Columbus. Jaargang 1

[p. 340]

Een merkwaardige film

Niemand wist precies hoe lang hij al geprolongeerd werd. Het moest een merkwaardige film zijn.

Achter hen sloten de deuren symmetrisch het laatste licht uit. Die in de loge zaten haalden hun brillen te voorschijn. Van hun brillen, wist men, hing het uiteindelijke oordeel af.

De zaal begon te trillen. Boven de hoofden zoog de witte rechthoek zo lang tot alle aandacht was opgezogen. Die van de stalles het laatst, want die zaten in kluitjes van twee, die kwamen niet voor de film.

Er schoof een rij van namen voorbij, en een ieder ontdekte er een die de zijne was, op een letter na.

Regie, stond er: het publiek.

Het moest werkelijk een merkwaardige film zijn. Die in de loge namen hun brillen weer af en poetsten de glazen schoon. De glazen, meenden zij, waren een beetje beslagen.

Nu kwam er een landschap in vogelvlucht, en de contouren van een stad, en opeens van heel dicht bij een straat met hoge huizen. En het was of de huizen te leven begonnen. Deuren stonden bol, ramen vlogen onverwacht open, er kwam een been, een vuist, en plotseling een krioelende stroom van naakte mensjes.

Die in de loge zetten hun brillen weer op. De stalles begon te lachen.

Naakte mensjes tuimelden uit deuren en vensters en toen zij niet meer uit deuren en vensters konden tuimelen omdat worstelende mensenlijfjes de uitgangen verstopten, kropen zij uit schoorsteen en dakraampjes. Totdat de straat tot boven de daken met mensenlijfjes gevuld was. Toen moesten zij om adem vechten, en het waren net blinde witte larfjes, in een hoop bij elkaar geschept. Als uit een enorme machinerie klonk alleen het duizendvoudige hijgen. Voor de rest was het, heel merkwaardig, een stomme film.

Die stalles zaten begrepen het niet, en lachten niet meer, maar groeiden nog hechter in kluitjes van twee.

Vooraan begon het warm te worden.

Plotseling verscheen er een toren in close-up, en de spits was niet te zien. Tegen de toren aan stond een zware ijzeren ladder. Een klein mannetje begon er met ongelooflijke snelheid tegen op te klimmen. Eerst zag het niemand. Toen keken toevallig een paar omhoog, keken beter en keken nog eens, en klommen hem als bezeten na. Nu zagen zij het allemaal, die rond de toren stonden, en verdrongen elkaar, en bestormden in wedloop de ladder naar boven. Er vielen mensjes van af. Die braken een been en begonnen opnieuw met één been minder.

De torenspits was gauw in zicht, maar de ladder ging verder. En de torenspits was allang vergeten, maar de ladder ging verder.

Het moest een merkwaardige film zijn.

Die vooraan zaten zagen de voeten groot en de hoofden klein en voelden

[p. 341]

iets looms in hun benen.

Het was niets dan ladder op het witte doek. De mensjes klommen zo vlug niet meer. De mensjes klommen zwijgend, verbeten, steeds langzamer.

Die stalles zaten kregen het warm en maakten de kluitjes wat losser. Er waren close-ups van achter de ladder genomen, en er waren mensen in de zaal die plotseling getroffen werden door bekendheid met een der gezichtjes op het doek.

Die in de loge poetsten nog eens hun brillen schoon. De glazen, meenden zij, waren nog altijd ietwat beslagen.

Moeizaam klampten de mensjes hun handen aan de sporten. Ze waren zwaar, die handen, ze, waren groot als boomzwammen. Maar de gezichtjes werden hoe langer hoe kleiner, die gezichtjes waren net ronde knikkertjes, en de mondjes stonden wijd geopend.

Het was benauwd in de zaal. Zouden er soms geen luchtkokers zijn? Die vooraan zaten hadden hun boordjes open.

Die stalles zaten wilden los van elkaar en raakten verward in elkanders klamme vingerkootjes.

De kleine gezichtjes daar achter de ladder - waren er niet mensen in de zaal die ze herkenden?

Er waren close-ups nu, van een hand, die traag van een sport werd losgeweekt, en als een reusachtige rups zich kromde om de volgende. Een hand als een enorme runderlap. En van een voet, die langzaam getild werd, zo langzaam dat het scheen of hij in de lucht bleef hangen. Een voet zo groot als een mammoethpoot. En dan weer het hoofdje, zo potsierlijk klein, zo benauwd. Zouden er werkelijk geen luchtkokers zijn in de zaal?

Die vooraan zaten trokken een zakdoek uit hun zak. Er kwam geen einde aan die zakdoek. Hun handen voelden zwaar als blokken. Die stalles zaten rukten nog twee, drie maal aan hun vingerkootjes, en gaven het op. Het was drukkend in de zaal.

Was het niet een reusachtige spiegel, dat witte doek, en was het niet net of een ieder in zijn eigen kleine gezichtje keek?

Die in de loge poetsten alsmaar aan hun brilleglazen.

Het was ondragelijk benauwd in de zaal, en zo donker dat er geen deur te zien was.

Die stalles zaten lieten hun vingers rusten. Wat deed het er toe?

Hun vingers waren vermoeid. Die in de loge knipperden met hun ogen en poetsten verstrooid hun brilleglazen. Vooraan zagen de mensen er verbeten uit. Er wilde aan de zakdoek geen einde komen, en het trekken werd moeilijk.

Er waren geen luchtkokers, men wist het nu, men was in een vreselijke val gelokt.

Maar toen het scheen dat de beweging op de ladder geheel en al tot stilstand was gekomen, toen handen en voeten aan de sporten schenen

[p. 342]

vastgekleefd en te groot waren om nog te tillen, draaide een der kleine hoofdjes zich een kwart slag om en keek naar beneden.

En het publiek keek met hem mee naar beneden en zag eerst niets dan ladder. Ladder in een eindeloos lege ruimte. En eindelijk, heel in de diepte, waanzinnig klein, het torentje, waar de ladder tegen leunde. Waar de ladder tegen leunde. Een stipje, een stofje, die toren, en waar de ladder tegen leunde. Je moest er niet op doordenken, je moest jezelf absoluut dwingen om daar niet op door te denken.

Het kleine hoofdje stak rond af tegen de diepte, en het kleine hoofdje zat vast aan een heel lang halsje, dat langzaam heen en weer bewoog. En heel, heel in de diepte het torentje, waar de ladder tegen leunde. Er klonk een gil. Uit het ronde hoofdje. Of was het iemand van het publiek die gilde?

Midden in de zaal kwam een man overeind, met zijn rug naar het doek. En hij richtte zijn ogen omhoog naar de plek waar de film vandaan kwam. Traag, als ontwaakte hij uit een diepe droom.

Hij was het. De mensen herkenden hem aan zijn ronde hoofdje.

Zijn ogen stonden vlak van verbijstering.

Dit was het einde. Het witte doek verbleekte, de deuren weken vaneen. Moeizaam stonden zij op, die vooraan zaten en die stalles zaten, en schoven in lange rijen naar de uitgang. Hun ruggen waren krom, hun wangen hol, waren zij inmiddels niet grijs geworden?

Die vooraan gezeten hadden lieten de zakdoek uit de zakken hangen. Die sleepten als rode kabels achter hun voeten.

Die uit de stalles liepen in ganzenmars, telkens in groepjes van twee. Bij de uitgang bleven zij allen staan, en hieven voor het laatst hun oogleden op. Hieven ze op naar de loge, waar immers het oordeel vandaan moest komen.

En die in de loge poetsten voor het laatst hun brillen schoon. De glazen, meenden zij, waren gedurende de gehele voorstelling ietwat beslagen geweest. En zij klapten de kokers dicht en zeiden het oordeel:

- Een merkwaardige film, zeiden zij, inderdaad, een hoogst merkwaardige film.

En knikten, en koesterden bevend hun ingevallen buikjes.

OLGA RODENKO