Bzzlletin. Jaargang 27

[p. 55]

Judith van Steen
We cool?
Pulp Fiction: de soap

PULP (v.(m.); g.mv.) [Fr. pulpe; Lat. pulpa (vlees zonder been of vet)], 1 (in 't alg.) weke, papachtige massa; - (in 't bijz.) houtpap voor de papierbereiding, [...] 7 (vooral van literaire producten, film, toneel) iets van een waardeloze kitscherige kwaliteit, iets banaals, afgestemd op een weinig kritisch publiek.

SOAP OPERA (m.; -'s) [Eng., zo genoemd omdat ze vaak werden gesponsord door zeepfabrikanten], opzettelijk sentimenteel geschreven vervolgserie voor radio of t.v., met huiselijke gebeurtenissen. Voornamelijk gekarakteriseerd door ingewikkelde intermenselijke situaties en de melodramatische behandeling daarvan.

-‘When you're keeping the world save from evil, you never know when being a trapeze artist's gonna come in handy.’ (Raven McCoy in de pilot van Fox Force Five)

Zoals iedereen weet worden soaps zonder uitzondering bevolkt door enorm rijke, aantrekkelijke mensen die een leven leiden waar de rest van ons alleen maar van kan dromen. Soapkarakters dromen, om binnen het bereik te blijven van de kijker, van heel alledaagse dingen als trouwen, kinderen krijgen en geld verdienen. Zo af en toe komen ze een verdwaald maatschappelijk probleem tegen. Om dat wat boeiend te houden zijn er intriges en is er overspel, maar uiteindelijk gaat de familie (of het bedrijf, of de vriendenkring) vóór alles en komt alles op zijn pootjes terecht. Het enige verschil tussen de soaps onderling is het milieu waar een en ander zich afspeelt, wat natuurlijk alles te maken heeft met de doelgroep waar je als producent op mikt. Zo hebben jongeren Beverly Hills 90210, Britten Neigbours en de rest heeft series als The Bold And The Beautiful en As The World Turns. Het enige waar we nu nog op zitten te wachten is een soap gebaseerd op de personages van Pulp Fiction, maar dat moet niet zo moeilijk te realiseren zijn.

In een interview dat Times Magazine hield met Quentin Tarantino - de regisseur - over Pulp Fiction, vertelde deze dat hij zo enthousiast was over de samenwerking tussen John Travolta en Samuel L. Jackson als Vincent en Jules, de twee hitmen van de grote boze gangsterbaas Marsellus, dat hij serieus overwogen had om een hele serie Vincent en Jules films te maken, een soort Continuing Adventures of... In feite had hij daar al de aanzet toe gedaan in de film, die in vele fragmenten geknipt is en drie verhaaltjes vertelt. Een van die verhaaltjes is: ‘Vincent en Jules halen een koffertje op voor Marsellus en maken onderweg een heleboel mee’. De film, maar liefst tweeëneenhalfuur lang, laat zich aanzien als een pilot, een proefaflevering van een soap om de kijkcijfers te testen.^1. Ik zou me kunnen voorstellen dat de Vincent en Jules-serie zou gaan over het gangstermilieu in Los Angeles, waar gewerkt wordt voor het brood (want anders dan dat moet je al die afrekeningen niet zien), en waar, net als in alle soaps, een soort ‘home sweet home’ mentaliteit heerst en zeer strenge normen en waarden gelden. Geen voetmassages aan andermans vrouwen geven dus, of rotzooien met de baas zijn koffertje (na drie jaar krijgen we eindelijk te horen ook wat er in dat koffertje zit...). Om wat jeu in de serie te houden blijft voortdurend in de lucht hangen dat Vincent daadwerkelijk in bed duikt met Mia Wallace, de vrouw van zijn baas, raakt Jules serieus in de Here, maar weet dat goed te combineren met zijn werk en blijft Butch als afvallige zoon voortdurend in conflicten met Marsellus verzeild raken. Marsellus zelf speelt de rol van godfather van het hele zootje: streng maar rechtvaardig; met hem valt niet te spotten.

1. Er komt ook een pilot voor in Pulp Fiction: Mia Wallace, de vrouw van de baas, is actrice en had een rol in de pilot van Fox Force Five, een soort vrouwelijk A-team met als uitvalsbasis Paris, Texas, maar meestal opererend vanuit een mobiel commandocentrum met aan boord een supercomputer die als het echt nodig is de hele wereld kan vernietigen. Vijf vrouwen met hun specifieke specialiteiten maken de dienst uit: Gail Fox, Amerikaanse en beschikkend over een fotografisch geheugen; J. Woo, Japanse en Kung-Fu meesteres; LePussy Galore, Franse en gespecialiseerd in seks; Samantha Action, Amerikaanse en explosievenexpert en tenslotte Raven McCoy (Mia Wallace), Hollandse, trapeze-artiest en messengooister, bovendien uitgerust met een groot scala aan flauwe moppen. Q.T. is de grote baas.

The Bonnie situation

Om van Pulp Fiction een soap te maken hoeft er niet veel veranderd te worden aan de opzet van de verhalen waaruit de film bestaat. ‘The Bonnie Situation’ bijvoorbeeld, een van de drie verhalen in de film, is al een soap op zich. In deel 1 ontmoeten we onze hel-

[p. 56]

den, die in een auto op weg zijn naar een hotel om een ‘zaakje op te knappen’. Ze praten wat over hamburgers, voetmassages, vinden het koffertje waar het allemaal om begonnen was, praten verder over hamburgers en schieten onder het uitspreken van de bijbeltekst Ezechiel 25:17 de dieven dood. To be continued... In deel 2, ruim een uur verder in de film, vinden we onze helden terug in dezelfde ruimte waar dan net iemand de deur opendoet en op hen begint te schieten. Als door een wonder worden ze niet geraakt en kibbelend over wonderen of toeval gaan ze op weg naar Marsellus om het koffertje af te leveren, samen met ‘the man inside’, Marvin. Alles lijkt goed te gaan, maar er gebeurt iets vervelends: Vincent schiet per ongeluk Marvin in zijn gezicht. Noodgedwongen moeten ze bij ‘een vriend’ de auto stallen en zichzelf en de auto een beetje opknappen. To be continued... Dan begint de eigenlijke Bonnie Situation: de allerleukste episode van de film. Jimmie, in wiens garage de auto met de resten van Marvin erin is geparkeerd, raakt wat overstuur omdat zijn hysterische vrouw elk moment thuis kan komen en alles onder het bloed zit. Marsellus wordt gebeld en die stuurt, als de alles onder controle hebbende patriarch die hij is, Mr. Winston Wolf om de rotzooi op te ruimen. Terwijl Vincent en Jules de bloed-en hersenresten uit de auto proberen te verwijderen, praat Mr. Wolf met Jimmie. Deze is nogal zenuwachtig en maakt zich druk om het verlies van de dekens van oom Conrad en tante Ginny, waar op dat moment de auto mee bekleed wordt. Mr. Wolf kalmeert Jimmie en biedt hem in ruil voor zijn hulp een nieuwe slaapkamer aan, van eikenhout. Waarna we teruggaan naar Vincent en Jules die, besmeurd met bloed, in de auto met het lijk erin als twee kinderen aan het kibbelen zijn.

Dit heeft echt alles van een sitcom: mama is even boodschappen doen en er gaat iets mis in huis dat zij niet mag ontdekken (de trouwring in het afvalpuntje, of iets dergelijks). Dat het foutje is dat Marvin hartstikke dood is en bovendien geen gezicht meer heeft, is niet interessant, en daar heeft ook niemand het meer over. Het enige wat telt, is de grap dat er elk moment een hysterische verpleegster binnen kan komen. Waarmee zij de slechterik wordt trouwens, en Vincent en Jules de goeierikken, zoals het ook hoort in een soap, waarin je je moet kunnen inleven in de personages.

Niet dat je ook maar ergens in de film het idee krijgt dat Jules en Vincent, of zelfs Marsellus, niet aardig of te vertrouwen zijn, want dat zijn ze de hele tijd. De moraal van het verhaal (het Family First van bijvoorbeeld Dallas) is heel duidelijk en valt samen te vatten met Ezechiel 25:17, het bijbelvers dat Jules zo na aan het hart ligt:

The path of the righteous man is beset on all sides by the inequities of the selfish and the tyranny of evil men. Blessed is he who, in the name of charity and good will, shepherds the weak through the valley of darkness, for he is truly his brother's keeper and the finder of lost children. And I will strike down upon thee with great vengeance and furious anger those who attempt to poison an destroy my brothers. And you will know my name is the Lord when I lay my vengeance upon you.

Jules en Vincent, en alle discipelen van Marsellus trouwens, zijn de rechtschapen mannen die lijden onder de tirannie van de anderen, die zij, vanzelfsprekend, straffen. De ‘brother’ is Marsellus. Dit zijn de regels, zo moet het gespeeld worden. Dat Jules op het einde van de film gaat twijfelen aan de bijbeltekst doet daar niets aan af, sterker nog: door zijn eigen bekering en die van Pumpkin en Honey Bunny, de twee

[p. 57]

jongens die het restaurant waar Jules en Vincent ontbijten overvallen en daarom door Jules de les gelezen worden (Vincent leest ondertussen een pulpromannetje op de wc), maakt hij het effect alleen maar groter. De wereld in Pulp Fiction is, net als de wereld op televisie, van een verbazingwekkende eenvoud. Ze bestaat uit cool people die weten wat ze moeten doen.

Trivia

Wat Pulp Fiction verder tot een heel Amerikaanse soap zou maken, zijn de sfeer bepalende ingrediënten. Dit is niet zomaar een Amerikaans product, hier zijn alle Amerikaanse films en soapsbij elkaar geraapt. Je struikelt werkelijk over de clichés: fast food (McDonalds, Burger King en Big Kahuna), Kung Fu-series, een 5 dollar shake à la Dean Martin, Buddy Holly, Marilyn Monroe, de Fonz, een Chevy Nova uit 1974, Fruit Brute cereals, zippo's, Vietnam, cocaïne en heel veel guns. Als je er niet al duizenden uren voornamelijk Amerikaanse televisie op zou hebben zitten, zou je er niets van snappen. Alles draagt bij tot het all-american gevoel waar zo ontzettend veel Amerikaanse series mee behept zijn en waar ook dat wij-zijn-goed-en-jullie-slecht gevoel bij hoort waar alle - sec genomen slechte karakters - in de film mee te koop lopen. Dat de moraal hier uiteindelijk aan alle kanten omgedraaid wordt, viel bij veel critici in Amerika niet goed. De film werd veroordeeld om zijn gewelddadige scènes en Tarantino werd verweten dat hij geen conclusies verbond aan dat geweld. Zelfs zo'n reactie is Amerikaans, want als er ergens moraalridders rondlopen dan is het wel in de Verenigde Staten.

De reactie is absurd en slaat de plank volledig mis. Pulp Fiction gaat niet over geweld; de film heeft niet eens geweld van enig kaliber als subonderwerp. Het simpele feit is dat de wereld waarin Pulp Fiction zich afspeelt, niet behoort tot de ons bekende wereld. Er is geen enkele manier waarop je er ooit aan deel zou kunnen nemen, zoals je dat ook niet kunt met The Bold And The Beautiful. Dus is al dat geweld uiteindelijk irreëel, een droomwereld waar je even in kunt wegzakken. Laten we zeggen: het nieuwe ideaal, al klinkt dat wat pervers. Het is domweg een uitwerking van wat bij veel mensen leeft als ongrijpbare wereld - een wereld waar ze geen vat op kunnen krijgen. Pulp Fiction is zo ver weg van alle werkelijkheid dat het geweld gewoon langs je heen glijdt, zoals de miljarden van de Ewings dat ook doen.

Tarantino zelf noemde Pulp Fiction een film over vergeving en genade, over wonderen ook, en ik moet zeggen, dat past veel beter bij een soap. En natuurlijk is Pulp Fiction de grootste klucht die je je maar voor kunt stellen, dus waar maken ze zich daarginds eigenlijk druk om?

Judith van Steen (1967) studeerde Esthetica aan de Universiteit van Amsterdam.