Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxx. Capittel.

1. Uanden vlijt die Lea ende Rahel aenleyden kinderen te krijghen, ende namen derseluen, 25. Iacob bestaet wederom na huys te keeren, 27. Dat bidt hem Laban af, ende verdraecht hem met Iacob ouer synen loon, 37. bonte ende plackige schapen ende geyten, het middel der rijcdommen Iacobs.

A.1

DOe Rahel sach, ⁺ dat sy Iacob niet en baerde, benijdde sy haer suster, ende sprac tot Iacob: Gheeft my oock kinderen, in dien niet, so sterue ick.

+ Rahel geeft Iacob hare maget Bilha ten wijue.

2

Iacob wert seer toornich op Rahel, ende sprack: ^a Ick en ben doch God niet, die dijns lijfs vrucht niet gheuen en wil.

a 1.Sam. 1.a.7.

3

Ende sy sprack: Siet, daer is mijn maecht Bilha, ^b legt dy tot haer, dat sy op mynen schoot bare, ende ick doch door haer ghebouwet worde.

b Gene. 16.a.2

4

Ende gaf hem also Bilha haer maecht ten wijue: ende Iacob leyde hem by haer.

5

Also wert Bilha ^c swangher, ⁺ ende baerde Iacob eenen sone.

c Ofte met kinde

+ Bilha.

6

Doe sprack Rahel: God heeft mijn sake gherichtet, ende mijn stemme verhoort, ende my eenen sone ghegheuen: daerom hiet sy hem ^d Dan.

d Dan heet gherichtet. 1.Para. 2.a.3.

7

Noch eenmael werdt Bilha Rahels maecht met kinde, ende baerde Iacob den anderen sone.

8

Doe sprack Rahel: ^e† God heeft het ghewendet met my ende myner suster, ende ick neme de ouerhant: ende hiet hem ^f Naphthali.

e† an. Ick hebbe treflic geworstelt met myner etc.

f Naphthali heet verwisselt, omgewendet, omghekeert, wanneermen het wederspel doet. Psalm.18. Met den verkeerden verkeerstu dy

9

Doe nu Lea sach dat sy opghehouden hadde met baren, nam sy haer maecht Silpa, ende gafse Iacob ten wijue.

B.10

Also baerde Silpa Lea maghet, Iacob eenen sone.

11

Doe sprac Lea: ^g† Rustich: ende hiet hem ^h Gad.

g† And. dat is geluck

h Gad heet rustich ten strijde.

12

Daer na baerde Silpa Lea maecht, Iacob den anderen sone.

13

Doe sprack Lea: Wel my, want my sullen salich prijsen de dochteren: ende hiet hem ⁱ Asser.

i Asser heet salich

14

Ruben ginck wt ter tijt der terwen oogst, ende vandt ^k† dudain op den velde, ende brachtse te huys, syner moeder Lea. Doe sprac Rahel tot Lea: Geeft my vander Dudain dijns soons een deel.

k† and. Allreun and. lelien, an. besien, sommige Ioden heeten het kersenbesien, die inden terwen oogst rijpe zijn: also wat het zy is onseker.

15

Sy antwoordde: En hebstu niet ghenoech dat du my mynen man ghenomen hebst, ende wilt oock de dudain mijns soons nemen? Rahel sprack: Wel aen, hy sal desen nacht by dy slapen voor de dudain dijns soons.

16

Doe nu Iacob des auonts vanden velde quam, ginck Lea wt hem tegen, ende sprack: By my saltu liggen, want ick hebbe dy ghekocht voor de dudain mijns soons: ende hy sliep dien nacht by haer.

17

Ende God verhoorde Lea, ende sy wert met kinde, ende baerde Iacob den vijfsten sone.

18

Ende sprack: God heeft my gheloont, dat ick mynen manne, myne maecht ghegeuen hebbe: ende hiet hem ^l Isaschar.

l Isaschar heet loon.

19

Noch eenmael wert Lea met kinde, ende baerde Iacob den sesten sone.

C.20

Ende sprack: God heeft my wel beraden: nu sal mijn man weder by my woonen: want ick heb hem ses sonen gebaert: ende hiet hem ^m Sebulon.

m Sebulon heet bywooninghe.

21

Daer na baerde sy een dochter, die hiet sy ⁿ Dina.

n Dina heet een sake oft gerichte. Gene. 34.a.1.

[fol. 11r]

22

^o† De Heere dacht oock aen Rahel, ende verhoordese, ende maectese vruchtbaer.

o† Anders God

23

Doe wert sy met kinde, ende baerde eenen sone, ende sprack: God heeft myne smaetheyt van my ghenomen.

24

Ende hiet hem ^p Ioseph, ende sprac: De Heere woude my doch noch eenen anderen sone daer toe geuen.

p Ioseph heet toeneminghe. 1.Para. 2.a.2.

25

Doe nu Rahel Ioseph gebaert hadde, sprack Iacob tot Laban: ^q Laet my trecken aen mijn stede, ende in mijn lant.

q 1.Reg. 11.c.21.

26

Gheeft my mijn wijf, ende mijn kinderen, daer ick dy om ghedient hebbe, dat ick henen trecke: want du weetst ^r† hoe langhe ende ghetrouwelick ick dy ghedienet hebbe.

r† and. Wat voor eenen dienst ick dy gedaen hebbe.

27

Laban sprack tot hem: Laet my ghenade voor dynen ooghen vinden, ^s ick mercke dat my de Heere ghesegent heeft om dynent wille:

s Gene. 39.a.5. Iesai. 45.a.3.4.

28

Bestemt my den loon dien ick dy geuen sal.

29

Ende hy sprack tot hem: Du weetst wel hoe ick dy ghedient hebbe, ende wat du voor vee hebst onder my.

D.30

Du haddest weynich eer ick hier quam, nu daerenteghen isset wtgebreydet in de veelheyt: ende de Heere heeft dy gesegent door ^t mynen voet: ende nu wanneer sal ick ooc mijn huys versorgen?

t Dat is, ick hebbe moeten loopen ende rennen door dunne ende dicke, dat du so rijcke wordest: mynen voet heeft het moeten doen. Inde pedes euangelizantium pacem, et cursus verbi sui ministerij.

31

Ende hy sprack: Wat sal ick dy dan gheuen? Iacob sprack: Du en salt my niets met allen geuen: maer so du doen wilt dat ick dy segge, so wil ick wederom weyden ende hoeden dyne schapen.

32

Ick wil heden door alle dijn kudden gaen, ende wtscheyden alle plackachtighe ende bonte schapen, ende alle ^u† swarte schapen onder den lammeren, ende de bonte ende plackige geyten: wat nu bont ende plackich vallen sal, dat sal mynen loon zijn:

u† anders Rosse, na aert deser sprake heet hier Mose het kleyn Uee nu geyten, nu lammeren, nu bocken. Want hy wil so veel segghen, dat Iacob hebbe alle witte vee behouden, ende alle het bonte ende swarte Laban ghedaen: wat nu bontes van eender verwen vee quam, dat soude zijn loon zijn. Des wert Laban blijde, ende hadde de nature voor hem, daerom dat van eender verwen niet veel bonte natuerlicken komen: maer Iacob hielp der natuere met der konst, dat die van eender verwen vele bonte droeghen.

33

So sal my myne gherechticheyt betuyghen heden oft morghen, wanneer het koemt dat ick mynen loon van dy nemen sal: also, dat, wat niet plackich, oft bont, oft niet swart zijn en sal, onder den lammeren ende geyten, dat zy een dieuerie by my.

34

Doe sprack Laban: Siet daer, het zy als du gheseyt hebst.

35

Ende sonderde des daechs wt de gesprinckelde ende bonte bocken, ende alle plackighe ende bonte geyten: maer, waer wat wits aen was:, ende alles wat swart onder den lammeren was, ende dede het onder de handen syner kinderen.

36

Ende maeckte ruym dryer dachreysen wijdt, tusschen hem ende Iacob: als weydede Iacob de kudde Labans, die daer ouer waren.

37

Iacob dan, nam stocken van groenen ^x† poppelierboomen, haseleren, ende castanien, ende schelde witte strepen daer aen, dat aen de stocken het witte bloot wert:

x† and. wyden.

38

Ende leyde de stocken die hy gheschelt hadde, in de drinckgoten voor de kudden, die daer komen moesten te drincken: dat sy ontfanghen souden, wanneer sy te drincken quamen.

39

Also ontfingen de kudden bouen de stocken, ende brachten gesprinckelde, plackige ende bonte.

E.40

Doe scheydde Iacob de lammeren, ende ^y† dede de afghescheydde kudden tot den plackighen ende swarten inder kudde Labans: ende maecte hem een eyghen kudde, dat en dede hy niet tot der kudde Labans.

y† and. Richtede het aenghesichte derseluen kudden tegen den geulecten ende rosachtigen inden etcet.

41

Wanneer nu de ramminghe der vroegelingen kudden was, leyde hy de stocken inde drincgoten voor de ooghen der kudden, op dat sy ouer de stocken ontfinghen.

42

Daerenteghen in der spadelinghen ramminghe, en leyde hyse niet: also werden de spadelinghen Labans, ende de vroeghelingen Iacobs: daer van wert de man ouer de mate rijck, so dat hy veel schapen, maechden ende knechten, kemels ende esels hadde.