Dit sijn de coren van der stad Antwerpen

[p. 1]

Dit sijn de coren van der stad Antwerpen.

I. In den eersten, dat nieman in Antwerpen draghen en sal enegherande mortwapene⁽¹⁾, op die boete van xx s., uutghenomen allen lieden die van binnen der stat uutwaert oft inwaert gaen, of die uute scepen comen of te scepen wert gaen, die en selen van horen wapen te draghen, noch oec van nachtgane, niet verboeren. Ende de wert oft werdinne die sinen gast dit verbot niet en seide, alse hijs vraghe, die soude den core selve ghelden, werde hi verboert.

II. Item, so wie mortwapen weygherde den rechtere oft

(1) In het IIs. stond er mortpene geschreven, doch een latere hand heeft het woord in mortwapene veranderd.

[p. 2]

horen gheswoernen knapen, die daer toe gheordeneert sijn, als hi se heyschede, verboerde xx s.

III. Item, so wie mortwapen trect enen andren mede t' evelne, verboert v lib.

IV. Item, die mortwapene wedertrect omme hem mede te verwerne, dat verboren van den treckere sal hem stade doen, [ende] ter correxien staen van scepenen, na de ghetuyghnesse die si daer af verhoeren.

V. Item, so wie dat yement quetst met mortwapen, verboert lx lib. oft d'een hant.

VI. Dit sijn mortwapen: pyken, hantaexen, gysermen, bylen die ghemaect sijn mede te vechten, wappers, [loeden hamers, yzeren of metalen ende dirghelike], misernen, dagghen, inghelsche dolle, ende alle messen die ghemaect sijn mede te vechtene, ende die scarp ende smal sijn, dat si dor dyser gaen vorder dan die mate ghedraght die daer toe gheordeneert es. Altoes uutghenomen alle redelike broodmessen, dat die volghen selen den swerde, ghelijc anderen gheslepenen wapenen.

VII. Item, wie sweert oft gheslepen wapen, sonder mortwapen trect, om yemen mede te evelne, verboert van den trecke xl s.

VIII. Item, so wie dat yement quetst sonder menke met enen swerde, met enen ghepinden stave, ocht met eeneghen andren gheslepenen wapenen, sonder met mortwapenen die vore ghenoemt sijn, verboert v lib. Ende die met alselken wapenen yemen steect, verboert vii ½ lib.

[Ende soe wie yemen sloeghe metten vors. wapenen, sonder quetsen oft quetsuere, verboerde iii lib.]

IX. Item, met wat wapenen yement enen andren quetst,

[p. 3]

ende die ghequetste daer af sterve, deghene dien quetste verboert sijn lijf ende sijn goet.

X. Item, so wie enen andren vermenct sonder met mortwapen, ofte die huysstotinghe doet, verboert x lib.

XI. Item, wie yement slaet met enre kodden sonder yser, ende sonder menke, verboert iii lib.

XII. Item, die enen andren slaet met enen stocke welkerhande dat hi es, sonder kodde, daer gheen yser ane en es, ende sonder menk, verboert xx s.

Ende so wie yement sloeghe met eenre gheloeder kolve die ghemaect es bal mede te slane, verboerde xl s.

XIII. Item, so en sal niemen pensiere draghen moghen en sy dat hi sulke saken toenne vor scouthet ende scepenen dat men's hem dan gheorlove, uutghenomen ridderen, ende die den heeren ender wet toehoren.

XIIII. Item, die enen andren slaet metter vuyst in felheyden op eenen wercdach, alse men vleesch eten mach, verboert iii s. Ende die hem stappans weirt ende weder sclaet metter vuyst verboert niet.

Waert dat deghene viele die daer eerst ghesclaghen wert van dien sclaghe of dat hi daer af bloedde, die 't slouch die waers op x s.

XV. Item, die enen anderen sloeghe [metter vuyst] op enen sondach, op enen heyleghen dach, oft op andre daghe dat men gheen vleesch eten en mach, of binnen marctvreden, verboerde xxvii s., weder hi ter erden viele ofte oec bloedde, of en dade. Ende op de sondaghe ende heyleghe daghe, binnen merctvreden, twee warf xxvii s.

XVI. Item, die enen andren sclaet met platen oft andren wapenhanscoen, met enen potte, met enen steene, met eenre

[p. 4]

platine, die vore gheysert ocht onder beslaghen es, sonder menke, verboerde xl s.

XVII. Item, die na enen andren worpt met enen potte of met enen steene in felheiden, sonder gheraken, verbuerde xx s., waert dat hine oec gheraecte metten worpe, verboerde iii lib.

XVIII. Item, wie van buten enen portere slaet metter vuyst op wat daghe dat si, indien dat hijs bedreghen wordt, als recht es, verboert iii lib. Ende sloeghe hi oec of quetste den portre met enegher wapenen, dat ware op dobbel boete, na dat de wapen ware, uutghenomen met mortwapenen, dat sal eenvoudeghe core bliven.

XIX. Item, wive die scelden onhofschelike, dat 's te wetene ghemeene wijfs, ende kemstren oft wive die ter straten sitten, oft die quade eede sweren, oft daghelijcs te werke gaen omme horen dachloen, die selen den steen draghen omtrent de Borch, of ghelden den kore iii lib.

Ende aldustaneghe wijf die enen man qualec toesprake oft oploep dade met quaden worden, verbuerde iii lib.

XX. Item, wat werde die in Antwerpen yemen ondfinghe in sijn huys ende hilde die gewapent waren, ende hem heimelijc daer houden wouden, ende dat niet en liete te wetene den scouthete of den amman in jeghenworden van scepenen, verboerde x lib. Ende waert dat die ghewapende yet mesdaden, daer af soude die wert ghehouden sijn ghelijc hen die 't feyt daden, oft dat hy boven twe daghe in sijn huys also laghe.

Item, ambacht dat bi hem selven eeneghe kore maect, ochte ordenanche oft taxsacie op die ghesellen, sonder weten ende orlof des scoutheten ende der scepenen, verboert xl S. Ende datter ghemaect es sal ondaen sijn.

[p. 5]

XXI. Item, vrede ghegeven als recht sal duren ·vi· weken. Ende wie vrede wederseyde te gevene alsen die scouthete, ochte die amman, ochte enich van den scepenen, ocht enich van tsheren gheswornen knapen hem heyschede orkondeleke, verboerde iii lib., also dicke als hijt dade.

Ende elc portere mach vrede nemen van tsheren weghen daer hi vechtinghe ziet, sonder verboren. Ende werd hi den portere ghegheven hi blijft ghestade.

XXII. Wanneer dat vrede uut sal gaen dieghene die mesdadich es, en die vrede heift ghegeven sal comen op die marct, op dat hi 's heeren ghemoede ocht gheleyde heift van dier mesdaet vor den rechtere ende vore twee scepenen, binnen ·iij· daghen eer die vrede uut sal gaen vor der noenen ende heyschen vrede. Ende deghene dien mesdaen es sal daer oec comen bynnen den selven ·iij· daghen vor der noenen ende bieden vrede. So wie die dat niet en dade verboerde v lib. Ende dit sal sijn binnen der vriheit van der stad. Ende also meneghen dach als enich van hem over het gaen vrede te heyschen, ocht te vreden, so soude deghene die dat dade verboren elcs daghs, tot dat hi vore den heere en vor de scepenen quame, xx s., al waert oec dat van 's heeren weghen en ander persoene van haerre maechscap vrede daer af ghenomen ende ghestaed ware.

Ende die ghequetst wort also dat hi daer af te bedde leght, hi, noch sijn maghe en dorven den sculdeghen gheenen vrede geven si en willen 't doen even lang dat die ghequetste met openen wonden te bedde leght.

Ende als vrede een half jaer gestaen heift van dat hi eerst ghenomen was, van wat saken dat es, sonder van dootslaghe, so sal deghene die mesdadich es comen moeten in de Borch,

[p. 6]

t' Antwerpen, ende daer bliven toter tijt dat hi ghebetert heeft metter minnen of hi segghene van scouthete ende scepenen, op den kore van xxv lib.

Nochtan salne de heere bedwinghen dat hi betere, alse vorseit es.

XXIII. Item, die putiers, ribaude, ochte ghemeene wijf ontfaet, alse bordeel te houdene, verboert xx s. Ende en mach hise niet geven, so sal men sijn huys afbreken.

XXIIII. Item, so wie dat hi nachte gaet, na die diefcloke, sonder lanterne, ocht sender licht, verboert xx s. Ende men sal hem in den Steen legghen toten daghe op dat hi gheenen borghe ghesetten en can; ende draght hi eeneghe mortwapene, die mach hem de scouthet, ochte die daer toe gheset sijn, nemen, ende sijn verboert, uutghenomen den lieden die rechts uut horen scepe, ocht van uutwaert comen, ende die tot haerre herberghen gaen, ochte die uutwaert rechts gaen willen die en selen niet verboten.

XXVI. Item, die ontscaken iemens kinderen dat sal men corrigeren na dat die privilegien houden van den lantchartere.

XXVI. Item, wive, ocht man, die men beproeven mach dat kauwetstren sijn, zal men barmen ·vij· jaer, op horen nose verloren.

XXVII. Item, soe wie ten brande droeghe pyke, hantaex, ocht eenige mortwapene, ocht eenich swert, verboert xx s.⁽¹⁾, ende die wapene verboert, uutghenomen die gesworen sijn in 's heeren ocht in der stat dienste.

XXVIII. Item, soe wie vor den rechtere in ghedinghe quame ende sijn worde alsoe droeghe, ocht dade draghen, dat

(1) Later veranderd in xxx s. swerte.

[p. 7]

hi ghecalengyert wordde, dat hi jeghen eenich vonnesse seide, ende men dat ter waerheit vinden mochte, die soude verboren jeghen elken scepene van der stat x s., ende jeghen den heere alsoe vele alse jeghen alle de scepene.

Maer waren die worde also gheleghen dat men ter waerheit vinden ende merken mochten dat sy uute overmoede ende met oploepe gesciede, het ware in der jeghenwordicheiden der scepenen, ochte achter hem, dat souden die scouthete ende scepenen corrigeren na dinhouden der privilegien die de stat daeraf heeft.

XXIX. Item, die enen andren oploep dade met worden ende qualec toesprake omme eeneghe saken die hi vore den heere sochte ochte begherde in rechte, soude verboren iii lib., op dat men 't betoenen mochte.

Ende ghevielt oec in der jeghenwordicheit des rechters, oft der scepenen, dat ware op v lib.

Dade oec iemen anderen omme dustanighe saken vorder mesprys, als van slane oft stekene, dat ware op dobbele boete, na dat men vonde dat die mesdaet geleghen ware.

XXX. Item, van ontdeckene man ende wijf die in huwelike sitten, daer af sal die in huwelike sit verboren sijn overste decsel ofte xx s.