Dagboek van Gent van 1447 tot 1470. Deel 1

Advysen.

Up den XIII^e novembre, zo was ten verzoucke van de zes neerrynghen van der Plaetsen ende noch andere, een collatie vergadert up 't ghuent dat hier naer volght:

‘Memorie dat dit naervolghende zyn de poynten, articlen ende verbanden die de zes neerrynghen van der plaetsen gheordonneert hebben metter vier neerynghen, omme die in broerlicken minnen over een ghedregen ende ghesloten te werdene, ghesaemdelic met den drie leden deser stede, altyts de meerderne ende te minderne ter correcxien ende in 't verbeteren van den zelven drie leden, ende omme datte by hemlieden ghemindert, ghemeerdert of verandert te werdene, ter discretien van der meester ende ganster partie van den zelven drie leden, waer af d'overeendraghen van den voornoemden neerynghen hier naer verclaert staet:

Eerst ende al vooren, dat alle de ghuene die hemlieden fugityf van deser stede ghemaect hebben ende vertrocken zyn van haren ghebueren oft medeghezellen van neerrynghen, die nu ter tyt als fugityf huutgheseyt zyn, oft de ghone die men al noch als fugityf bevinden zal ende huutsegghen, dat de zelve persoonen, van wat lede oft neerynghe zy zyn, nemmermeer om negheene zaken wille, weder en zullen commen ter gratien van deser stede, ende up dat zy daer inne quamen ende ghecreghen worden, dat men se hoofdelic pugnieren saude,

[p. 152]

ghelyck de ghuene die verbannen zyn ende de gratie van der poort nyet en hebben.

Item, dat insghelycx hier inne begrepen zullen zyn ende eeuwelic verdreven, de verbannene personen hier naer verclaerst, te wetene: Pieter Beys, Pieter Hueribloc, Lieven Van den Pale, Ghyzelbrecht Damman, Jacop Van den Hane, Christoffels De Grave ende meer andere up dat 's noot es.

Item, dat huerlieder wyfs, kinderen oft yement, in den name van den zelven personen, als fugityf zynde, en zullen moghen doen of doen doen, commende t'huerlieder profyte, eeneghe neerrynghen daer zy vry in zyn, oft die zy plaghen te doene, maer zullen daer af blyven versteken t'eeuweghen⁺ daghen, alzo langhe als de zelve personen leven zullen, ende hemlieden overleden zynde, de weduwe, hoyrs staende in haerlieder rechte ende de neerrynghe, dan te doene naer de costume van elcx neerrynghe.

Item, dat men alle de ghuene die hemlieden hebben doen stellen in de sauvegaerde van den prince, by haerlieder wetene, consente, vryen danck ende wille, contrarie den rechte, vryheden, pryvelegien van deser stede, dat die ghecorrigiert zullen werden by scepenen van beede de bancken ende beede de dekenen, naer de grootte van elcx mesdaet.

Item, dat alle de ghuene die hemlieden van nu voort an meer doen stellen in eeneghe sauvegaerde ofte mandemente van den prince, poorters zynde van deser stede, oft de ghene die scepenen van den kuere of ghedeele oft de dekenen ghemeenlic appelleerden oft betrocken buten der stede om eeneghe vonnessen die zy ghewyst hadden, diedt daden ende daer inne bevonden worde, die saude men corrigieren ghelyc van den fugitiven vooren verhaelt ende gheseyt es.

Item, dat alle de ghuene die scepenen, advocaten, cleercken, ontfangers of dekin van der neerrynghen oft van der weverien van nu voortan werden zullen, elc ghepaeyt wesen zal metten wedden ende pentioenen dat elc jaerlicx van der stede goede hebben ontfaen zal, naer 't huutwysene van den Steene staende

+ f^o 36 v^o

[p. 153]

in scepenen-camere van der kuere⁽¹⁾, ende zo wie meer name of ontfynghe ende die 's bevonden worde, dat men die pugnyeren ende corrigieren saude ghelyck eenen openbaren dief ende sonder eeneghe dissimulatie, refugie van der clergien⁽²⁾ oft andersins.

Item, zo wanneer eenich wethaudere oft officier van deser stede bevonden zal werden met eeneghe corruptien, ghiften, hoe oft in wat manieren het zy, van yement in den name van hemlieden daer af dat comt, by zynen wetene, t'synen voordeele, baten oft profyten, dat die ghecorrigiert ende ghepunyert zal werden, ghelyc de ghuene die hem openbaerlic verzworen heeft, ende als ghedaen hebbende contrarie zynen eede, zonder yement daer inne ghespaert te zyne, van wat staten oft condicien hy wesen mach.

Item, d'amman van Ghendt van al zynen rechte ende dienste die hy doet, zal ghepaeyt ende te vreden wesen moeten metten inhaudene van den Steene, staende in 't scepenhuus⁺ van der kuere, vooren up den vloer⁽³⁾, ende wanneer hy der contrarie dade oft meer name, dat men achterhalen oft corrigieren zaude van zynen eede,

Ende om dat dese jeghenwoordeghe ordinanchie ende meer andere poynten up dat 's noot zy, zouden moghen blyven gheduerich goet, vast ende van weerden, nu ende t'eeuweghen daghen, zo eys 't dat zes neerrynghen van der plaetsen, midsgaders andere viere neerrynghen, haerlieder beminde medebroeders supplieren ende bidden den lieden van der poortrien, den anderen neerrynghen, van huerlieder lede, ende den lede van der weverien, dat hemlieden ghelieve te verbindene in dese jeghenwordeghe ordonnantie, over hemlieden ende

(1) Stadsrekeningen van Gent over 1451-52, f^o 203 r^o: ‘Item ghegheven Ogier poortier over thuuttrecken van den inhoudene van den Steene in de camere van der kuere...’

(2) Beroep op eene officiale rechtbank als deel makende van de clergie.

+ f^o 37 r^o

(3) Vgl. verder f^o 137 en F. de Potter, Gent, D. I, bz. 337.

[p. 154]

hueren naercomers, te haudene ende doen onderhaudene.

Item, dat de drie leden deser stede hemlieden met elc anderen verbinden willen, waer 't by alzo dat men yement, wie dat hy ware, wancost⁽¹⁾ wiste, van dat hy hem gheadvanciert mochte hebben oft vervoordert om recht, wet, justicie te doen gheschiene, mids der absentie ende wechtreckene van den baellius ende dienaers ons gheduchts Heeren, dat zy alle drie ghesaemdelic dat zouden helpen wederstaen ende den ghuenen bescudden die men overlast daer omme dade oft leelichede bode, met live ende met goede, zonder dies te zyne up wien dat ware in eeneghen ghebreke.

Item, dat de drie leden deser stede de ordinantie willen overbrynghen ende te kennen gheven scepenen van beede de bancken ende beede de dekenen, ende dat zy 't over hemlieden ende over haerlieder naercommers, naer 't consent datter voren by den goeden lieden van deser stede toeghedaen zal wesen, willen beloven ende hemlieden verbinden, aldus ghedaen ende gheseyt te werdene naer haerlieder vermoghene, zonder daer jeghens te ghane, te doene oft te zegghen in eenegher manieren.

Item, up dat de ordonnancie aldus vulcomt ende uterlic in alzo verre als dit by den drie leden ghesloten ende over een ghedreghen zal werden, dat daer af ghemaect zullen werden drie brieven in francyne⁽²⁾, metten groten zeghele van deser stede uuthangende, ende onder elc van den drie leden eenen te rustene ende te blyvene, daer in dat ten hende begrepen ende verclaert staen zal: waer 't dat yement wie hy ware, ter⁺ contrarie van desen, ghedaen ende ghesciet te werdene, dat scepenen van beede de bancken ende de drie leden van deser stede die personen hauden saude ende corrigieren als meyneedich, verzworen ende ghedaen hebbende contrarie zynen eede, by hem oft by zynen voorders ghelooft oft ghezworen.’

Dit aldus vertooght zynde, 't ghemeente daer in ghenouch te

(1) Wancost wiste, moeilijkheden zocht.

(2) Francyne, perkament.

+ f^o 37 v^o

[p. 155]

vreden was, en hadde alzo voortganc; maer up den saterdach ende ter zelver colatie, waren vertooght drie andere poynten, te wetene, oft men ontslaen wilde de personen ghevanghen, belast by Pieter Tyncke ende Lodewyc D'Hamere, ghemeerct dat sy se in de huere van haerlieder doot weder ontsloughen, doende zekere⁽¹⁾ nyet te vervremdene van deser stede; anderwaerf oft men ontslaen wille die ghevanghenen van corruptien ende van fugytyf hemlieden te makene, up souffysanten zekere; ten derden, dat Guwy De Scautheete, die voorscepene ghecoren es, gheerne eed doen zaude, wilde 't volc ghaen uuter wapene ende te weercke, maer anders nyet; in welcke drie poynte, 't volc zeer beroert wart ende en wilde nyet af doen noch hooren, maer wilden hebben voort recht, wet ende justicie, up elcken die mesdaen hebben.

Tsmaendaeghs als zy hier up vergaert waren, elc lopende om zyn stocken ende men duchte voor een wapenynghe; maer beede de dekenen wederstonden se met scepenen, vriendelic ende zo zy best mochten, emmer dat se doe nyet voort en ghynck, ende screven haestelic binnen den zelven avonde an mynen gheduchte Heere een missive ludende aldus:

(1) Zekere, borgtocht.