Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

[fol. 1r]

GENESIS SCHEPPINGHE. ⁺ Dat Eerste Boeck Mose.

+ Scheppinghe der werelt.

Dat Eerste Capittel.

1. Scheppinghe der Wereldt, 3. met tzamen der onderscheydinghe ende vercieringhe der schepselen. 26. Scheppinghe ende onderhoudinghe des mensches, om wiens wille alle dinghen gheschapen zijn, ende dat in ses daghen.

A.1

IN den ^a beginne sciep God Hemel ende Aerde.

a Act. 14.b.15. ende 17.c.24 Psalm. 33.a.6. ende 136.a.5. Syrach 18.a.1. Ioan. 1.a.3. Coloss. 1.b.16.

2

Ende de Aerde was woest ende ledich, ende het was duyster op den afgront, ende de ^b geest Gods sweuede opt water.

b De wint is op dat mael noch niet geweest, daer om moet het den heylighen Gheest beduyden.

3

^c Ende God sprack: Het worde licht: ende het wert licht.

c Heb. 11.a.3.

4

Ende God sach, ⁺ dat het licht ^d† goet was: doe scheydde God het licht van der duysternisse:

+ Licth.

d† Dat is, nut, schoon, kostelick.

5

Ende noemde het licht, ⁺ Dach, ende de duysternisse Nacht, doe wert wt auont ende morgen de eerste dach. ⁺

+ I.

+ Firmament.

6

Ende God sprack: ^e Daer werde een ^f† firmament tusschen den wateren, ende het zy een onderscheydt tusschen den wateren.

e Psalm. 33.b.6. ende 136.a.5. Ierem. 10.b.2. ende 51.b.15.

f† an. onderslach.

7

Doe maecte God het firmament, ende scheidde het water onder het firmament, van het water bouen het firmament: ende het geschiedde also.

8

Ende God noemde het firmament, ⁺ Hemel, doe wert wt auont ende morgen de tweedde dach. ⁺

+ Hemel.

+ II.

9

Ende God sprac: ^g Het water versamele onder den Hemel, aen bysunderige plaetsen, datmen het drooghe sie: ende het gheschiedde also.

g Psalm. 148.a.4. Iob. 26.a.8. ende 38.a.4. Psalm. 33.a.7. ende 89.b.12. ende 136.a.6 Prouer. 1.c.29.

B.10

Ende God noemde het drooghe, Aerde, ende de versamelinge der wateren, noemde hy, Zee, ende God sach dat het goet was. ⁺

+ Aerde, Zee.

11

Ende God sprack: De aerde late opgaen gras ende kruydt, ⁺ dat hem bezade, ⁺ ende vruchtbare boomen, ⁺ dat een yeghelick na syner aert vrucht draghe, ende hebbe zijn eyghen zaet by hemseluen, op Aerden: ende het gheschiedde also.

+ Gras.

+ Kruydt.

+ Boomen.

12

Ende de Aerde liet opgaen, gras ende kruyt, dat hem bezaeyde, een yeghelick na syner aert, ende boomen die daer vrucht droeghen, ende haer eyghen zaet by henseluen hadden, een yeghelick na syner aerdt: ende God sach dat het goet was. ⁺

+ Sonne.

13

Doe wert wt auondt ende morghen, ^{+ +} de derde dach. ⁺

+ Maen.

+ III.

+ Sterren.

14

Ende God sprack: ^h Daer worden lichten aen het firmament des Hemels, ende scheyden dach ende nacht, ⁱ ende zijn ^k Teeckenen, ^l Tijden, Daghen ende Iaren:

h Psalm. 136.a.7.

i Deut. 4.b.19.

k Als der Sonne ende Mane duysternisse, ende ander wonder werc aen den Hemel.

l Als daer is, de Meye, de Somer, Herfst ende Winter.

15

Ende zijn lichten aen het firmament des Hemels, dat sy schijnen op Aerden: ende het geschiedde also.

16

^m Ende God maeckte twee groote Lichten: ^n† een groot licht, dat den dach regeere, ende een kleyn licht, dat den nacht regeere, daertoe oock sterren.

m Ierem. 31.d.35.

n† an. Het grootste, ende het minder, etcet.

17

Ende God settese aen het firmament des Hemels, dat sy schenen op de Aerde,

18

Ende den dach ende den nacht regeerden, ende scheyden licht ende duysternisse: ende God sach dat het goet was.

19

Doe wert wt auont ende morghen, ⁺ de vierde dach.

+ IIII.

C.20

Ende God sprack: ⁺ Het water woele hem op met wemelende ende leuendighen dieren, ende ^o† met geuoghelte, dat op Aerden onder het firmament des Hemels vlieghe.

+ Alderley Visschen ende Voghelen.

o† and. Het gheuoghelte vlieghe op etcet. Hemels.

21

Ende God schiep groote Waluisschen ende allerley gedierte, dat daer leeft ende wemelt, ende van den water opgewoelt wort, een yegelick na syner aerdt: ende allerley beuedert gheuoghelte, een yeghelick na syner aerdt: ende God sach dat het goet was.

22

Ende seghendese, ende sprack: Sijt vruchtbaer ende vermeeret v, ende veruullet het water in der Zee: ende het gheuoghelte vermeere hem op der Aerden.

23

Doe wert wt auondt ende morghen, ⁺ de vijfste dach.

+ V.

24

Ende God sprack: De aerde brenge voort leuendighe dieren, ⁺ een yeghelick na syner aerdt, vee, ghewormte, ende ghedierte op Aerden, een yeghelick na syner aerdt: ende het geschiedde also.

+ Alderley ghedierte ende gewormte.

25

Ende God maeckte de gedierten op aerden, een yeghelick na syner aerdt, ende het vee na syner aerdt, ende allerley ghewormte op der aerden, ⁺ na syner aert: ende God sach dat het goet was.

+ Scheppinghe des mensches.

26

Ende God sprack: Latet ons menschen maken, ^p een beeldt, dat ons ghelijck zy: die daer regeeren ouer de visschen in de Zee, ende ouer de voghelen onder den Hemel, ende ouer het vee, ende ouer de gantsche Aerde, ende ouer alle gewormte dat op der Aerden kruypt.

p Gene. 5.a.1. ende 9.a.6. Coloss. 3.b.10. 1.Corinth. 11.a.7.

27

^q Ende God schiep den mensche hem tot een beeldt, tot een beeldt Gods schiep hy hem: ^r ende hy schiepse eenen Man ende een Wijf.

q Sapien. 2.c.23. ende 9.a.1. Syrach. 17.a.1.

r Matth. 19.a.4.

28

Ende God seghendese, ende sprack tot hen, ^s Sijt vruchtbaer ende vermeeret v, ende veruullet de aerde, ende maket se v ^t onderdaen: ende regeeret ouer de visschen in der Zee, ende ouer de voghelen onder den Hemel, ende ouer alle ghedierte dat op Aerden kruypt.

s Gene. 8.b.17. ende 9.a.1. Ierem. 29.a.6.

t Wat ghy bouwet ende arbeydet op den Lande, dat sal uwe eyghen zijn, ende de aerde sal v hierinne dienen, vrucht dragen ende gheuen. Psalm. 8.a.7.

29

Ende God sprac, Siet daer, Ick hebbe v gegheuen allerley kruydt dat hem bezadet, op der gantscher aerden, ende allerley vruchtbare boomen, ende boomen die hen bezaden,

D.30

^u† Tot uwer ende aller gedierte spijse op Aerden, ende allen voghelen onder den Hemel, ende allen ghewormte, dat het leuen heeft op der aerden, dat sy allerley groen kruyt eten, ende het gheschiedde also. ⁺

u† an. Tot uwer spijse, ende allen dieren op aerden etc. [hebbe ic ghegeuen] etc.

+ Spijse der menschen. Gene. 9.a.3. Psalm. 104.b.14.

31

^x Ende God sach aen alles wat hy ghemaect hadde: ende siet daer, het was alles seer goet: doe wert wt auondt ende morghen de seste dach. ⁺

x Exod. 31.b.17. Deut. 32.a.4. Marc. 7.d.37. Syrach. 39.c.21.

+ VI.