Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xviij. Capittel.

1. Drye mannen verschijnen Abraham, die spijset hy, 10 Hem wort den tijt der ontfanckenisse ende geboorte des toegeseyden soons bestemmet, 13. des lacht Sara, ende wort daerom gestraft, 20. De verderuinge Sodome ende haer byligghende steden wort Abraham condt ghedaen, 23. die bidt voor de inwoonders aldaer, vanwegen sommiger vermeyndte rechtueerdige onder hen.

A.1

ENde de Here verscheen hem in ^a† den haghen Mamre, doen hy ^b by sat aender duere syner hutten, doen den dach aent heetsten was.

a† an. Den eyckewoude ofte der vlack.

b Gene. 19.a.1.

2

Ende als hy syne ooghen ophief, ende sach, doe stonden dry mannen teghen hem ouer: ende doe hyse sach, liep hy hen teghen van der duere zijnder hutten, ende neychde hem voor ^c hen neder op de Aerde.

c Uoor eenen valt hy neder, ende redet oock als met eenen, ende doch met dryen: daer is de Dryeuuldicheyt in Gode beteeckent.

3

Ende sprack: ^d Heere, hebbe ick genade gheuonden voor dynen ooghen, so en gaet voor dynen knecht niet voorby.

d Iudic. 19.c.11. 1.Sam. 28.c.22. Act. 16.b.15. Hebr. 13.a.2.

4

Men sal v een weynich waters brenghen, ende uwe voeten wasschen, ende rustet v onder den boom.

5

^e Ende ick wil v een bete broodts brenghen, dat ghy uwe herte lauet, daer na sult ghy voortgaen: want daerom zijt ghy tot uwen knechte gecomen. Sy spraken: Doet als du geseyt hebst.

e Iudic. 19.a.5. Psalm. 104.b.15.

6

Abraham haestede hem in de hutte tot Sara, ende sprack: Haest dy, ende ^f mengt drye maten meel bloemen, knedet ende backt koecken.

f Matth. 13.d.33. Luc. 13.b.18.

7

Ende hy liep totten runderen, ende haelde een fijn goet kalf, ende gaf het den Ionghe: die haestede hem, ende bereyddet toe.

8

Ende hy droech op, boter ende melck, ende van den kalue, dat hy toebereyt hadde, ende settede het hen voor, ende ^g† tradt voor hen onder den boom, ^h ende sy aten.

g† an. Hielt hem by hen onder etce. dewijle sy aten.

h Gene. 19.a.3. Tob. 12.b.19. Iudic. 13.b.16.

9

Doe spraken sy tot hem: Waer is dijn wijf Sara? Hy antwoordde: Daer binnen inder hutten.

[fol. 6r]

B.10

Doe sprack hy: Ick wil tot dy weder comen, ⁱ so ick leue: siet, so sal Sara dijn wijf eenen sone hebben. Dat hoorde Sara achter hem, achter der deure der hutten.

i Dat is, so warachtich als ick leue. God spreeckt als een mensche. Gene. 3. Adam waer bistu? Item Gene. 11. Ick wil neder varen ende sien. Gen. 18. Ick wil sien of het also zy. Want dit woort (So ick leue) settet het hoe du wilt, so luydt het doch niet, als of hy vander vrucht ofte Ouderen woude seggen. Du salt eenen sone hebben, so hy leuet ofte so ghy leuet. Meynstu, hy wete niet, of de Sone ofte de Ouderen leuen souden? Ia, soo sy niet gewisse leuen souden, wat ware dan de toesegginghe.

11

^k Ende sy waren beyde, Abraham ende Sara, oudt ende wel bedaecht, also dat het Sara niet meer en ginck na der vrouwen aerdt.

k Gene. 17.b.17. Luc. 1.b.18.

12

^l Daerom loech sy by haer selfs, ende sprack: Nu ick oudt ben, sal ick noch met wellust omgaen, ende ^m mijn heere oudt is?

l Syrach. 25.a.4.

m 1.Pet. 3.a.6.

13

Doe sprack de Heere tot Abraham: Waerom lachet dies Sara, ende spreect: Meynstu dat het waer zy, dat ick noch baren sal, so ick doch oudt ben?

14

Soude dan den Heere wat ^n† onmogelick zijn? om dese tijt wil ick weder tot dy komen, so ick leue: so sal Sara eenen sone hebben.

n† and. Te wonderbaerlick.

15

Doe verloochende dat Sara, ende sprack: Ick en hebbe niet ghelachen: want sy vreesde haer: Ende hy sprack: Het en is niet also, du hebst ghelachen.

16

Doe stonden die mannen op van daer, ende keerden hen tegen Sodom: ende Abraham ginck met hen, dat hyse gheleydde.

17

Doe sprack de Heere: Hoe kan ick Abraham verborghen, wat ick doe?

18

Nadenmael hy een groot ende machtich volc sal worden, ^o ende alle volcken op Aerden in hem gheseghent worden sullen.

o Gene. 12.a.3. ende 22.b.17

19

Want ick weet, hy sal het beuelen synen kinderen, ende synen huyse na hem, dat sy des Heeren weghen houden, ende doen wat recht ende goet is: op dat de Heere op Abraham late komen wat hy hem toegheseyt heeft.

C.20

Ende de Heere sprack: Daer is een gheschrey tot Sodom ende Gomorra, dat is groot, ^p ende hare sonden die zijn seer swaer.

p Hose. 16.e.48.

21

Daerom wil ick af varen, ende sien, oft sy dat alles ghedaen hebben, na den gheschreye, dat voor my gecomen is, ^q† oft het also niet en zy, dat ickt wete.

q† and. Hebben sy het ghedaen, so is het wt, ofte so niet, dat etcet.

22

Ende de mannen keerden haer aenghesichte, ende ginghen na Sodom: doch Abraham bleef staende voor den Heere.

23

Ende tradt tot hem, ende sprack: Wiltu dan den rechtueerdighen met den Godloosen ombrenghen?

24

Daer mochten misschien vijftich rechtueerdighe in der stadt zijn: woudestu die ombrenghen, ende dier stede het niet vergheuen om der vijftich rechtueerdighen willen, die daer inne waren?

25

Dat sy verre van dy, dat du dat doest, ende doodest den rechtueerdighen met den Godloosen, dat de rechtueerdighe zy, ghelijck als de Godloose: dat zy verre van dy, die ^r† du aller werelt Richter bist, du salt also niet richten.

r† and. Aller etce. soude die niet recht oordeelen?

26

De Heere sprack: Vinde ick vijftich rechtueerdighe tot Sodom in der stadt, so wil ickt om harent willen, allen den plaetsen vergeuen.

27

Abraham antwooordde, ende sprack: Och siet, ick hebbe my onderwonden te spreken met den Heere, hoewel ick ^s Aerde ende assche ben.

s Gene. 2.a.7.

28

Daer mochten misschien vijue weyniger dan vijftich rechtueerdighe in zijn: woudestu dan de gantsche stadt verderuen, om der vijue willen? Hy sprack: Vinde ick daer vijf ende veertich inne, so en wil ickse niet verderuen.

29

Ende hy sprack voorder met hem, ende seyde: Men mochte misschien veertich daerinne vinden. Hy sprack: Ick en wil hen niet doen, om der veertich willen.

D.30

Abraham sprack: En vertoornt dy niet Heere, dat ick noch meer spreke: Men mochter misschien dertich daerinne vinden. Hy antwoordde: Vinde icker dertich inne, so en wil ick hen niet doen.

31

Ende hy sprack: Och siet, ick hebbe my onderwonden met den Heere te spreken: Men mochte misschien twintich daerinne vinden. Hy antwoordde: Ick en wilse niet verderuen, om der twintich willen.

32

Ende hy sprack: Och en verthoornt niet Heere, ⁺ dat ick slechs noch eenmael spreke: Men mochte misschien thiene daerinne vinden. Hy sprack: Ick en wilse niet verderuen om der thiene willen.

+ Niet thien gherechtige tot Sodom.

33

Ende de Heere ginck henen, doen hy met Abraham wtghesproken hadde: ende Abraham ginck weder henen aen zijn stede.