Bzzlletin. Jaargang 25

[p. 14]

H.P. Schönfeld Wichers
Levensbeschrijving

In 1921 schreef Belcampo de levensbeschrijving die hieronder is afgedrukt. Belcampo begon in dat jaar in Amsterdam aan de studie medicijnen. Het schrijven van een biografisch overzicht was toen (en is nu nog steeds) een vast onderdeel van de kennismakingstijd voor eerstejaars studenten. Deze ‘autobiografie’ werd gesignaleerd door Wim van Dijk, die samen met Belcampo De eerste Nederlandse tiftie samenstelde en is afkomstig uit het archief van het Amsterdamsch Studenten Corps dat wordt bewaard in het Gemeentearchief van Amsterdam. Van Dijk kon indertijd niet beschikken over het origineel, dat een aardige aanvulling is op de voor een groot deel door Belcampo zelf geredigeerde levensbeschrijving in De eerste Nederlandse tiftie).

Deze ‘levensbeschrijving’ is een curiosum, allereerst omdat Belcampo nooit scheutig was met het verstrekken van biografische details (ook in dit stuk slalomt hij behendig om enkele biografische topics heen waarover hij niets kwijt wil) en ten tweede omdat het is geschreven met een ironisch tongue-in-cheek, te vergelijken met de foto die hij inleverde voor de achterflap van zijn eerste verhalenbundel, waarop hij slechts van achteren te zien was.

Spelling en interpunctie zijn naar het origineel, waarvan ter illustratie de eerste pagina is afgedrukt.

Geboren op de traditionele manier uit een welgesteld ouderenpaar. De herinnering van dit toch zoo belangrijk feit is uiterst zwak dus verdere finesses en details zullen achterwege blijven. Overigens is 't hier misschien de plaats om op te merken dat het beter ware wanneer alle kinderen zich ophingen aan de navelstreng, wanneer ondergetekende dit niet had verzuimd ware hem veel leed gespaard gebleven, maar het leed vormt karakters, zegt men wel eens en Goethe is het daar geloven wij ook mee eens tenminste te oordelen naar zijn gedicht van wie zijn brood met tranen at.

De eerste pagina uit Belcampo's ‘levensbeschrijving’ (foto: Gemeentearchief Amsterdam)

Het stadje waar ik geboren ben heet Naarden en is bekend in de vaderlandsche geschiedenis door de amusante bloedbaden, daar aangericht door Alva's

[p. 15]

broer, wat ten huidigen dagen nog op is te maken uit een oude gedenksteen in de kerk, die het feit illustreert en vermeldt. De eerste tijd kon ik natuurlijk niet loopen, dat spreekt vanzelf, om me daarin nu enigszins tegemoet te komen hield mijn moeder er een kinderwagen op na opdat ik me toch in de ruimte zou kunnen verplaatsen en daarmee stevenden we dan de Bussumschen poort uit naar het monument van Comenius. De Bussumschen poort was altijd een groot voorwerp van angst voor mijnen moeder om reden dat het een lang donker krom ding was (nu is het euvel afgebroken) en de Gooische stoomtram er midden door reed, die gewoonlijk niet erg scrupuleus is in het vermijden van mensch en dier.

Dus u begrijpt enigermate de angst van mijne geliefde moeder wanneer zij een zo dierbare vracht in een dusdanige gevaarlijke toestand te brengen. Tot dusverre is alles echter goed gegaan. Zooals gezegd kwamen we dan bij het monument van Johan Amos Komensky, die beroemde Hongaarse paedagoog, het land uitgezet in de dertigjarige oorlog en in mijn geboortestad een heerlijk asyl gevonden hebbende.

Maar van dit alles wist ik toen nog niets af en werd mijn ongerepte kinderziel nog niet door dergelijke mannen geplaagd. Toch hebben deze uitstapjes niet erg lang geduurd. Na mijn geboorte heb ik nog maar een maand in Naarden gewoond en ben toen schielijk naar elders getogen. De treinreis vooral was erg vermoeiend voor mijn ouders want ik was natuurlijk nog niet in staat alleen te zitten en moest dus telkens op schootworden genomen evenals mijn broertje. En men zal mij moeten toestemmen dat het reizen op die manier voor een jonge vrouw zeer vermoeiend is, vooral daar het een niet zeer korte reis betrof, 't ging namelijk naar Sappemeer, een welvarende plaats in de provincie Groningen aan het Winschoterdiep gebouwd maar zonder noemenswaardige kentekenen. Wij woonden naast een bakker wiens zoon in een bakkerskar het brood rondbracht en ons van tijd tot tijd verplichtte door mijn broer en mij op het deksel van bovengenoemde kar te zetten en met ons door een wijk voort te rijden. Mijn jaren in Sappemeer waren vier waarna we schielijk naar Rijssen zijn getrokken. In Rijssen nu ben ik vlug opgegroeid en bereikte, na de lagere school te hebben doorloopen en met goed gevolg examen voor de HBS te hebben gedaan weldra mijn 14e jaar.

Op mijn 14e jaar bevond ik mij dus in de 1e klas van de Hoogere Burgerschool, een zeer onaesthetisch gebouw en het gevaarlijke ervan was dat de scheikundezaal beneden gelijkvloersch was, zoodat bij eventuele ontploffingen of branden het er werkelijk zeer bedenkelijk zou hebben uitgezien temeer omdat er absoluut geen sprake was van een brandtrap of iets van dien aard. Maar wij nog jong zijnde zagen het gevaar niet waarin we dagelijks verkeerden en bovendien hadden we nog geen recht begrip van wat scheikunde eigenlijk was. Later zou deze nieuwe tempel voor ons opengaan. Maar omdat ik drie volle jaren de burgerschool heb bezocht zou het natuurlijk als een groot gebrek in deze biografie beschouwd kunnen worden wanneer ik daarover niet het een en ander meedeelde.

De Hoogere Burgerschool is, zooals men misschien wel weten zal en misschien ook wel niet, een instel-

[p. 16]

ling die later, na het gymnasium is verrezen en wel speciaal met het oog op ingenieurs en dergelijken. Langzamerhand is dit ding echter ontaard en wordt ervan gebruik gemaakt door aanstaande medici, wisen natuurkundigen, biologen, geologen en wat dies meer zij, waarvoor het oorspronkelijk absoluut niet bedoeld was. Gewoonlijk hebben de Hoogere Burgerscholen een vijfjarige cursus, zoo ook de mijne en men ontvangt er onderwijs in de voornaamste vakken, wis- en natuurkunde, scheikunde, kosmografie, de moderne talen, plant- en dierkunde, aardrijkskunde en geschiedenis, schoonschrijven, boekhouden, gymnastiek en staatswetenschappen, zoo men ziet een heele cul.

Een dergelijk instituut heb ik gedurende drie jaren bezocht en met vrij goed gevolg zonder een van de knapsten te zijn kon men mij ook niet bij de allerdomsten indeelen.

Ik heb nog vergeten melding te maken van een belangrijke operatie die ik destijds in het ziekenhuis onderging. Bij een of andere gelegenheid had ik namelijk een breuk opgeloopen, dewelke snel en handig door een bekend chirurg is genaaid zodat ik na een week weer uit het ziekenhuis kon worden ontslagen. Het was er anders erg gezellig dus speet het me wel, ook vanwege de mooie boeken die er te lezen waren, o.a. Stuurman Flink; het heugt me nu nog als de dag van gisteren hoe mooi ik dat vond, vooral hoe handig stuurman Flink het allemaal op dat eiland wist in te richten. En dan nog allerlei andere boeken, maar enfin dat doet er minder toe. Gelukkig bleek de operatie afdoende geweest te zijn, tenminste, na dien tijd heb ik van het euvel niets meer vernomen. 't Is natuurlijk niet gezegd dat, wanneer men van een kwaal gedurende vrij lange tijd niets meer merkt, deze kwaal zonder enige twijfel genezen is, maar men kan het toch met vrij groote zekerheid in dit bijzondere geval aannemen. Ik voor mij heb althans de moed dit te doen en ik geloof dat deze houding eveneens de goedkeuring van mijn arts wegdraagt.

Na dit lichamelijk avontuur, waarover ik misschien een beetje verder heb uitgewijd dan strikt noodzakelijk was, ben ik nog ongeveer twee jaar op de Hoogere Burgerschool geweest, ben toen ziek geworden, welke ziekte drie jaar heeft geduurd, maar waarin ik toch tijd vond de overschietende twee schooljaren bij te werken en mij zodoende onder de groenen van het jaar 1921 te bevinden en dezen avond speciaal hiervoor dit geschreven heb.

De ‘levensbeschrijving van H.P. Schönfeld Wichers’ werd afgedrukt met toestemming van de senaat van het Amsterdams Studenten Corps en de Amsterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging (met dank aan Roeland Wijs en Louisette Peters).