Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxij. Capittel.

1. Abraham wort versocht synen sone Isaac te offeren, 10. dat onderstaet hy, ende dat wort hem vanden Enghel behindert, ende voor ghedaen aengenomen, 13. hy siet eenen ram achter hem, dien offert hy in Isaacx stede, 16. hem wort de belofte met eenen eedt beuesticht, 20. ende Nahors zijns broeders vruchtbaerheyt aengheseyt.

A.1

NA dese gheschiedenissen versocht God Abraham, ende sprac tot hem: Abraham. Ende hy antwoordde: Hier ben ick.

2

^a Ende hy sprac: Neemt Isaac dynen eenigen sone, dien du lief hebst, ende gaet henen in het lant ^b Morija, ende offert hem aldaer tot eenen brantoffer, op eenen berch dien ick dy seggen sal.

a Iudith 8 c.22. Syrach. 44.c.20. Hebr. 11.b.17.

b Morija heet Godes vreese, Reuerentia Dei, cultus Dei: want de Oude vaders Adam, Noah, Sem, hebben op den seluen berghe God gheeeret, geureest ende hem gedient. Wy Duytschen heeten het velichte, den heylighen berch, ofte daer men God dient met louen, bidden ende dancken

3

^c Doe stont Abraham des morghens vroech

c Ioan. 8.d.39 e.40

[fol. 7v]

op, ende sadelde synen esel, ende nam met hem twee Ionghers, ende synen sone Isaac, ende klooft hout totten brandtoffer: maecte hem op, ende ginck henen ^d aen de plaetse daer hem God gheseyt hadde.

d ofte, De stede.

4

Aen den derden daghe hief Abraham zijn ooghen op, ende sach de stede van verre.

5

^e Ende sprack tot synen Iongers: Blijft ghy hier met den esel: ick ende den Ionghe willen daer henen gaen, ende wanneer wy aenghebeden hebben, willen wy weder tot v komen.

e Gene. 22.c.20.

6

Ende Abraham nam dat hout ten brantoffer, ende leyde dat op synen sone Isaac: ende hy nam het vyer ende mes in zijn hant, ende die beyden gingen te samen.

7

Doe sprack Isaac tot synen vader Abraham: Mijn vader. Abraham antwoordde: Hier ben ick mijn sone. Ende hy sprack: Siet, hier is vyer ende hout, waer is nu het schaep totten brandtoffer?

8

Abraham antwoordde: Mijn sone, God sal selue ^f† wt sien een schaep ten brantoffer: ende die beyden ginghen te samen.

f† and. Sien om een schaep.

9

Ende als sy quamen aen de stede, die hem God seyde, bouwede Abraham aldaer eenen Altaer, ende leyde het hout daer op: ^g ende bandt synen sone Isaac, leyde hem op den Altaer bouen op het hout.

g Iaco. 2.c.21.

B.10

Ende reyckte zijn hant wt, ende vattede het mes, op dat hy synen sone slachtede.

11

Doe riep hem de Engel des Heeren van den Hemel, ende sprack: Abraham, Abraham. Hy antwoordde: Hier ben ick.

12

Hy sprack: En legt dijn hant niet aenden Ionghen, ende en doet hem niet: ^h want nu weet ick dat du God vreesest, ⁱ ende hebst dynen eenighen sone niet verschoont om mynent willen.

h Syr. 44.c.20. 1.Mach. 2.f.52.

i Roma. 8.d.32. Iesai. 53.b.15. Ioan. 3.b.16.

13

Doe hief Abraham zijn oogen op, ende sach eenen ram achter hem, in den ^k† bossche hangen met synen hoornen: ende ginck henen, ende nam den ram, ende offerden ten brantoffer in zijns soons stede.

k† and. Heggen.

14

Ende Abraham hiet de stede, De Heere ^l† siet: daer wt men noch hedens daechs seyt: Op den berih daer de Heere ^{m †} siet.

l† ande. Sal sien ofte verschijnen.

m dat is, God sorget voor alle dinc ende waket,

† and. Schijnet

15

Ende de Enghel des Heeren riep Abraham noch eenmael vanden Hemel,

16

Ende sprack: ⁿ Ich hebbe by my seluen ghesworen, spreect de Heere, dewijle du sulckes gedaen hebst, ende en hebst dijns eyghenen soons niet verschoont

n Psalm. 105.a.9. Iere. 31.d.33. Syrach 44.c.22. Luc. 1.h.72. Hebr. 6.b.13.17.

17

Dat ick dijn zaet seghenen ende vermeeren wil, als de sterren aen den Hemel, ende als het zant aen den oeuer des Zees, ^o ende dijn zaet sal besitten de poorten syner vyanden.

o Gene. 24.g.60.

18

^p Ende door dijn zaet sullen alle volcken op Aerden gheseghent worden: daeromme dat du myner stemme ^q ghehoorsaem gheweest hebst.

p Gene. 12.a.3. ende 18.b.18. ende 26.a.4. Syrach 44.c.24. Act. 3.c.25. Galat. 3.a.8.

q Hier werdt Abraham niet gherechtueerdicht door synen gelooue voor hem, maer verdient sulcker heerlicheydt synes zades: want hy is te vooren rechtueerdich. Gene. 15.a.6.

19

^r Also keerde Abraham weder tot synen Ionghers: ende maecten hen op, ende togen tsamen na Bersaba, ende woonden aldaer.

r Gene. 22.a.4.

C.20

Na dese gheschiedenisse gebeurdet, dat Abraham aengheseyt wert, Siet, Milca heeft oock kinderen ghebaert dynen broeder Nahor,

21

^s Namelicken, Vz den eerstgheboren, ende Bus synen broeder, ende Kemuel, van dien de Syriers komen.

s Gene. 11.c.29.

22

Ende Chesed, ende Haso, ende Pildas, ende IedLaph, ende Bethuel.

23

Ende Bethuel genereerde Rebeca: dese achte baerde Milca den Nahor, Abrahams broeder.

24

Ende zijn bywijf met namen Rehuma, baerde oock, namelicken, den Thebah, Gaham, Thahas ende Maacha.