Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Het xvij. Capittel.

1. ende 10. God vernieut ende beuesticht zijn verbont met Abram met der besnijdinghe, 5. verandert synen naem in Abraham, 15. Ende Sarai in Sara, 16. seyt hem Isaac toe wt Sara, ende in den seluen den seghen. 20. Abraham wort oock om Ismael verhoort, 23. ende voldoet den beuele van der besnijdinghe.

A.1

ALs nu Abram neghen ende tnegentich Iaer oudt was, ^a verscheen hem de Heere, ende sprac tot hem: Ick ben de almachtighe God, wandelt voor my, ende zijt onuerseert.

a Gene. 12.a.7. ende 13.b.15. ende 15.b.18. ende 24.a.7. ende 26.a.7.

2

Ende ick wil mijn verbont tusschen my ende dy maken, ende wil dy gantsch seer vermeeren.

3

Doe viel Abram op zijn aenghesichte: ende God sprack voorder met hem ende seyde:

4

Siet, ick bent, ende hebbe mijn verbondt met dy: ende du salt een Vader veler volcken worden.

5

Daerom en saltu niet meer Abram heeten, maer Abraham sal dynen naem zijn: ^b want ick hebbe dy ghemaect tot een vader veler volcken.

b Abram heet hooghe Uader, maer Abraham der hoopen Uader, hoewel deselue hoopen maer met eener letter beteeckent worden in synen name, ende niet sonder oorsaecke. Roma. 4.b.17.

6

Ende wil dy gantsch seer vruchtbaer maken, ende van dy volcken maken, ^c ende van dy sullen Koninghen komen.

c Matt. 1.a.8.

7

Ende ick wil mijn verbondt maken tusschen my ende dynen zade na dy, by haren ^d nakomelinghen, dat het een eewich verbondt zy: also dat ick dijn God zy, ende dynes zades na dy.

d Heb. Ledorothan, dat is, so lange als haer dinck dueren sal. Dan Mose beduydet hiermede, dat haer dinck sal endelick ophouden, ende een ander komen.

8

^e Ende wil dy ende dynen zade na dy geuen het lant, daer du een vreemdelinck inne bist, namelicken het gantsche landt Canaan tot eewigher besittinghe, ende wil haer God zijn.

e Exod. 6.a.3.

9

Ende God sprac voorder tot Abraham, ^f So houdt nu mijn verbondt, du ende dijn zaedt na dy by haren nakomelinghen.

f Act. 7.a.8.

B.10

Dat is nu mijn verbont dat ghy houden sult tusschen my ende v, ende dynen sade na dy, ^g Alles wat manlick is onder v, sal besneden worden.

g Luc. 2.c.21.

11

Ghy sullet Ia de voorhuydt aen uwen vleessche besnijden ^h dat selue sal een teecken zijn des verbondts tusschen my ende v. ⁺

h Roma. 4.b.11.

+ Gebot der besnijdinghe.

12

ⁱ Een yeghelick knechtken wanneer het acht daghen oudt is, sult ghy besnijden by uwen nacomelinghen: desseluen ghelijcken alle dat ghesinde dat in uwen huyse geboren ofte ghecocht is, van allerley vreemden die niet van uwen geslachte en zijn.

i Leuit. 12.a.3. Gene. 21.a.4. Ioan. 7.c.22.

13

Also sal mijn verbont aen uwen vleessche zijn ten eewighen verbonde.

14

Ende waer een knechtken niet wort besneden, aen der voorhuyt zijns vleeschs, diens siele sal wtgheroeyt worden wt synen volcke, daerom dat het mijn verbont ^k† naghelaten heeft.

k† and. Krachtloos ghemaeckt.

15

Ende God sprack voortaen tot Abraham: Du salt dijn wijf Sarai niet meer Sarai heeten, ⁺ maer Sara sal haren naem zijn.

+ Sara.

16

Want ick wilse segenen: ende oock van haer wil ick dy eenen sone ^l† geuen: Ick wilse seghenen, ende volcken sullen wt haer worden, ^m ende Koninghen ouer vele volcken.

l† and. Gheuen die wil etcet.

m Matth. 1.a.1.

17

Doe viel Abraham op zijn aengesichte, ende loech, ende sprack in zijnder herten: Sal my, die ick hondert Iaer oudt ben, een kint gheboren worden, ende Sara die negentich Iaer oudt is, baren?

18

Ende Abraham sprack tot God: Och dat Ismael leuen soude voor dy.

19

Doe sprack God: ⁿ Ia, Sara dijn wijf sal dy eenen sone baren, dien saltu Isaac heeten: want met hem wil ick een eewich verbont maken, ⁺ ende met synen zade na hem.

n Gene. 18.b.10. ende 21.a.2.

+ Isaac.

C.20

Daertoe, ⁺ om Ismael hebbe ick dy oock verhoort: siet, ick hebben ghesegent, ende wil hem vruchtbaer maken, ende gantsch seer vermeeren: ^o twaelf Vorsten sal hy genereren, ende wil hem tot grooten volcke maken.

+ Ismael.

o Gene. 25.b.12.15

21

Dannoch mijn verbont wil ick oprechten met Isaac, dien dy Sara baren sal, om dese tijt inden anderen Iare.

22

Ende hy hieldt op met hem te spreken: ende God voer op van Abraham.

23

Doe nam Abraham synen sone Ismael, ⁺ ende alle knechten die in synen huyse gheboren, ende alle die ghecocht waren, ende alles wat mans name was, in synen huyse, ende besneedt de voorhuyt aen haren vleesche, effen desseluen daghes als hem God gheseyt hadde.

+ De eerste Besnijdinghe.

24

Ende Abraham was neghen ende neghentich Iaer oudt, doe hy de voorhuydt aen synen vleesche besneedt.

25

Ende Ismael zijn sone was derthien Iaer oudt, doe zijns vleeschs voorhuyt besneden wert.

26

Effen op eenen dach werden sy alle besneden, Abram, zijn sone Ismael,

27

Ende wat manlick gheslachtes in synen huyse was, in synen huyse geboren, ende ghecocht van vreemden: het wert alles met hem besneden.