Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat ij. Capittel.

1. Ruste ende heylighinghe des seuenden daechs. 4. met een verhael der schepselen. 8. Beschrijuinghe des lusthoues den mensche ter wooninghe ghegheuen, doch van den houte der kennisse goedts ende quaetds, niet te eten. 19. Adam gheeft allerley dieren hare namen. 21. Eua wort gheschapen, 24. ende den Eestandt ingeset.

[fol. 1v]

A.1

ALso wert volbracht Hemel ende Aerde, ⁺ met haren gantschen heyre.

+ God heylicht den Sabbath.

2

Ende also volbracht God aenden seuenden dage, syne wercken die hy gemaeckt hadde, ^a ende ruste aenden seuenden dage, van alle syne wercken die hy maeckte.

a Exod. 20.b.11. ende 31.b.17. Deut. 5.b.14. Heb. 4.a.4.

3

Ende segende den seuenden dach, ende heylichden, daeromme, dat hy aenden seluen gherust hadde van alle synen wercken, die God schiep ende maeckte.

4

Also is Hemel ende Aerde gheworden, doe sy gheschapen zijn, ten dien tijde, doe God de Heere de Aerde ende den Hemel maeckte,

5

^b† Ende alderley boomen op den Velde, die te voren noyt gheweest en waren op der Aerden: ende alderley kruydt op den Velde dat te voren noyt ghewassen en was, want God de Heere en hadde noch niet laten regenen op der Aerden, ende daer en was gheen mensche die het landt bouwde.

b† and. Eer dan ergent een struyckelken des velts was op aerden, oft ergent eenich groen cruyt op den Uelde wies.

6

Doch eenen ^† neuel ginck op vander Aerden, ende vochtichde alle het Landt.

† and. Damp.

7

Ende God de Heere maecte den mensche, wt den klompe der Aerden: ⁺ ende hy blies hem in, den leuendighen adem, in synen neuse, ende also wert de mensche een leuendighe ziele.

+ Adam aerdisch. Tob. 8.a.8. Sapient. 10.a.1. 1.Corint. 15.e.47.

8

Ende God de Heere plantte eenen Lusthof in Eden, ⁺ teghent Oosten, ende sette den mensche daerin, die hy ghemaeckt hadde.

+ Paradijs in Eden.

9

Ende God de Heere liet op wassen wt der Aerden allerley boomen, lustich aen te sien, ende goet te eten: ^c ende den boom des leuens midden in den Lusthoue, ende den boom der kennisse des goeden ende des quaets.

c Prouerb. 3.b.18 Apoc. 2.a.7. ende 22.a.2.

B.10

Ende eenen stroom ghinck wt van Eden, te wateren den Lusthoue, ende deylde hem aldaer in vier hooftwateren.

11

Het eerste heet ^d Pison, dat vliedt om het gantsche landt Heuila: ende aldaer vindtmen gout.

d Pison, dat is, dat groote water in Indien, datmen heet Ganges: want Heuila is Indien landt. Syrach. 24.d.35.

12

Ende dat gout des Landts, is kostelick: ende daer vintmen Bedellion, ende den edelen steen Onix.

13

Het ander water heet ^e Gihon, dat vliedt om het gantsche Moorenlandt.

e Gihon is het water in Egypten, datmen Nilus heet.

14

Het derde water heet ^f Hydekel, dat vliet voor Assyrien henen, Het vierde water is de Phrath.

f Hydekel, is het water in Assyrien, datmen Tygris heet. Maer de Phrath is het naeste water in Syrien, datmen Euphrates heet.

15

Ende God de Heere nam den mensche, ende sette hem in den Lusthoue Eden, dat hy dien boude ende bewaerde.

16

Ende God de Heere gheboot den mensche, ende sprack: Du salt eten van allerley boomen in den Lusthoue.

17

Doch vanden boome der kennisse des goedes ende des quaets, ⁺ salt du niet eten: want in welcken daghe du daer van etest, saltu des doodts steruen. ⁺

+ Gods ghebot Adam ghegheuen

+ Syrac. 15.b.14

18

Ende God de Heere sprack: Het en is niet goet dat de mensche alleen zy: ick wil hem een hulpe maken, die by hem zy.

19

Want als God de Heere ghemaeckt hadde van der Aerden, alderley dieren op den Velde, ende allerley voghelen onder den Hemel, doe bracht hy se tot den mensche, dat hy saghe, hoe hy se noemde: want so de mensche alderley leuendige ^g† dieren noemen soude, so souden sy heeten.

g† Heb. Sielen.

C.20

Ende de mensche gaf eenen yeghelicken vee, ende Voghel onder den Hemel, ende ghedierte op den Velde, synen naem: doch voor den mensche wert gheen hulpe geuonden, ^h die by hem mochte zijn.

h Dat is, Gheen ghedierte en nam hem des mensches aen by hem te zijn, dat hem holpe hem vermeeren ende geneeren.

21

Doe liet God de Heere, eenen diepen slaep vallen op den mensche, ende hy ontsliep: ende nam een syner ribben, ende sloot de stede toe met vleesche.

22

Ende God de Heere maeckte een wijf wt der ribben, ⁺ die hy van den mensche nam, ende brachtse tot hem.

+ Eua gheschapen. Malea. 2.b.14. 1.Corint. 11.a.8. 1.Timot. 2.b.13.

23

Doe sprack de mensche: ⁱ Dat is een been van mynen beenen, ende vleesch van mynen vleesche: men sal se Manninne heeten, daeromme dat sy vanden manne ghenomen is.

i 1.Cor. 11.a.9.

24

Daerom sal een man synen Vader ende syne Moeder verlaten, ⁺ ende aen synen wijue hanghen, ende sy sullen zijn een vleesch.

+ Eestandt ghegrondet. Matth. 19.a.5 Marc. 10.a.7. Ephe. 5.d.31. 1.Corinth. 6.b.16.

25

^k Ende sy waren beyde naeckt, de mensche ende zijn wijf, ende en schaemden hen niet.

k Gene. 3.a.7.