Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 2

[1513]

In april anno XV^c ende XIII, zoe starf damme Blanche,⁺ hertoghinne van Bretaingnen ende conynghinne van Vranckerycke, conyncx Lodewycx huusvrouwe, ende lieten t'samen achtere twee dochteren, de eene ghenaemt dame Glaude, de tweede dame Regnée. Den XXVIII^en dach van meye, zoe traude le conte d'Angolaime, dolphyn van Vranckerycke, dame Glaude, de hautste dochtere van conynck Lodewycx voornoemt.

In dit jaer XV^c ende XIII, zoo rees een groote oorloghe

+ 1513.

[p. 276]

jeghen den conynck Lodewyck, wylent hertoghe van Oorliens, conynck van Vranckerycke, ende Heynricus, conynck van Hynghelant⁽¹⁾, de zelve Heynricus wesende van der haudden van XX jaeren ofte daer omtrent, welcke Heynric, conynck van Heynghelant, in persoone overquam ende arriveerde binnen der stede van Caleys 's donderdaechts snavents ten VII hueren XVLIII minute, den lesten in julio, met menichte van volck wel tot XXX^m; ende Maximiliaen, keyser van Roome, is den conynck Heynricus t'hulpen ghecommen van boven uuten Duutschen lande, ende arriveerde binnen Brucele den XXVI^en in julio, ende vertrock van Brucele naer Audenaerde ende vant hem by den conynck Heynricus van Hynghelant, buuten Arien, up Sente Lauwereins havent, ende dese twee machteghe princen t'samen ghesproken hebbende omtrent een huere, soe track de keyser logieren binnen Arien, ende de conynck Heynricus track naer zyn heer, dwelc lach voor Teruwaene.

Up den XXII^en dach van oughste, wesende eenen maendach, omtrent den X huerren van den morgenstont anno XIII, zoe wart overghegheven in den handen van den keysere ende den conynck van Hynghelant de stede van Terrewaen, wart ghepilgiert, verbrandt ende oock den meesten deel van der poorten ende muragen afgheworpen in de vesten⁽²⁾.

In 't voorscreven jaer, den XIII^en dach van septembre, zoe wart oock beleit by den keysere Maximiliaen ende Heynderic, conync van Hynghelant, de stede van Doornyck⁽³⁾.

Ende 't heer dus ligghende voor Doornycke, zoe wart versleghen by den conynghinne van Hynghelant, ghezellenede van den conync Heynderyc, den conync van Scotlant⁽⁴⁾, welcke conync van Scotlant quaet willende den conync Heyn-

(1) Hendrik VIII.

(2) Excellente Cronike, f^o ccxcix v^o; over den Slag bij Terwaan, zie H. Ulmann, Kaiser Maximilian I, D. II, blz. 470.

(3) Zie daarover een artikel van A. Hocquet, Tournai et l'occupation anglaise de 1513 à 1519 (in Annales de la Société Historique de Tournai, 1900).

(4) Jacob IV werd gedood op 9 September 1513 te Floddenfield.

[p. 277]

deryc, met heercracht, in conync Heynrycs absencie, commen was in Hynghelant, hoewel hy getraut hadde 's conyncx van Hynghelant zustere ende hadder by eenen soone.

De stat van Doornycke was overghegeven in de handen van Maximiliaen ende 's conyncx Heyndrycx, up eenen donderdach ipso die Mauricii, in septembre den XXII^en dach, omtrent den drye hueren naer den noene; de keyser trac logieren te Antoyngen ende de conynck Heynryc bleef in zyn heer totten XV^en dach daer naer, zoo dede hy zeer triumphantelic zyn intrée.

Tornacum cecidit et habet gens Anglica laudem.

Noch een ander carnation daer af:

Anglia cum Cesare carpentur lilia plane.

Noch een ander carnation van 't voorscreven overgheven:

Ecce Tornacum vincebat cesaris ira.

Noch een ander carnation:

Tecle leta dies Tornacum contulit Anglis.

Doornycke dus overghegeven wesende, zoo es ghecommen hertoghe Karel, Philips soone, met vrauwe Margriete, zynder vrauwe moeyen, ten scryven van den keysere, zynen grootheere⁽¹⁾, ende ter liefde van conynck Heynricus van Hynghelant, te Doornycke, ende quamen daer binnen in de maent van octobre den X^en dach, ende de coninc Hynricus van Hynghelant die reet hertoghe Karele te ghemoete in groote triumphen.

De coninc Lodewyck van Vranckerycke ende de Dolphin, le conte d'Angolaime, hilden hem al desen tyt binnen Amyens, maer zy ne wilden niet commen te velde.

De hertoghe Karele dus ghecomen zynde binnen Doornycke, zo es des anderendaechs daer naer ghecommen van Antoingen Maximiliaen de keysere oock binnen Doornycke ende heeft ghewillecomt hertoghe Karele, zynen neve, daer hy grootheer

(1) Grootheere, grootvader.

[p. 278]

af was, ende heeft oorlof aen hemlieden ghenomen ende an vrauwe Margriete, zynder dochtere, ende van ghelycken an Heynderic, conync van Hynghelant, ende ghereist wederomme naer Duutschelant; ende binnen zes daeghen daer naer, zoe zyn oock vertrocken de coninc Heynricus, hertoghe Karele ende vrauwe Margriete t'samen naer Ryssele, daer zy bleeven twee daeghen, ende van daer zoo es de coninc ghereyst naer Hynghelant, ende hertoghe Karele ende vrauwe Margriete t'samen naer Ghendt. Dus zyn dese twee groote princen ende groote armeye ghescheeden van elcanderen, zonder meer feits te doene; maer de coninc Hyndricus liet X^m Hyngelsche binnen Doornycke in ghaernesoene ende den bastaert van Heynmerie met III^c peerden.

Dese princen aldus ghescheeden wesende, zoe wart terstont ghemaect een tractaet van huwelicke tusschen den conync Lodewyc van Vranckerycke ende der zustere van Heynricus, coninc van Hynghelant, niet jeghenstaende den tractaet van huwelicke wylen te vooren, over VII jare, ghesloten by den keysere ende den coninc wylen van Hynghelant, vader van desen conync Heynricus ende zynder zustere om hertoghe Karele, ende wart dese solempniteit van deser brulocht tusschen Lowys, conync van Vranckerycke, ende deser zelver joncvrauwe ghehauden t'Ameens⁽¹⁾.

(1) Op 9 October 1514 huwde Lodewijk XII de jeugdige Maria van Engeland.