Dit sijn de coren van der stad Antwerpen

Dit sijn de oude rechte/ costumen ende herbringene van der stad.

1. In den eersten soe heeft de stad van Antwerpen uuter keyserliker macht, daer in dat zy gefundeert staet, altijt herbracht, gheuseert ende ghepossesseert: soe wanneer de selve stad in heervaerden uuttrac dat haer dan altoes volgheden ende

[p. 8]

sculdich waren te volghene, alle de steden, vryheyden ende dorpe binnen den chinghel van den marcgraefscape gheleghen.

2. Item, voort dat de poerteren van Antwerpen vry sijn van tolle, ende van onghelde, al Brabant dore, te watere ende te lande.

3. Item, soe wie t' Antwerpen ghecorrigeert wart bi den scoutete ende bi der wet, dat hi die correxie doen sal moeten ende volcomen op die peyne ghelijc dat de correxie daer af in heeft, alsoe verre alse die persoen of persone binnen den maercgraefscape geseten sijn of verkeert.

4. Item, dat alle deghene die binnen Antwerpen gheloften of voerwaerden doen, vore scepenen of vore poerteren van Antwerpen, sculdich sijn van rechtswegen t' Antwerpen in te comene t' harer gheloften, also verre alse die gheloveren of haer goede binnen den marcgraefscape gheseten of gheleghen sijn. In deser manieren, soe welken tijt dat yement ghebrec heeft van den vors. gheloften, dat hi comen sal vore den amman ende vore scepenen, ende bethoenen sijn vorwaerde ende begheren recht; ende dan sal d'amman manen ende scepenen selen wisen, alsoe 't recht in heeft. Ende dan sal d'amman scriven ane den rechtere daer die gheloveren gheseten sijn, dat men die persone 't harer gheloften t' Antwerpen insendde, ende en quamen si niet ten scriven van den amman, ende de partien wedervolghen of claghen, soe sal des ammans clerc opsitten ende riden dair die gheloveren geseten sijn, ende zekeren se, ende bringhen se t' Antwerpen in, ende beslaen haer goede toter tijt dat van den vors. ghelofte voldaen es.

5. Item, waert dat eenich poertere broke dade of schatscult sculdich ware, dat hi daer af te vonnis ende te rechte

[p. 9]

staen sal, vore 't gherechte van Antwerpen, ende nergerinx el binnen den mercgraefscape.

6. Item, waert dat men eenigen portere of portersse binnen den mergraefscape rasteerde, of letten van broken, of van scatsculde, ende men die niet en telivereerde alsoe schiere als't de stad daer over gescreven hadden, dat soude men rechten ende corrigeren, alsoe 't behoerde na ons genedichs heeren heerlicheit, ende na der stad recht van Antwerpen, gelijc dadt behoert ane deghene die gewout doen ende die overhorich sijn haren oversten.

7. Item, dat men bi den seynt-scepenen jaerlix over pleeght te geven ende sculdich is over te geven den lantdeken ·xxvii· paer volx of daer onder, ende niet daer boven, ende hier mede soe en mach de bisschop, noch de landeken, negheenen portere of portersse meer belasten, noch voertroepen van den zeynte, na d'oude rechte ende hercomen van der stadt.

8. Item, soe wie cracht, fortse of ghewout doet, daer scepenen van Antwerpen dunct bi haren eede dat cracht, fortse of ghewout ane ghesciet es, dat men deghene die dat doen, of ghedaen selen hebben voertheysschen sal te rechte ende hen dach doen maken ter vierscaren, t' Antwerpen, te comene, om hen te verantworden ende men sal hen geleyde gheven te rechte te comen, ende waer si te rechte comen ende hen verantworden connen, doe hen stade, ende en connen si niet, soe sal men op hen voertvaren metter vierscaren rechte ende die verordeelen ende wetteloes legghen, alsoe der hogher vierscaren recht van Antwerpen in heeft.

9. Item, soe welken tijt dat men den merctvrede gheblasen heeft t' Antwerpen dat dan alle goede coepluden, endehaer goet ter vors. jaermarct comende, daer blivende ende

[p. 10]

wederkeerende gheveylicht ende ghevrijdt sijn ende sculdich sijn te wesen, alle de palen van Brabant dore, te watere ende te lande, den termyn van der jaermerct ghedurende, van allen saken, het en ware van saken daer openbaerlic den heere van broken ane ligghen. Ende waert dat eenigen coepman, binnen den palen van Brabant, 't sine genomen worde of dat si in horen persoen gevangen worden, soe is de stad van Antwerpen sculdich dat te vervolgen ane onsen heere, den hèrtoge van Brabant, ende dan is mijnheere de hertoge van rechtswegen gehouden en verbonden dat te doen verrichten, of die scade selve te betalen, ende voert ane de mesdadege dat te verhalen. Waer 't oec dat men eenighe lude of goet bevonde binnen Antwerpen, die ondersaten waren des heeren, daer die misdadege onder geseten waren, dat men die lude ende goede wederhouden ende rasteren soude toter tijt dat dat ontdaen waren.

10. Item, dat gheen man van leene die portere t' Antwerpen es ende leen houdt of draeght van eenigen heere, sculdich sal sijn te dienen, oft daer toe bedwongen sal sijn van sinen heere, daer hi dleen af houdt, dienst te doene, het en ware dat de stad van Antwerpen uuttrocke in gemeynen orloge, dat hi dan mede trocke als een portere. Oft hi en woude dienen van beden van sinen heere ende van gratien, alsoe die porteren dicwile gedaen hebben.

11. Item, waert dat sake dat eenige partien buyten quamen in gedinge in eenige bancken, die haer hoot sculdich sijn te hebbene voor de scepenen van Antwerpen, ende d'een partye die banck beriepe, dat die scepenen van der banc, daer dat gedinge in geset ende gehandelt ware, souden moeten comen binnen den genechte tot hare beroepe, voer de scepenen

[p. 11]

van Antwerpen, als voer haer hootbancke, ende daer nemen ende ontfaen alsulke vonnissen als men dan scepenen daer leeren soude, die daer geroepen waren, ende die vonnissen wederuuten ongewisselt ende ongekeert, binnen den genechte daer na, op dat's partyen daer en binnen niet eens en worden, sonder arger.

12. Item, dat de drossete van Brabant, noch mercgreve, noch roeke, noch 's heeren dieneren, noch nyement van ons genedichs heeren's hertogen wegen, nyemende en es sculdich te voerne gevangen, noch gesekert, uutten marcgraefscape in anderen steden oft slote, buyten den marcgraefscape gestaen oft gelegen, maer dat men elke male recht doen sal ter banc daer hi behoert, alsoe den lantchartere ende d'oude rechten van Antwerpen in hebben.

13. Item, dat de drossate van Brabant, noch nyemend anders van tshertogen wegen van Brabant, van den hoghe heerlicheden wegen, negheen bewint hebben en selen binnen den marcgraefscape, anders dan de scouthete van Antwerpen ende sijn dieneren.

14. Item, dat negheen van den sesse scouteten die onder Antwerpen sijn, te weten is: Herenthals, Liere, Santhoven, Tuernout, Conteke ende dWaterland, dienst voeren en mogen, dan bi commission des scouteten van Antwerpen met openen brieven.

15. Item, dat de scepenen-brieven van Antwerpen ende vorwaerden, die in der stad van Antwerpen vore porteren geschien, van machte ende van crachte sijn alle dmercgraefscap dore, gelijc dat si binnen der stad van Antwerpen sijn.

16. Item, dat de porteren van Antwerpen van haren goeden die si buyten der stad in Brabant liggende hehben, negheene

[p. 12]

bede, settinge, noch scattinge sculdich en sijn, anders dan metter stad van Antwerpen; oec mede soe sijn der porteren late gevrijdt, ghelijc porteren, van harer haven die si op der porteren goede hebben, ende niet vordere, uutgenomen buytenpoerteren dat die in tshertogen bede niet gevrijt en sijn.

17. Item, wie contrarie doet oft pijnt te doene den privilegien, usagen, costumen ende statuten van der stad, dat sal men richten ende verhalen ane dien persoen oft persoene ende aen haer goet na d'ordinantie des scoutheten ende der scepenen van Antwerpen ende metten meesten gevolgen.

Gheordineert hi den scouthete, her Wouteren van der List, hi den burghemeester en scepenen ende rade van der stad van Andwerpen, in 't jaer Ons Heeren M.CCCC. ende XIX, drie daghe in novembri.

18. Dat van nu vordane niement t' Antwerpen in de gulde sijn, noch sitten en sal, hi en si gheboren poertere t' Antwerpen, uutghenomen deghene die voer desen tijt in de gulde gheseten hebben ende nu ter tijt daer in sitten. Ende dat de oudermans vordane ghene vonnessen van sculde geven noch wisen, en sullen, by hem selven, daer de somme af ghedraghen sal boven hondert nobele, het en si dat zy ten minsten twee scepenen van Antwerpen daer by hebben.]