

47

Ende Laban hieten IegarSahadutha, ende Iacob hieten ^o Gilead.

o Dat is, een ghetuygehoop ende beduydt de Schrift, daer vele getuygenisse van Gode met hoopen inne zijn. Aceruus testimonij.

48

Doe sprack Laban: ^p Den hoop zy heden een ghetuyghe tusschen my ende dy (daeruan hietmen hem Gilead.)

p Iosu. 22.c.27. ende 24.c.27

49

Ende zy een Hoede: Want hy sprack: De Heere sie daerin tusschen my ende dy, wanneer wy van malcanderen komen.

F.50

So du myne dochteren beschadichtst, ofte andere wijuen daer toe nemest, bouen myne dochteren: hier en is geen mensche met ons, siet, dannoch God is de getuyge tusschen my ende dy.

51

Ende Laban sprack voorder tot Iacob: Siet, dat is den hoop, ende dat is dat merckteecken dat ick opghericht hebbe tusschen my ende dy.

52

Den seluen hoop zy een ghetuyghe, ende dat merckteecken zy oock een ghetuyghe, waer ick ouer vare tot dy, oft du oueruarest tot my ouer desen hoop ende merckteecken, om te beschadigen.

53

De God Abrahams, ende de God Nahors, ende God haerder vaderen zy richter tusschen ons: ende Iacob swoer hem by der Vreese synes vaders Isaacx.

54

Ende Iacob offerde een offer op den berghe, ende noodde zijn broeders, het broot te eten: ende doe sy gheeten hadden, bleuen sy op den berch den nacht ouer.

55

Des morghens stont Laban vroech op, kustede syne kinderen ende dochteren, ende segendese, ende tooch henen, ende quam wederom aen zijn plaetse.