|
| |
| |
| |
[Nummer 3]
Pamela Zoline
Pamela Zoline is geboren in Chicago en leeft nu met man en dochter in Londen. Haar schilderijen werden geëxposeerd in de Tate Gallery, en zowel haar (beeldende) kunst als haar verhalen verschenen in het science-fiction tijdschrift New Worlds. Op het ogenblik voltooit ze haar romandebuut. Dit is het eerste verhaal dat van haar werd gepubliceerd.
| |
| |
| |
De hitte-dood van het heelal
| 1. | ontologie: Die tak van de metaphysica die zich bezighoudt met de problemen van de aard van het bestaan of het zijn. |
| 2. | Stel je voor: een teer blauwe ochtendhemel, bijna groen met alleen aan de horizon enkele wolkjes. De aarde wentelt en de zon stijgt schijnbaar, bergen eroderen, vruchten verrotten, de Foraminifera maakt zijn schelp weer groter, de nageltjes van babies groeien en ook het haar van de doden in hun graf, en in de zandloper valt gestadig het zand en de eieren blijven koken. |
| 3. | Sarah Boyle vindt dat haar neus te groot is, hoewel er meer dan één man geweest is die 'm mooi vond. Die neus is ruim van proporties en beschrijft een zuiver berekende geometrische curve met over de boog zeer strak gespannen huid en doorschemerend wit van het bot; het heeft dezelfde architektonische spanning en geeft ook dat idee van mathematische berekeningen als het ontblote borstbeen van de kalkoen op de dag na Kerst; haar meisjesnaam is Sloss, gemengd Duitse, Engelse en Ierse afkomst; op de lagere school was ze heel slecht met honkbal en werd altijd als laatste gekozen voor het elftal en moest bovendien in het middenveld staan waar nooit iemand de bal heensloeg; ze houdt het allermeeste van muziek, en van muziek het meest van Bach, J.S.; ze woont in Californië hoewel ze opgroeide in Boston en Toledo. |
| 4. | het ontbijt in huize boyle, la florida street, alameda, californië, de kinderen willen vlokken met suikerglazuur. Met enige tegenzin geeft Sarah Boyle haar kinderen Suikerglazuur Vlokken; ze hoort de verrotting al vat krijgen op de kleine melkwitte tandjes, het gierende bottenwerk van de tandartsboor. De tandarts is een kleine, zachtaardige man die Sarah soms doet denken aan een oom uit Ohio. Eén schaaltje per kind. |
| 5. | Je kan je voorstellen dat in de ogen van mensen uit een volstrekt andere cultuur het pak ontbijtvlokken, gezien als abstrakt object, mooi zou kunnen zijn. De driedimensionale rechthoek zit goed in elkaar, hij heeft klassieke verhoudingen en is overdadig versierd met de prachtigste kleuren, maagdelijk blauw, karmozijn,
|
| |
| |
| diep oker, kostbare kleurstoffen vroeger alleen gebruikt voor gewijde schilderingen en als kosmetica voor de blinde gezichten van marmeren goden. Reuzenpak. Nettogewicht een half pond, 250 gram. ‘Lleeuwekker!’ zegt Loetje de Leeuw. Het pak bulkt van de beloftes: Energie, Al het Goede der Natuur, een nooit eindigende puberteit. Achterop staat een masker van William Shakespeare om uit te knippen, te vouwen en op te zetten: duizenden Shakespeare ukkeltjes in Kansas City, Detroit, Tucson, San Diego, Tampa. Hij ziet er tegelijk gemoedelijker en wezenlozer uit dan we gewend zijn. Twee of meer van de kinderen maken aanspraak op het masker, maar Sarah stelt dat Salomon's oordeel uit tot wanneer het pak leeg is. |
| 6. | In oranje krullen wordt kond gedaan van de aanwezigheid van een Verrassing ergens in het pak tussen de gouden vlokken. Het is nog niet te voorschijn gekomen en de kinderen vragen om meer vlokken dan ze eigenlijk willen eten om de vondst te verhaasten. Toch zijn er na het eten nog wat lagen vlokken onder in het pak en de Verrassing moet daar nog tussen zitten. |
| 7. | Er is zelfs een Speciale Aanbieding van een geheim lidmaatschap en code en een magische ring; te verkrijgen door de bovenkant van het pak plus 50 cent in te sturen. |
| 8. | Drie aanbiedingen op één pak ontbijtvlokken. Sarah Boyle vindt het overdreven reklamemakerij. Misschien is er wel iets verschrikkelijks aan de hand met die vlokken en moeten ze snel verkocht worden, van de plank af zijn voor het nieuws bekend wordt. Misschien veroorzaakt het wel een speciaal wreed soort kanker bij kleine kinderen, Sarah ruimt de schaaltjes af, met de konijntjes-motieven en de baseball statistieken erop, nog klotsend halfvol melk en verwelkte vlokken, en onderwijl stelt ze zich de koppen al voor, ‘Onze Kleinen Getroffen, Noodlot Smaakte Zoet, Giftig Glazuur Graaft Graf’. |
| 9. | Sarah Boyle is een levendige, intelligente jonge vrouw en moeder. Ze heeft haar opleiding genoten aan een voortreffelijke universiteit aan de Oostkust en ze is trots op haar groeiend gezin dat zorgt voor veel werk en gezelligheid in en om het huis. |
| |
| |
| 10. | verjaardag. |
| Vandaag is één van de kinderen jarig. Op het eind van de middag wordt er een partijtje gegeven. |
| 11. | het huis opruimen. een. |
| De keuken opruimen. Sarah Boyle zet de schaaltjes, borden, glazen en bestek in de gootsteen. Ze boent de kleefboel op de geel gemarmerde Formica tafel met een blauwe syntetische spons, een bizonder blauw dat we nog meer tegen zullen komen. Er zijn afdrukken van kinderhandjes in allerlei maten op alle vlakken van de tafel. De afdrukken weerkaatsen het licht, ze verschijnen en verdwijnen afhankelijk van de positie van het waarnemende oog. Van de vloer wordt het volgende opgeveegd: een driehoekig stukje geroosterd brood met jam, haarspelden, een groene pleister, vlokken, een poppenoog, stof, hondeharen en een knoop. |
| 12. | Totdat we de statistisch waarschijnlijke planeet bereiken en beginnen te praten met de eventueel groenhuidige, antennedragende bewoners daarvan, kunnen we, als we alleen deze gekrompen, door communicatie geteisterde wereld beschouwen, nog wel een andere cultuur veronderstellen? Als we de uitzaaiing van de Westerse cultuur bezien, lijkt het steeds minder waarschijnlijk. Sarah Boyle stelt zich een hele wereld voor die op Californië is gaan lijken, alle topografische ongerechtigheden weggeslepen met de zoetgeurende polijster van een plastisch chirurg; een wereldbevolking op dieet, met veel vrije tijd, roze en lila haar en plastic zonneklepjes. Het landschap is kutroze en avocadogroen, omgord met bustehouder en corset bestaande uit een wanstaltig stelsel van supersnelwegen, een eindeloos en eeuwig Californië dat de hele wereldbol omvat en omvormt, California, California! |
| 13. | tussenvoegsel een. over entropie. |
| entropie: Een kwantiteit die oorspronkelijk geïntroduceerd is om de berekeningen van de thermodynamica makkelijker te maken en om de resultaten duidelijk te kunnen uitdrukken. Verschillen in entropie kunnen alleen voor een omkeerbaar proces berekend worden, het kan dan worden gedefinieerd als de ratio van de hoeveelheid warmte die de absolute temperatuur bereikt waarbij de warmte wordt geabsorbeerd. Verschillen in entropie bij in feite
|
| |
| |
| niet-omkeerbare processen worden berekend door gelijkwaardige in theorie omkeerbare processen te postuleren. De entropie van een systeem is een maat voor de graad van wanorde. De totale entropie van een willekeurig geïsoleerd systeem kan bij een willekeurige verandering nooit minder worden; het moet of groter worden (niet-omkeerbaar proces) of gelijk blijven (omkeerbaar proces). De totale entropie van het heelal wordt daarom groter, gaande in de richting van een maximum dat overeenkomt met volledige wanorde van de deeltjes (aangenomen dat het heelal als een gesloten systeem kan worden beschouwd). Zie hitte-dood van het heelal. |
| 14. | het huis opruimen. twee. |
| Babyluiers wassen. Sarah Boyle schrijft briefjes aan zichzelf door het hele huis. Een doolhof van wild schrift doorspekt met pijlen, diagrammen, schetsen; graffiti op elk beschikbaar oppervlak in een wanhopige/heldhaftige poging om te alfabetiseren, registreren, overbluffen, aanroepen, ordenen en verzoenen. Op de gegolfde en gebloemde witte plastic deksel van de luieremmer heeft ze met Blozend Roze Bedtijd Lippestift een zin opgeschreven om de dampige ammoniak-wanhoop mee af te weren. |
| ‘De stikstof cyclus is de essentiële kringloop van de organische en anorganische uitwisseling op aarde. De zoetgeurende adem van het heelal.’ |
| Op de muur bij de wasmachine staan Yin en Yang tekens, mandalas en de woorden, ‘Veel jonge huisvrouwen hebben het gevoel dat ze in de val zitten. Het is een modern sociologisch verschijnsel dat gedeeltelijk verklaard kan worden uit een kloof die bestaat tussen de veranderende levenspatronen en de aanpassing van de maatschappelijke dienstverlening aan deze patronen.’ |
| Boven het fornuis heeft ze geschreven ‘Help, Help, Help, Help.’ |
| 15. | Soms kent ze nummers of letters toe aan de dingen in een kamer en schrijft die dan op elk voorwerp. In de woonkamer zijn 819 afzonderlijke roerende voorwerpen, boeken meegerekend. Soms schrijft ze de naam van een voorwerp er op, of een verkeerde naam; op haar bureau bijvoorbeeld staat er op de haarborstel haarborstel, op de eaudecologne eaudecologne, op de hand-crème kat. Ze houdt hartstochtelijk veel van kinderwoordenboe- |
| |
| |
| ken, encyclopedieën, abc's en alle soorten naslagwerken, gebiologeerd en getroost door de schijn van een volledige catalogisering en ordening. |
| 16. | Op de deur van de slaapkamer staan twee definities uit naslagwerken, ‘god: een voorwerp van verering’; homeostasis: het handhaven van het evenwicht van een interne omgeving’. |
| 17. | Sarah Boyle wast de luiers, wast het linnen, O Heilige Veronica, verschoont de lakentjes van het babybedje. Ze begint wat speelgoed op te ruimen, stapt daarbij over en om de opstellingen heen die er nog bewoond uitzien. |
| Er zijn diverse voertuigen, medische, huishoudelijke en krijgsartikelen; hele dierentuinen van speelgoedbeesten, versleten en stinkerig door jaren van liefde; honderden kleine figuurtjes, plastic beestjes, cowboys, autootjes, ruimtevaarders waarmee de kinderen in hun spel onder- en bovenwerelden creëren. Eén van Sarah's liefste speelgoedjes is de Baba, het Russische poppetje van hout dat open kan en dan een kleiner maar verder precies gelijk poppetje laat zien, dat open kan etc., een les in oneindigheid tot tenminste het getal zeven. |
| 18. | Sarah Boyle's moeder is al twee jaar dood. Sarah Boyle beschouwt muziek als de formele structurering van het verstrijken van tijd en Bach als de meest aangrijpende vertolker daarvan. Haar ogen hebben soms de kleur van de voornoemde keukenspons. Haar haar is van nature kastanjebruin; maanden geleden heeft ze het in een hysterische bui rood geverfd, zodat het nu gemêleerd is met een streep over het midden zoals geverfde muren van vervallen huizen of van oude scholen. |
| 19. | tussenvoegsel twee. de hitte-dood van het heelal. |
| Men kan de tweede wet van de thermodynamica zo opvatten dat het betekent dat de entropie van een gesloten systeem naar een maximum tendeert en de beschikbare energie van dat systeem naar een minimum. Er bestaat een opvatting waarin het heelal als een thermodynamisch gesloten systeem wordt beschouwd, en als dit waar mocht zijn zou het betekenen dat er uiteindelijk een moment moet komen waarop het heelal stil komt te staan, aan- |
| |
| |
| gezien er dan geen energie meer beschikbaar is. Deze toestand wordt genoemd de ‘hitte-dood van het heelal’. Het is echter absoluut niet zeker dat het heelal wat dit betreft als een gesloten systeem beschouwd kan worden. |
| 20. | Sarah Boyle schenkt zich een Coca Cola in uit de ijskast en steekt een sigaret op. De kou en het zoete van het dikke bruine vocht doen even pijn in haar keel en aan haar tanden, zoet sap van mijn jeugd, haar ogen worden glazig van het koolzuur, ze denkt aan de hitte-dood van het heelal. Een logaritme van die nazomerdagen, zonder einde als de Ierse slang die eeuwig door schitterend versierde manuscripten kronkelt, staart in de bek, terwijl de hitte drukt, laat opzwellen, geweld aandoet. De lucht van Los Angeles wordt zo vol en bleek van afvalstoffen dat ze geen kleur meer heeft, maar verzilverd wordt als een spiegel en de sudderende aarde terugkaatst. Alles wordt steeds warmer, elk deeltje van de materie steeds gejaagder, steeds opgewondener totdat de banden breken, de lijm loslaat, de spuitbussen ontzegeld worden. Ze stelt zich voor hoe de hele stad New York als een Dali tot een grote chocolade massa versmelt, een grote soep, de Grote Soep van New York. |
| 21. | het huis opruimen. drie. |
| De bedden zijn opgemaakt. De hal stofzuigen, een vloerbedekking met verschoten bloemen, klimplanten en bladeren die in een koortsachtige en voortdurende extase eindeloos elkaar omstrengelen. De stofzuiger begint opeens te blazen inplaats van te zuigen, en spuwt knikkers, poppenogen, stof en beschuitjes. Een oud grapje. ‘Oh, God,’ zegt Sarah. De baby begint precies op het goeie moment te brullen om aandacht/schone luier/eten. Sarah geeft de stofzuiger een schop, hij kokhalst en doet het weer. |
| 22. | tussen de middag wordt er maar één glas melk omgegooid. |
| Tussen de middag wordt er maar één glas melk omgegooid. |
| 23. | De planten moeten water hebben, Geranium, Hyacinth, Lavendel, Avocado, Cyclamen. De vissen voeren, tevreden vissen met porseleinen kastelen en zeemeerminnen in hun kom. De
|
| |
| |
| schildpad ziet er steeds beroerder uit en ligt waarschijnlijk op sterven. |
| 24. | De blauwe ogen van Sarah Boyle, hoe blauw? Veel blauwer nog en anders dan de natuurbeelden die zowel motor als brandstof waren voor zoveel vroegere literatuur. Een mooi, modern, scherp, synthetisch blauw; het glanzend azuur van de luchten op briefkaarten uit weelderige subtropen, waar inboorlingen ivoren, ambivalente grijnzen dragen op hun donkere gezichten; het veelbelovende dikke, onnatuurlijke blauw van de capsule van een sterk kalmeringsmiddel; het koele, gemene blauw van die namaakkeukenspons; het diepste, allerongelofelijkste azuur van het betegelde en onbemoste binnenste van Californische zwembaden. De chemici in hun keukens kookten, koelden en distilleerden dit blauw uit duizenden kleurloze, prachtig gevormde kristallen elk voor zich uniek en weergaloos; en nu sist en borrelt en brandt die kleur in Sarah's ogen. |
| 25. | tussenvoegsel drie. over licht. |
| licht: Een naam voor datgene door toedoen waarvan een gezien object de ogen van de waarnemer beïnvloedt. Bestaat uit elektromagnetische straling met een golflengte bij benadering variërend van 4 × 10−5 cm tot 7 × 10−5 cm; variaties in de golflengte produceren verschillende gewaarwordingen in het oog, overeenkomend met verschillende kleuren. Zie: Het zien van kleuren. |
| 26. | licht en het schoonmaken van de woonkamer. |
| Alle voorwerpen (819) en oppervlaktes in de woonkamer zijn stoffig, gewoon grijs stof, alsof dit het hol van een reusachtige verharende muis was. Plotseling komen er massa's golven of deeltjes zeer sterk zonlicht de kamer binnenstromen door het raam en alles wordt in gloed gezet, veelvoudige regenbogen. Stilstaande in wat nu een driedimensionale kubus van licht is, zoals een eeuwenoud insect in barnsteen gevangen is, beseft Sarah Boyle dat het stof werkelijk het mooiste van alles is in de kamer, een manna voor de ogen. Duchamp, die vader van het denken, heeft een keer wat stof dat op één van z'n beelden was gevallen, met fixatief vastgezet en vond dat het bij het werkstuk hoorde. ‘Die weg leidt naar de waanzin, zegt Sarah,’ zegt Sarah. Het idee om een huis- |
| |
| |
| houden te doen volgens Dadaprincipes steekt weer de kop op. Alle kamers zouden vol raken met dingen, kranten en tijdschriften zouden tot kompost vergaan, de aardappels in het rekje, de sperziebonen uit blik in de vuilnisemmer zouden nieuwe moed vatten en weer tot leven komen, en met groene scheuten omhoog reiken naar de zon. De planten zouden verwilderen en vergroeien tot een jungle rondom het huis, scheuren in het pleister veroorzakend en afgerukte dakspanen, de tuin zou door de voordeur binnenkomen. De goudvissen zouden doodgaan, de vogels zouden doodgaan, we zouden ze op laten zetten; de hond zou door gebrek aan verzorging doodgaan, en de kinderen waarschijnlijk ook - allemaal opgezet door het hele huis heen, bedekt met stof. |
| 27. | tussenvoegsel vier. dada. |
| dada (Fr., hobbelpaard) was een nihilistische voorloper van het Surrealisme, ontstaan in Zürich tijdens de Eerste Wereldoorlog, het kwam voort uit hysterie en shock en duurde van ongeveer 1915 tot 1922. Het was opzettelijk anti-kunst en anti-verstand, bedoeld om te shockeren en aanstoot te geven en het meest kenmerkende voortbrengsel was een reproduktie van de ‘Mona Lisa’ versierd met een snor en het obscene onderschrift lhooq (lees: elle a chaud au cul) ‘door’ Duchamp. Andere uitingen waren bijvoorbeeld Arp's collages van gekleurd papier dat hij op goed geluk uitknipte en door elkaar schudde, gefabriceerde voorwerpen zoals de flessendroger en het fietswiel ‘gesigneerd’ door Duchamp, Picabia's tekeningen van stukken van machines met niet passende titels, onsamenhangende gedichten, een lezing éénstemmig gegeven door 38 sprekers tegelijk en een tentoonstelling in Keulen in 1920 in een ruimte naast het toilet van een café waar gezorgd was voor een bijl waarmee de bezoekers het tentoongestelde konden stukslaan - wat ze ook deden. |
| 28. | klokken en andere meetapparatuur. |
| In het huis van de Boyle's zijn vier klokken: drie horloges (één daarvan is een Mickey Muis horloge dat het niet doet): twee kalenders en twee agenda's, drie linialen, een meetlat; een maatbekertje; een stel rood plastic maatlepels met een eetlepel, een theelepel, een halve theelepel, een kwart theelepel en een achtste theelepel; een zandloper voor het koken van eieren; een orale
|
| |
| |
| thermometer en een rectale thermometer; een Padvinderskompas; een barometer in de vorm van een huisje waar een oud vrouwtje en een oud mannetje elkaar voortdurend vruchteloos in en uit jagen; een badkamerweegschaal; een babyweegschaal; een centimeter die je uit een opgestopte aardbei van vilt kunt trekken; een muur waar de lengtes van de kinderen op aangegeven staan; een metronoom. |
| 29. | Na het eten ontdekt Sarah Boyle een nieuwe rimpel in haar gezicht terwijl ze de badkamer schoonmaakt. Hij loopt van midden op haar voorhoofd tot bovenaan haar neus, maar je kan hem haast nog niet zien. Door haar wenkbrauwen naar binnen te krullen kan ze de groef zo duidelijk maken als het er in de toekomst uit zal gaan zien. Ze zet weer een tekentje op de muur waar ze de score bijhoudt. Rimpels in het Gezicht en Andere Tekenen van Sterfelijkheid, staat erboven. Er zijn twee en dertig tekentjes, deze laatste meegeteld. |
| 30. | Sarah Boyle is een levendige en geestige jonge vrouw en moeder. Ze heeft haar opleiding genoten aan een voortreffelijke universiteit aan de Oostkust en ze is trots op haar groeiend gezin dat zorgt voor veel werk en gezelligheid in en om het huis. Ze heeft veel hobbies en is betrokken bij het sociale leven en heeft maar af en toe last van obsessies over Tijd/Entropie/Chaos en Dood. |
| 31. | Sarah Boyle weet nooit helemaal zeker hoeveel kinderen ze heeft. |
| 32. | Sarah denkt weleens; Sarah krijgt af en toe het idee; soms komt deze gedachte bij Sarah op, dat er dingen zijn die men hopen kan, bekwaamheden die wenselijk zijn en die verder gaan dan alleen het produceren, alleen maar steeds herhalen van de eigen soort. De babies. 's Nachts in bed komt soms de herinnering bovendrijven aan het baren, altijd de kleur en de ruwheid van rood pluchen schouwburgstoeltjes; het scheuren dat altijd, als de pijn een bepaalde intensiteit bereikt had, geleidelijk overging in landschappen, de zoetgeurende adem van de zwetende verpleegster. Het Russische houten poppetje heeft knalrode ronde vlekjes op
|
| |
| |
| haar wangen, ze splijt doormidden en laat dan een kleiner maar in alle andere opzichten precies gelijk poppetje zien met ronde knalrode vlekjes op haar wangen etc. |
| 33. | Wat een geluk voor de soort, mijmert Sarah of wordt gemijmerd, dat kinderen zich bij ons zo bemind weten te maken. Anders zouden ze wel heel snel ingemaakt worden, de bloedzuigers, en het menselijk ras zou zichzelf in een heerlijke bloei ten einde voeren, grootscheepse kunstzinnige prestaties en bezigheden van hoge beschaving van de laatste generatie. De meest waardevolle vrouwen zouden op twaalfjarige leeftijd hun eileiders af laten binden, of zich misschien totaal onthouden van de Liefdesdaad? Men zou zich er uitsluitend op toeleggen elk koortsig zintuig te vervolmaken, elk vliedend uur, zonder die lafhartige investering in de onsterfelijkheid via bij elkaar geflanste en al te vaak teleurstellende voortbrengsels van de eigen baarmoeder. |
| 34. | tussenvoegsel vijf. liefde. |
| liefde. Typisch een gevoel waarbij tederheid voor of gehechtheid aan een object een rol speelt. Het idee van dat object is elke keer als het in gedachten komt, emotioneel gekleurd, en kan, zoals Shand heeft aangeduid, een heel register van primaire emoties oproepen, afhankelijk van de situatie waarin het object wordt geplaatst of wordt voorgesteld; vaak gebruikt, door psychoanalytici altijd, in de zin van sexuele liefde of zelfs begeerte (zie aldaar). |
| 35. | Sarah Boyle heeft zo nu en dan een eenheid gevoeld met haar lichaam, en dan weer een volledig gescheiden zijn. De lichaam/ geest dualiteit in overweging nemend. De tijd/ruimte dualiteit in overweging nemend. De man/vrouw dualiteit in overweging nemend. De materie/energie dualiteit in overweging nemend. Soms, als uiterste, heeft ze het idee dat haar Lichaam een beest is aan een lijn, dat door haar Geest in het park wordt uitgelaten. De lantaarnpalen van de ervaring. Haar armen hebben kleine sproetjes en als ze heel moe is, wordt de huid onder haar ogen paars. |
| 36. | Het huishoudelijke werk is nooit klaar. De chaos staat altijd op de loer om bezit te nemen van elke plek waar niet gewied is, een jungle vol vuile pannen en het brullen van reusachtige speel- |
| |
| |
| goedbeesten die plotseling wild geworden zijn. Verschrikkelijke glazen ogen. |
| 37. | een verjaarstaart kopen. |
| Boodschappen doen in de supermarkt met de baby voorin het wagentje en een groter kind dat zich eraan vasthoudt. Het licht van de ijsblokkenlaatjes-vormige tl-verlichting is gemengd blauw en roze en helderder, kouder en goedkoper dan daglicht. De deuren zwaaien open net als je je hand ernaar uitstrekt, Tantalus, met een akelige geluidloze zwaai. Worstjes voor het partijtje. Chips, gomballetjes, een papieren tafelkleed met verjaarsmotieven, puntbroodjes, ketchup, mosterd, piccalilly, ballonnetjes, nescafé op z'n Europees, hondevoer, bevroren erwtjes, ijs, bevroren tuinbonen, bevroren broccoli met botersaus, papieren feestmutsen, papieren servetjes in drie kleuren, een pak Suiker Glazuur Vlokken met een masker van Wolfgang Amadeus Mozart op de achterkant, brood, pizzameel. |
| De tonen van een nog net grijpbare muziek siepelen door de reusachtige winkelruimte, grotendeels aan de hersens voorbijgaand en met een direkte werking op de lever, het bloed en de lymfvaten. De lucht is licht geparfumeerd met aluminium. Dunne room, theezakjes, spek, boterhamvlees, aardbeienjam. Sarah staat nu bij de planken met schoonmaakmiddelen en de baby begint te jengelen. Om haar heen staan hele bibliotheken met voorwerpen die zich aanbieden. Iets van die zelfde oude hysterie die haar haar bloedrood gekleurd had, steekt weer de kop op, en ze biedt er geen weerstand aan. Er is één moment dat ze nog kan kiezen welke kant ze uit zal gaan, alsof ze op een kruis van krijt staat, een broodje met een kruis, en ze kiest niet voor kalmte en maat. Sarah Boyle begint systematisch en bedachtzaam en met een beheerste extase, van elk schoonmaakmiddel dat in de zaak verkocht wordt, er één uit te kiezen. Schoonmaakmiddel voor de ramen, Schoonmaakmiddel voor glas, Koperpoets, Zilverpoets, Staalwol, achttien verschillende merken syntetisch Wasmiddel, Ontsmettingsmiddel, Toiletreiniger, Waterverzachter, Wasverzachter, Afvoerreiniger, Vlekkenmiddel, Vloerwas, Autowas, Kledenshampoo, Hondenshampoo, Shampoo voor mensen met grijs haar, Tandpasta, Tandpoeder, Gebitreiniger, Deodoranten, Antitranspiratiemiddelen, Antiseptica, Zepen, Reinigers, Schuurmiddelen, Ovenreinigers,
|
| |
| |
| Gezichtsreinigers. Als dezelfde artikelen er in verschillende maten staan neemt Sarah er één van elke maat. Van sommige artikelen verzamelt ze hele gezinnetjes: een reusachtige Vader fles met shampoo, een Moeder fles, een Oudste Zusje fles, net even kleiner dan de Moeder fles, en een piepklein Baby Broertje fles. Sarah vult drie boodschappenkarretjes en heeft hulp nodig om ze allemaal bij de kassa te krijgen. Daar bij de toonbank dreigen haar gelach en haar hysterie steeds bijna te overstromen terwijl de bleekblonde winkelbediende zonder wenkbrauwen, net als de Mona Lisa, net doet alsof alles normaal is en hem niet interesseert. De rekening is $57.53 en Sarah moet een cheque uitschrijven. Op weg naar huis in de auto met de baby vastgegespt in het babyzitje en de achterbank stampvol papieren tassen, moet ze huilen. |
| 38. | voor het partijtje. |
| Mevr. David Boyle, de schoonmoeder van Sarah Boyle, komt ook op het partijtje van haar kleinkind. Ze brengt speelgoed mee, een gele eend van hout aan een touwtje, gemaakt in Oostenrijk; de eend kwaakt als je hem aan het touwtje voorttrekt. Sarah vult papieren bekertjes met gomballetjes en chocolaatjes, en Mevr. David Boyle zit aan de keukentafel en praat tegen haar. Ze praat over verschillende dingen, ze praat over haar tuin die goed gedijt behalve dat ze last heeft van een plaag zeldzame zwarte torren die uit Hongkong schijnen te komen, en die een paar van de teerste planten bij de wortels ondermijnen en zich tegoed doen aan de bladeren van weer anderen. Ze praat over een uitverkoop van linnengoed waar ze van plan is de volgende Dinsdag heen te gaan. Ze praat over een buurvrouw die Kanker heeft en wegkwijnt. De buurvrouw is Katholiek en was in haar hele leven nooit een dag ziek geweest totdat de Kanker haar te pakken kreeg en nu ziet het ernaar uit dat ze met een duizelingwekkende vaart naar haar eindje gaat. De dokter zegt dat haar lichaam een chaos is, chaos, haar cellen zijn door 't dolle heen, zegt Mevr. David Boyle. Toen ik bij haar op bezoek kwam, herkende ze me nauwelijks, ze kon zowat niet praten, ze is niet zindelijk meer, zegt Mevr. David Boyle. |
| 39. | Soms weet Sarah haast niet meer hoeveel schattige, mollige kindjes ze ook al weer heeft. |
| |
| |
| 40. | Toen ze vroeger, ver van de andere spelers af, in het middenveld stond, verzon ze zelf liedjes en zong die dan voor zich heen. |
| 41. | Ze denkt aan het einde van de wereld door ijs. |
| 42. | Ze denkt aan het einde van de wereld door water. |
| 43. | Ze denkt aan het einde van de wereld door een atoomoorlog. |
| 44. | Er moet toch meer zijn dan dit, denkt Sarah Boyle van tijd tot tijd. Wat zou je kunnen doen om je doortocht te rechtvaardigen? Of om, minder ambitieus, het reilen en zeilen van de wereld te veranderen al is het maar in de beweging van het kleinste stofje? Soms hebben Sarah's dromen heroïsche afmetingen: een nieuwe symphonie waar laboratoria vol machines voor gebruikt worden plus alle instrumenten die al uitgevonden zijn, groots van opzet en tegelijk voor iedereen begrijpelijk, een symphonie die de bloedige breuk zou kunnen herstellen; een serie schilderijen die de dol geworden, op hol geslagen wereld van de beeldende kunst zou herscheppen en verbazen en kalmeren; een nieuwe roman die de taal zou restaureren. Soms denkt ze na over het mystieke, het veranderlijke en het toevallige en het lijkt alsof één verandering, al is die nog zo klein, genoeg zou zijn. |
| Men zegt dat schildpadden heel lang leven. Een naam, een datum en misschien een woord van hoop inkerven op de rug van een schildpad en deze dan de vrijheid geven om de wereld in te gaan, voorzeker zou deze ene handeling de absurditeit vermogen op te heffen? |
| 45. | Mevr. David Boyle heeft een vaag snorretje, net als Duchamp's ‘Mona Lisa’. |
| 46. | het verjaarspartijtje. |
| Veel kinderen gekleed in pasteltinten, zitten om de lange tafel. Ze zijn doodmoe en door het dolle heen van de fel gespeelde spelletjes, sommigen zwetend en rood aangelopen en anderen onnatuurlijk bleek. Deze algemene opwinding en de papieren feestmutsen die ze op hebben maken dat het geheel er uitziet als een diner van dronken dwergen. Het is tijd voor de taart. Een reus- |
| |
| |
| achtige chocoladecake in de vorm van een raket met lanceerbasis wordt naar binnen gedragen. In dat moment van stilte begint het feestvarken te huilen. Hij houdt op met huilen, doet een wens en blaast de kaarsjes, uit. |
| 47. | Een van de kinderen wil geen worstjes, geen ijs en geen taart, en vraagt om ontbijtvlokken. Sarah geeft hem een schaaltje Suiker-glazuur Vlokken en even later verslikt hij zich. Sarah klopt hem op z'n rug en daar komt een slangetje van groen plastic met rood glazen oogjes naar buiten gevlogen: de Verrassing. Alle kinderen willen het hebben. |
| 48. | na het partijtje worden de kinderen naar bed gebracht. |
| Tijd om in bad te gaan. Het zien van de naaktheid van kinderen, roze en glibberig als zeehonden, krijsend als zeehonden, en het spetteren en knorren en kletsen van kersenvlees op frambozenvlees weerklinken nu in het bewasemde hokje. De naaktheid van kinderen is zoveel absoluter dan die van volwassenen. Geen kruidig krulhaar om de doelgebieden aan te geven, geen knobbelige verzameling vlakken en vet en rondingen om deze prins der dieren te veredelen. Alle goed gevoede kinderen zien er eetbaar uit. Sarah's tanden zoemen in haar hoofd met de herinnering aan bloedige festijnen, prehistorie. Jonge menselijke wezens lijken teveel op de jongen van andere soorten om zelfvoldaan te zijn, en de vergelijking is zelfs niet in hun voordeel, ze zijn van deze jongen verreweg het meest gevild en onlenig. Zo een roze, zo een totaal naakt roze; de openingen netjes ingekerfd met een randje van iets donkerder roze, het onophoudelijke opeisen van de borst, tijd, vele soorten melk. |
| 49. | tussenvoegsel zes. weiner over entropie. |
| In het Heelal van Gibbs is orde het minst waarschijnlijk, chaos het meest waarschijnlijk. Maar terwijl het Heelal als geheel, als er al een heel Heelal is, in de richting van het verval gaat, zijn er plaatselijke enclaves die in de tegengestelde richting van het Heelal als totaal schijnen te gaan en waar een beperkte en tijdelijke tendens bestaat voor het toenemen van de ordening. Het leven hoort thuis in sommige van deze enclaves. |
| |
| |
| 50. | Sarah Boyle haalt zich het beeld voor de geest van het schoonmaken en ordenen van de hele wereld, zelfs van het Heelal. Het vullen van de grootse ruimtes van de ruimte met een fantastisch zoetgeurend, diepreinigend schuim. De reuk verdrijven uit stinkende grotten en vulkanen. De rotsen schrobben. |
| 51. | tussenvoegsel zeven. schildpadden. |
| Er leven veel verschillende soorten vleesetende schildpadden in het zoete water van de tropische en gematigde zones van verschillende continenten. De noordelijkste van de Europese Schildpadden (verspreid tot helemaal in Holland en Litauen) is de Europese Vijver Schildpad (Emys orbicularis). Hij heeft een lengte van 20 tot 25 centimeter en kan honderd jaar oud worden. |
| 52. | opruimen na het partijtje. |
| Sarah ruimt op na het partijtje. Gomballetjes en gesmolten ijs stromen van papieren bordjes af en maken gaten in het papieren tafelkleed dwars door de gedrukte rozen. Een vlieg heeft een prachtige dood gevonden in een vijver van aardbeienijs. Natte tumtummetjes bevlekken alles waar ze aankomen en worden uiteindelijk zelf kleurloos, een ondoorschijnend wit als kuddes getemde of slapende maden. Plastic prulletjes beklimmen half opgegeten stukken blauwe cake. Dunne reepjes papier met voorspellingen erop uit de Japanse knallertjes liggen overal verspreid. Eigenaardig bij elkaar geraapte zinnetjes staan er op gedrukt, uitgezocht blijkbaar door ééntalige Japanners. Massa's tengere gele mensen die grote stukken van hun leven besteden aan het produceren van deze allervluchtigste dingetjes en die duizenden dunne papiertjes beschrijven met absurde, onbegrijpelijke boodschappen. ‘Zelfs de haren op uw hoofd zijn geteld,’ is er één van. De meeste ballonnetjes zijn geknald. Iemand heeft een worstje bij de narcissen geplant. Een paar met gas gevulde ballonnetjes zijn ontsnapt aan hun eigenaren en stuiteren nu tegen het plafond. Op nog zo'n papiertje staat, ‘Paarden van keizer komen bij dood verschrikkelijker, getale, getale’. |
| 53. | Ze is heel erg moe, paars onder haar ogen, lila kringen. Haar oom in Ohio kreeg altijd dezelfde kringen onder zijn ogen. Ze gaat naar de keuken om de tafel te dekken voor het ontbijt mor- |
| |
| |
| gen, en dan ziet ze dat in de schildpaddenkom de schildpad roerloos boven op het water drijft. Sarah Boyle duwt ertegen met een potlood maar hij blijft stil. Ze staat een paar minuten lang te kijken naar de dode schildpad daar bovenop het water. Ze huilt weer. |
| 54. | Ze begint te huilen. Ze gaat naar de ijskast en haalt er een doos met eieren uit, witte eieren, extra groot. Ze gooit ze één voor één op de vloer van de keuken waar een patroon op staat van aardbeien in vierkantjes. Ze breken heel mooi. Er bestaat een Geheim Genootschap van Tandartsen, allemaal met snorren, met een Speciale Code en Magische Ringen. Ze begint te huilen. Ze pakt drie konijnenbordjes en gooit ze tegen de ijskast, ze breken, en dan is de vloer bedekt met brokstukken konijn, een oor, hier een oog, een pootje; Stockton, Californië, Redding, Californië, Ellen, Californië, Cadiz, Californië, Angels Camp, Californië, Half Moon Bay. De totale entropie van het Heelal wordt daarom groter, gaande in de richting van een maximum dat overeenkomt met volledige wanorde van de deeltjes in het Heelal. Ze huilt, haar mond is open. Met een pot druivengelei gooit ze het raam boven de gootsteen kapot. Haar ogen zijn blauw. Ze gaat haar mond opendoen. Er bestaat een opvatting waarin het Heelal als een thermodynamisch gesloten systeem wordt beschouwd, en mocht dit waar zijn dan zou het betekenen dat er uiteindelijk een moment moet komen waarop het Heelal stil komt te staan, aangezien er dan geen energie meer beschikbaar is. Deze toestand wordt genoemd de ‘hitte-dood van het Heelal’. Sarah Boyle begint te huilen. Ze gooit een pot aardbeienjam tegen het fornuis, het emaille splintert eraf en het fornuis gaat bloeden. Bach had twintig kinderen, hoeveel kinderen heeft Sarah Boyle? Haar mond is open. Haar mond is aan het open gaan. Ze draait de kraan open en vult de gootsteen met wasmiddel. Ze schrijft op de muur van de keuken, ‘William Shakespeare heeft Kanker en woont in Californië’. Ze schrijft, ‘Suikerglazuur Vlokken zijn Godenspijs’. Het water in de gootsteen wordt schuimig, stroomt over en borrelt over de
aardbeienvloer. Ze staat op het punt om te gaan huilen. Haar mond gaat open. Ze huilt. Hoe kan je ooit weten of er maar één vis is of meer? Ze gooit nu glazen en schalen kapot, ze gooit met kopjes en pannen en potten voedsel die kapot gaan en breken en zich verspreiden over de hele keuken. In de zandloper valt ge- |
| |
| |
| stadig en heel stil het zand. De oude man en vrouw in de barometer kunnen elkaar nooit krijgen. Ze neemt eieren in haar hand en gooit ze in de lucht. Ze doet haar mond open. De eieren beschrijven langzaam een boog door de keuken, zoals een baseball omhoog geslagen tegen de lentehemel, van ver af gezien. Ze rijzen hoger en hoger zonder geluid, aan het zenith aarzelen ze en gaan dan langzaam, langzaam vallen door de mooie heldere lucht. |
Vertaling: Mary Duyvendak
|
|
Auteursrechtelijk beschermd