Dit sijn de coren van der stad Antwerpen

Van Huweleke ende van Dooden.

CLXX. Item, die brudegoem es mach nemen twee spelemanne ende nummeer, die niet en ghelden van den etene die hi wille; die hier jeghen dade verborde xii. [gr. oude.]

Maer die wachtere van der stat die mach t' elker bruloft ene maeltijt eten sonder wedersegghen, oft n oude enghelsche, vore sijn hantscoen, ende vor al daer hi niet en dient.

Ende wat brudegome eten ghinghe des avonds met der bruyd, als hi se des naest daghs trouwen sal, verboerde xii oude gr., ende elc die met hem quame.

Vortane wie binnen dien tide dat men die bruud ondertrouwe doet tote dien dat men se trouwet, des avonds te voren als men drinct, meer gave dan case ende broed, verboerd vi gr. oude.

Ende en mach nieman in Antwerpen zetten eneghe bruud van buten in bruudstoele, noch oec jofvrouwe die van binnen Antwerpen es, hen si in witteghen huweleke, op die peine van ii s. gr. oude.

CLXXI. Item, so wat portere een wijf nemt van buten, ende als hi se beslapen heeft, so es si portersse ende si mach sitten omme haer gheld, wille si, binnen der stat sonder verboerte, uutghesteken weduwen.

CLXXII. Item, vortane gheene wedewe, noch beghine,

[p. 48]

noch dieghene die in ordenen gheet, en sal niet zitten omme gheld. op die peine van xii gr. oude.

CLXXIII. Item, so en sal nieman panden negheenen brudeghome des avonds alst hi eerstwarf med zijnre bruud gaet slapen, op die peine van xii ouden gr.

CLXXIIII. Item, vortane van portere ochte porteresse die enen kinde dat men kersten dade, vore ocht naer, meer gave dan xii oude gr., oft de werde, oft die werde van iii ouden gr. verboerd ii s. ouder gr.

CLXXV. Item, so wie dat t' eneghen like meer kerssen makede dan iiii, ende meer was tote elker kersse dade dan xii pond was, verboerd ii s. ouder gr.; maer elc die wille, mach daer toe tortysen maken sonder verboren.

CLXXVI. Item, als een lijc gheerdt es en sal nieman ten lijchuyse gaen eten, en ware die erfghenamen die 't goed deelen zelen, op die peine van ii ouden gr.

CLXXVII. Item, negheen jaerghetide en sal men na den doden doen na den eersten jaerghetide, maer die daer na eenich jaerghetide doen woude, die maght doen bidden sinen bode van den huys ende niemen el. Ende wat bidstre, die 't bade, die te liken ende te bruden pleght te biddene, verboerde xii gr. oude, ochte die stad jaer ende dach, ende die 't hare bidden dade, verboerde xii oude gr.

CLXXVIII. Item, al onrecht dat man ende wijf houdende sijn, welc hore dat ghemaect heeft, waest vore dat huwelec ghemaect, ocht na, dat selen si te zamen verstoren. Ende aldus sal men doen van dien dat qualeke es ghewonnen.

CLXXIX. Item, so wie dat sone, ochte dochter te huweleke brenghet, ende goed daer mede gheeft, eist dat vader, ocht moeder steerft, ende dat kind deelinghe wille hebben,

[p. 49]

binnen den jare saelt deelinghe heyschen, ende elc erfghename waer hi binnen lands es, ende anders niet, het en waren die kindere die met vader oft moeder bleven wonende oft die onverjaert waren.

CLXXX. Item, alrehande goet dat ghegheven es sone oft dochter te huweleke van vader ochte van moedre, eist dat si sterven sonder recht oyr, dat van haren propren live comen es, dat goed datter ghegheven es, ocht also vele, sal weder comen op vader ende op moeder, op dat daer es; sterft die een van vader ende van moeder, die ene helft van den goede sal bliven op denghenen diere levet, ende die andre helft daer se sculdech es te gane.

CLXXXI. Item, wie dat sijn wijf verbalemond, ocht ander amie openbaerleke helde, so dat hi met hare huysraed houd, ende desghelike van den vrouwen, selen haer goed half ende half deelen, ende als sijt ghedeelt hebben met dusghedanen zaken, so en mach d'een tote des anders goede nemmermeer spreken noeh heyschende zijn, en ware dat zijs beide namaels overeendroeghen.

CLXXXII. Item, so wie dat eens anders mans wijf met hem openbaerleke houdt, ocht ghehuwet man die openbaerleke amie houd, boven sinen wive, men sal hen beiden de port verbieden.

CLXXXIII. Item, so wat vrouwen die meer vrouwen dade bidden met haren kinde te gane daer men 't kersten sal doen, dan xv, met haren familien, oft in haer huys dade sitten, verboerd iii oude gr. van elker vrouwen dierre meer es. Ende also sal doen elke vrouwe die uutegaet van kinde.

[p. 50]

[Item, dat niement binnen der stat van Antwerpen woenachtich es, es hi poertere oft gheen poertere buyten der vriheyt van der stat, dat 's te wetene: over Schelde, te Hoboken, te Doerne, te Potvliete, oft nerghens el, versch ghesleghen vleesch met penneweerden, noch bier, noch broot, halen oft doen halen, bringhen binnen der stat van Antwerpen. Wie hier jeghen dade verboerde drie guldene Peters, alsoe dicwille alse hijt dade; eene daer af den heere, den anderen der stat ende den derden denghenen dijt bevonde ende voert brochte, ende daer toe 't vleesch, dbier ende dbroet verboert.]

CLXXXIIII. Item, so wie over jaer aelmoesene neemt van den heyleghen gheest, eist dat si sterven, half't goed datter blijft dat sal hebben de heyleghe gheest. [Item, dat niement openbare taverne houden en mach binnen der vriheit van der stat, buyten de uuterste poerten, op de peyne van x royalen.

CLXXXV. Item, dat niemen die binnen der stat wonachtich es, [es hi porter oft vremde], gheenrehande dranc halen en sal moghen noch doen halen, noch buten noch binnen, te gheenre steden daer de stat gheene assise af en heeft, oft so wie dat dade dat hi verboren soude t' elken als 't ghesciede x s. ouder gr., een derdendeel den here, de andere der stat, ende 't derde tes gheens behouf die 't bevonde. Ende dit sal de heere ende de stat moghen doen besouken op deghene daer men 's op bewaent dat sijt doen, ende horen eed doen nemen also dicke alsy willen, oft en willen sijs dan niet hen ontsculdeghen met horen eede, dat sy dan 't voorseide ghelt selen moeten gheven.

[p. 51]

Item, soe selen viere vleeschouwers te gadere een runt moghen slaen ende daer ane deelen, mer harer niet meer, uutghenomen tusschen chinxendach ende den lesten dach van ooghstmaende, dat dien termijn dore, ende niet langhere, achte vleeschouwers te samene, ende niet meer, ane eenen osse selen moghen deelen, die cost viere ponde vlaemschere groete, oft daer boven, mer anders niet, op de boete van iii Peters, alsoe dicke alser yement van den vleeschouwers jeghen dade; een derdendeel den heere, een der stat, ende 't derde den ghenen dijt voertbrinct].