Dit sijn de coren van der stad Antwerpen

Dit es den Core van den Wine.

XXXI. In den eersten dat negheene zamecopers van wine verkopen en selen, noch doen vercopen, wine te tappen in negheenre manieren, noch oec in groten. Noch hem ghesellen met den ghenen die wine vercopen te tappe, al so langhe als sij willen hantieren zamecoperscap. Dat es te verstane van al-

[p. 13]

selken wine daer hi zamecopere af es, daden sijt, so verborden sy een voeder wijns, ende elc van haren ghesellen. Ende het en mach niemen zamecopere sijn van wine, hi en sy portere, ende deser en mach nummeer sijn dan zesse.

XXXII. Item, vortane zamecopers en moghen ontfaen gheene gaste die copen ocht vercopen wine, hi der selver peynne.

XXXIII. Item, voerdane so en moghen zamecopers niet sijn ghesellen der comanscap daer sy zamecopers af sijn ende oec bi der selver peyne. Maer wanneer dat sy vertyen zamecoperscap voer 't gerechte van Antwerpen, so sal men se ontfaen t' allen stucken die andre porteren doen moghen.

XXXIIII. Item, voertane der zamecopers van wine en selen maer ·ij· sijn over eenen coep, ghelijc dat sy daer toe gheordineert sijn. Ende alser ·ij· ghedronken hebben een scip, so selen die andre andre scepe drinken, tote dien male dat sy alomme ghedronken hebben. Ende maer ·i· oft ·ij· ten meesten, en moghen comen over eene kavelinge, die de commanne bidden daer toe te comene, op de vorseide peynne.

Ende die zamecoperen en moghen op geen scip comen noch gaen, omme wine over te drinkene ocht te drinkene, en ware met den copere. Ende diesghelike in kelre ochte op de marct, die wine en waren vercocht, ende dat op de peyne vorgheseid.

XXXV. Item, vortane so selen zamecopers zweren den copere also ghetrouwe t' sine alse den vercopere. En dat sy van den copere noch van den vercopere ghelof, noch miede, heyschen en selen, anders dan haren rechten zamecoep. Ende die zamecopere, noch oec die vergyeren, en selen negheene stoope, flesschen, noch ander vate senden op de scepe, noch elwaer

[p. 14]

aen den coman, ocht aen sijn boden, omme wijn, het en waer bi beheete des comans, op die core van ·i· ame wijns, alsoe dicwile als hijt dade; ende die vergierere en sal oec nummeer heyschen dan sijn ghesette recht op den selven kore. Ende men es den zamecoperen negheenen wijn sculdich te gevene, maer den ·ij· die over den coop wesen selen, moghen die commane wijn gheven, willen sijt doen.

XXXVI. Item, negheene zamecopere noch vergierre en moghen houden te gaste den copere noch de vercopere van wine, op die selve peyne.

XXXVII. Item, vortane so wat werde die gaste onthaelt, ochte onthalen wille, die comanne sijn van wine, die en sal hi niet hebben binnen sinen huys den copere ende den vercopere [tzamen] te gaste; die hier jeghen dade verboerde een voeder wijns⁽¹⁾.

XXXVIII. Item, voertane die vergieren sal hi en sal hem ne gheens wijns onderwinden te copene ocht te vercopene, op de peyne van enen voeder wijns.

XXXIX. Item, vortane so wie dat wine doet bringhen binnen [vriheiden van] Antwerpen op kerren, ocht op waghene, die en sal se niet geven te drinckene omme cop.

Noch die en sal niement drincken om coop dan op de marct t' Antwerpen, ochte in de Borch, ochte Onser-Vrouwenkerchof. Ende daer sal men den stapel daer af houden; die hier jeghen dade waert copere, ochte vercopere, verboerde ·j· voeder wijns, alsoe dicwile als hijt dade.

[Maer vremde liede die van desen core niet en weten, ende die dat op horen eed willen nemen ende sweren, die en selen van den cuere niet ghelden.]

(1) Later veranderd in ii lib. ouder groete.

[p. 15]

Maer alsy ·ij· daghe op den stapel ghestaen hebben so moghen syse vor hare herberghe voeren, maer willen sy haere wine af doen legghen in Antwerpen, in huyse ocht in kelre, dat moghen sy doen sonder mesboren, ende daer geve drincke alse sy willen, behoudelike dien dat elc portere die voren wine bid te drinckene voren drincken sal vor vremde liede ende met vremden lieden drincken, ghelijc dat der stad recht es. [Also als hy de selve voirwaerde ende gheloften en doen wille, die de vremde man doet, oft dat hy zijn hant van der comenscapen doe.] Ende elc werd es sculdich te segghene sinen gast, als hi sine wine bringht, dat hine soude voeren op den stapel, eer hi uutspande, op den kore van xx s. Ende woude dan een vremd man den wijn ten staple niet bringhen eer hi uutspiene, als 't den man aldus gheseit ware, verborde hi den selven kore.

XL. Item, vortane nyemen en mach bidden wine in de scepe te drincke, ne die scepe en sijn binnen Antwerpen aen dlant ghemeert, ende die coman van den winen en sy tot Antwerpen op 't land comen. Ende so wie die eerstwerf bidt te drinckene die sal eerst drincken. Ende deghene die hi wille met hem. Ende nyement en sal bidden wine te drinckene in die scepe die tot Antwerpen comen, en sy tusschen twee zonnescijn. So wie die enich van desen pointen brake, ochte daer jeghen dade, verhoerde xx s., al soe dicke alse hijt dade. Ende nyement en mach meer dan een scip bidden te drinckene, noch sijn gheselscap, sy en hebben dat scip vercocht, ocht sy en sijnre af ghesceijden; op den selven kore.

XLI. Item, dat nyemen en doe roepen een vat wijns meer dan op eenen dach, en sy dat hi wille mindren 't ghelt daer men 't eerst omme vercochte. So wie hier jeghen dade verboerde xx s.

[p. 16]

XLII. Item, dat elc wijnroepere comen zal des morghens voer der bruytcloctijt op den hoec van der Braderije-straten, ende verhueren hem denghenen die hem eerst anesprect ende sijns begheirt. Ende elc van hem sal hebben die daer verhuert wordden ·iiij· grote vlems, op hors selfs cost, ocht ·ij· g. vlems ende horen cost sonder in die marcten. Ende dit sal staen in der taverniere wille. Ende si en selen des taverniers tafle noch ter werdinnen niet sitten moghen. Ende so wie hier jeghen dade waert wert, werdinne, tavernier ocht roepere, soude verboren, also dicke als 't ghesciede, daer men 't ter waerheid betoende, xx s.

XLIII. Item, vortane deghene die wine hebben, sy selen legghen rijnsche wine ende brabantsche wine in kelnaren daer gheen andre manieren van winen in en ligghen. Ende sy en moghen niet doen ten rijnschen winen dan rijnschen, ende el negheenen wijn; die hier jeghen dade verboerde iii lib.

Dese selve kore es van den wine van Poytau; dat men elken sonderlinghe bi hen in kelnaren legghen sal ende dien met andren winen niet menghen. Ende dat men elke wine die vorghenoemt sijn bi haren namen sal roepen. Ende dat op die selve peyne van iii lib.

XLIV. Item, vortane die wine meten ten tappe, ocht eenegherande dranc ende dien qualike meten, ende sy daer of wordden bedreghen, ochte verwonnen, met enen bode, ocht met enen manne, ochte met enen wive, die verboeren xx s.

XLV. Item, vortane soe wie dat wine ontslaet omme te vercopene ten tappe, hi moetene vercopen opens kelders ter straten wert ende laten tappe gaen omme wijn denghenen die daer gaen willen om wijn; die hier jeghen dade verboerde xx s.

[p. 17]

XLVI. Item, flesschen die gheteekent sijn metter stadteekene, die sal men vullen sleycvol ten tappe. So wie des niet en dade, ocht wederseyde, verhorde, also dicke als hijt dade, xl s.

XLVII. Item, wie wijn tappen wille in Antwerpen diere en moghen niet dan twee ghesellen sijn te samen in enen kelre, op den kore van enen voeder wijns, op dat die koremeesters, na der stat rechte, op haren eet nemen willen, ocht si moghen der tappers [eed] oec hebben, also dicke als sy willen.

[Renovatum et approbatum est per burgimagistros et scabinos praedictum edictum, et volutum (sic) quod de cetero observetur anno LII, xxvii february.

P. De Voirda.]

XLVIII. Item, so wie dat een stuc wijns begint te tappene, dat hi, binnen [dien] daghe ocht avende, gheen ander stuc wijns in dien kelre tappen noch ontslaen en sal, dat eerste stuc wijns en waer eer uute, op den kore van enen voeder wijns. Ende die ander wijn gave te proevene dan hi tapte, dat ware op den selven koren.

XLIX. Item, elc vremd man die wine wilt tappen binnen Antwerpen, sal tappen moghen op sine assise.

L. Item, vortane die vercopen wijn, bier, ocht mede, selen hebben enen trechtere op 't vat dat loept ten tappe, ende leenene den ghenen die 's beghert.

Ende selen meten ghelten met der mate van der ghelten, halve ghelten met der mate van halve ghelten, waelpoite met der mate van walpoiten, juperkene met der maten van juperkene. Ende dit op de peyne van v s. Ende die moeten koperen ochte hulten sijn binnen eenen termine.

LI. Item, vortane die maten die staen vor 't vat, selen sijn

[p. 18]

gheteekent met den teekene van den seyere, ende dat op die peyne van v s.

[Ende alle tavernepotte, sijn 't ghelten, halve ghelten, waelpoyte, daer de taverniere wijn, bier ende mede mede meten ende uut vercoepen, die men t' haerre tavernen haelt oft drinct, dat die wesen sullen eenen goeden dwersen duyme meerdere ende hoghere dan de gherechte mate es oft ghedraeght, op de vors. peyne, ende de potte ontwee ghesleghen van den coremeesters.]

LII. Item, soe wie sijn mate valscht in den bodem, verboert xx s.

[Item, dat gheene cuypers met wine ommegaen en selen, tappen, noch vercoepen, noch gheselle, daer ane sijn, op de peyne van eenen voeder wijns, een derdendeel daer af den heere, dandere der stat ende 't derde die 't bevonden ende voertbrochten.

Item, dat desghelike gheen coermeesters wijn, bier, noch anderen dranc tappen en selen, noch doen tappen, noch gheselle daer ane sijn, op de selve peyne.

Gheordeneert bi den heere ende bi der stat anno M.CCC

XCVI, xxvi dach februar.

Dat van nu voerdane van alle tavernescult te wetene: van allen dranke, wijn, bier, mede ende diesghelike, en sullen die taverniere niet langhere borghen dan zy willen. Ende alsy betaelt willen sijn soe sullen zy comen voer 't recht, eysschende hare scult, ende dan sal men hen ghenouch moeten doen met ghereeden ghelde oft met panden, ende die pande sullen zy houden moeten vertien nacht, ende niet langer, op dot zy willen, maer naer die verte nacht sullen zy se bieden orcondelec denghenen dies zy sijn , ende en willen zy se dan

[p. 19]

niet quiten, soe sullen zy die pande vercoepen moghen ghelijc oft zy se metten rechte ende in der vierscharen, t' Antwerpen, verwonnen hadden. Ende worden hen pande ghegheven metter minnen, daer af sal desghelijcs sijn, ende soe wie den tavernieren oploop dade met werken oft met woerden, omme haerre scult wille, die sullen staen ter correctien van den heere ende van der stat na de groetheyt van de misdaet.

Gheordeneert op ten selven tijt alse van den marcscepe dat Janne Vanden Houte gheconsenteert es te voerne, dat van nu voerdane niement laden en sal noch in huys doen omme te ladene marctgoed, 's donredaeghs, 's vrydaeghs ende tsaterdaeghs toter tijt dat 't vors. marctscip gheladen sal sijn, maer als 't vors. martscip gheladen es, soe sal elc moghen laden dat hi wille, ende mids dese vriheit, dat 't vors. marcscip heeft, soe saelt 't selve scip den heere en der stat, als 't van node sal wesen, dienen moeten op sijns selfs cost een ghetide, maer niet langer, ende wilt de heere ende de stat langer hebben, dat soude moeten sijn op 's heeren ende der stat cost. Ende wie hier jeghen de contrarie dade, soude verboren, also dicke als 't gheviele, twee oude scilde, den eenen den heere ende den anderen der stat; ende dit sal staen te wedersegghene van den heere ende der stat.]

LIII. Item, vortane elc tavernier mach recht nemen van haerre taverne aloveral, sonder ghenaehte.