Bzzlletin. Jaargang 22

[p. 97]

Hans van de Waarsenburg
De receptie

Het Haager Treffen, dat nu ongeveer tien jaar geleden in het Haagse Kurhaus plaatsvond, was vooral een Duits-Duitse aangelegenheid. De kunstbroeders uit de beide Duitslanden hadden veel zaken met elkaar te bespreken en de organisatie was zich daar van bewust. Daarom was er een aantal dichters uit verschillende Europese landen uitgenodigd om het Teutoons verbale geweld enigszins binnen de perken te houden en deze literaire ontmoeting een ‘bredere uitstraling’ te geven.

Na een dag Haager Treffen was de enkel van mijn linkervoet opgezwollen. Een somber vooruitzicht, temeer omdat de uitgever en hoofdorganisator, Bzil M., mij nauwelijks een ogenblik rust gunde. Wanneer ik meende even uit te kunnen rusten in mijn prachtige Kurhauskamer met uitzicht op zee, rinkelde onmiddellijk de telefoon. Zo ook nu weer, terwijl ik, gezeten op de badrand, een ijskoude straal water mijn gezwollen enkel gericht hield.

Opnieuw moest ik in het geweer komen. De co-organisator die ik dacht te zijn, werd geen seconde rust gegund en als duvelstoejager gebruikt. Ik moest als de bliksem naar beneden komen, omdat er voor mij onbekende grootheden uit de DDR met tonnetjes haring op hun schouder in de lobby van het hotel stonden en ze niet wisten waar ze deze kapitalistische vangst moesten stallen.

Ik droogde het ei op mijn linkerenkel, daalde af en wist een diepvriesruimte in de keuken van het Kurhaus voor hun ‘maatjesharing’ te regelen. Een arrogant knikje van Hermann Kant, de toenmalige grootvorst van de DDR-literatuur, was mijn beloning. Zou hij nu nog weleens aan zijn maatjesharing denken?

Terugkomend uit de keukens van het Kurhaus en lachende koks, zag ik die eerste avond de deelnemers hun toetje verorberen, hun kopje koffie leegdrinken en de Finse dichter A.A. een karaf witte wijn heffen om die even later leeg te slurpen. Als co-organisator moest ik hier enig sociaal werk verrichten.

De Finse dichter A.A. werd kwaad toen ik de karaf uit zijn hand probeerde te rukken. De pil die hij gebruikte om hem van de alcohol af te houden was uitgewerkt, verzekerde hij mij. Waar bemoeide ik me trouwens mee? Ja, waar bemoeide ik me mee?

Directeur Bzil M. belde me 's avonds laat uit mijn bed. De Finse dichter A.A. nam de telefoon niet op. Er werd dringend uit Finland gebeld. Of ik poolshoogte wilde nemen. Tja, als de directeur je zo dringend belt, dan haal je het nog natte compres van je enkel, kleed je je aan en ga je met behulp van een nachtportier eens kijken. De dichter A.A. lag met een gezwollen, paarsblauw hoofd op zijn hotelkamerbed. Een lege fles Aalborg lag naast hem. In luid Fins vloekte hij ons zijn kamer uit. Of de boodschap om naar Finland te bellen is doorgekomen weet ik niet. Inderdaad, waar bemoeide ik me mee?

Handhaving van de wereldvrede

‘Denkt ge da zone Gràss of Wàllraff da zoudt willen doen veur 500 marken? Allez zunne, gatem eens vraoge.’

Terwijl het Haager Treffen onverbiddelijk discussieerde en het IJzeren Gordijn galvaniseerde, vertrokken er dagelijks motorrij-

[p. 98]

ders, voorzien van recente filmopnames, richting Keulen. Het Derde Duitse Televisienet wilde geen seconde missen van dit Duits-Duitse Treffen. De BRT - uit het verre Vlaanderen - filmde en interviewde dagelijks ‘beroemde schrijvers’, die zij voor 500 DM. - cash - wisten te strikken. (‘Denkt ge da zone Gràss of Wàllraff da zoudt willen doen veur 500 marken? Allez zunne, gatem eens vraoge.’) In de perskamer rinkelden de telefoons en ratelden de telexen en op het terras van het Kurhaus zaten André van der Louw, toen Minister van Cultuur, Harry Mulisch, Nederlandsen Duitssprekend Wereldschrijver, en Günter Grass samen pijprokend koffie te drinken. De DDR, ja die DDR, wat een probleem...

De Finse dichter A.A. liep zingend voorbij: een fles Finlandia wodka stak nonchalant uit de zak van zijn colbert. En passant leende hij tweehonderd gulden van mij, want Den Haag ‘was a beautiful but very expensive city’ en er moesten ook nog souvenirs gekocht worden.

In ieder geval hielden Duits en Duits elkaar goed bezig. Telkens moesten er teksten veranderd en perscommuniqués aangescherpt of bijgesteld worden. Er heerste grote drukte in de perskamer.

Terwijl ik in gedachte verzonken voorovergebogen bij een tafel stond - wat ik daar uitvoerde is me niet meer geheel duidelijk - werd er op mijn schouder getikt. Ik draaide me om. Er stond een man met gebruind gezicht en zwart sluik haar voor me.

‘Misturr Warzenboerg?’

‘Yes,’ antwoordde ik met een vraagteken.

‘I am Misturr Malev from Bulgarian Embassy. Cultural Attaché.’

‘Nice to meet you, Mr. Malev.’

Het zichtbaar getrainde lijf van Mr. Malev was in een donkerblauw pak gestoken. Zijn colbert leek een halve maat te klein.

Ik kreeg een stevige hand van hem en Mr. Malev stak meteen van wal. De Bulgaarse ambassadeur in Nederland was erg onder de indruk van het Haager Treffen. Deze bijeenkomst op hoog niveau vormde een belangrijke bijdrage aan de handhaving van de wereldvrede en daarom wilde de ambassadeur een receptie aanbieden. Mr. Malev hoopte dat ik hem een lijstje kon bezorgen met 10 à 12 namen. Niet zomaar namen, nee deze schrijvers moesten iets voorstellen. Eigenlijk wilde Mr. Malev een lijstje waarop alleen maar voorzitters van Schrijversbonden of PEN-Clubs stonden. General Secretaries kon ook nog. Over een half uur zou hij terugkomen. Mr. Malev draaide zich om en verdween. Verbouwereerd keek ik hem na.

Ik overlegde met Bzil M. die me aanraadde om die receptie maar te vergeten. Er was belangrijker werk te doen.

Mr. Malev was zeer punctueel: ‘Misturr Warzenboerg, you have list?’

Misturr Warzenboerg had geen tijd gehad, legde ik uit. Het was razend druk. Gelukkig had Mr. Malev wèl tijd. Over een uur zou hij terugkomen en ja hoor, een uur later stond hij er weer. Ik legde hem uit dat er geen voorzitters van Schrijversbonden en PEN-Clubs aanwezig waren en dat hij, als hij toch nog een ontvangst op de Bulgaarse ambassade wilde organiseren, met ‘gewone’ schrijvers en dichters genoegen moest nemen. Tot mijn verbazing nam Mr. Malev daar genoegen mee. Hij hoefde ook geen lijstje meer. Hij zou dezelfde avond om half acht met een ambassadewagen en een taxi bij de taxihalte voor het Kurhaus op de door mij uitgezochte schrijvers en dichters wachten. Mr. Malev draaide zich abrupt om en wandelde weer weg. Er werd blijkbaar geen tegenspraak geduld.

Schoolreisje

De collega's die ik aansprak reageerden lauw, lacherig en nieuwsgierig. Voor alle zekerheid sprak ik meer dan ‘10 à 12 mensen’ aan, waaronder ook een hoge ambtenaar van WVC. Bzil M. zegde ook toe om te komen en zo kreeg de receptie toch nog een officieel tintje. Dit gevoel werd versterkt door de schrijver Bob den U., die plechtig meldde dat het voor hem een grote eer was om door de Bulgaarse ambassadeur te worden uitgenodigd. Bovendien, zei hij geheimzinnig, kon de ambassadeur hem die avond misschien de helpende hand bieden bij het oplossen van een voor hem nijpend probleem.

[p. 99]

Tegen kwart over zeven hinkte ik het Kurhaus uit. Bij de taxihalte stond een grote groep mensen. Een stuk of dertig, schatte ik. Dichterbij komend zag ik dat het allemaal deelnemers aan het Haager Treffen waren die naar de Bulgaarse ambassade wilden. Ik begon iets te vermoeden.

Er heerste een jolige stemming in de groep, die inderdaad op vervoer naar de Bulgaarse ambassade stond te wachten. Snel handelen was geboden. Voor ik het me realiseerde had ik de eerste taxi al geregeld en tegen de chauffeur gezegd waar hij naar toe moest rijden.

De ene na de andere taxi kwam voorrijden. Tegen half acht - toen Mr. Malev arriveerde met de auto van de ambassade en een taxi - stond er nog een groepje van 10 à 12 schrijvers te wachten. Mr. Malev was zeer content dat ik de afspraak zo nauwkeurig was nagekomen...

In de ontvangstkamer van de ambassade heerste de lawaaierige en baldadige sfeer van een schoolreisje. Flessen tinkelden tegen glazen, handen graaiden naar versnaperingen. Er werden Cubaanse sigaren opgestoken of in de borstzak gestopt. De ambassadeur leek in een korte, maar heftige woordenwisseling met Mr. Malev te zijn gewikkeld. Het ontging mij niet dat er verschillende malen in mijn richting werd gekeken. De ambassadeur knikte herhaalde malen heftig en legde daarna zijn hand op de onderarm van Mr. Malev. Deze tikte met een mes tegen een glas en gaf daarna het woord aan de ambassadeur. De ambassadeur sprak het verzamelde schrijversvolk in het Bulgaars toe, waarna Mr. Malev met zijn sonore bronzen stem voor de Engelse vertaling zorgde. Haager Treffen. Wereldvrede. Socialistische broederlanden.

Na twintig minuten werden de schrijvers onrustig, staarden naar elkaar of naar buiten. Maar gelukkig naderde de ambassadeur het einde van zijn toespraak. Hoewel er meer gasten waren gekomen dan verwacht was, heette hij toch iedereen van harte welkom blubblub-wereldvrede-blubblub-vreedzame coëxistentie-blubblub-eindelijk toasten op.

Een zucht van verlichting was hoorbaar. Glazen werden tot de rand gevuld met pruimenjenever, wodka en bieren. Er werd getoast, geklonken en gedronken.

‘En daarom, meneer de Bulgaarse ambassadeur, zou het door mij bijzonder op prijs gesteld worden, indien u al uw diplomatieke krachten zou willen inzetten om samen met mij het land der Belgen op te heffen.’

Bob den U. schuifelde met het glas in de hand richting ambassadeur. Hij overlegde met Mr. Malev, die op zijn beurt kort met de ambassadeur sprak. Deze knikte. Even later tikte Bob den U. met een mes tegen zijn glas. Hij moest het een paar keer overdoen. Men had geen zin meer in toespraken. Toen Bob den U. zijn collega's na herhaalde tikken eindelijk rustig kreeg, wankelde hij even op zijn lange benen en vroeg toen aan de ambassadeur of deze wist waar het Land der Belgen lag. De ambassadeur knikte. Wist hij dan ook dat wij de buren waren van de Belgen? De ambassadeur keek strak voor zich uit. Wist de ambassadeur dan misschien ook dat dat België eigenlijk een klote-land was? Altijd ruzie onder elkaar. Veel slechte wegen, die niet geschikt waren voor eenvoudige fietsers als Den U. er zelf een was.

[p. 100]

De ambassadeur fluisterde Mr. Malev iets in het oor. Mr. Malev trok aan de mouw van Bob den U. die even naar beneden keek en hem toeriep, dat hij nog één zin wilde zeggen. Mr. Malev vond het goed. ‘En daarom, meneer de Bulgaarse ambassadeur, zou het door mij bijzonder op prijs gesteld worden, indien u al uw diplomatieke krachten zou willen inzetten om samen met mij het land der Belgen op te heffen.’

Er klonk gelach en gejuich door de ontvangstkamer van de Bulgaarse ambassade.

Come visit Sofia

Bzil M. kwam me vragen of het allemaal niet uit de klauwen liep. Hij wees naar de hoge ambtenaar van WVC die als zodanig aan de ambassadeur was voorgesteld en nu met in iedere hand een glas, overhemd uit de broek, orakelde in zijn Nederlandse Engels dat alles wat in deze ontvangstkamer gezegd werd, via verborgen microfoons werd opgenomen. ‘Ik zal het jullie laten zien,’ riep hij. De hoge ambtenaar, al enigszins onvast ter been, zette zijn glazen in de vensterbank, zakte moeizaam op zijn hurken en toen op zijn knieën. Hij tikte met zijn hand tegen het stoffen behang. ‘Hier voel ik iets,’ lachte hij en kroop op handen en voeten een stuk verder. ‘En hier zit er weer een.’

Ondertussen naderde Mr. Malev Bzil M. en mij. Hij had zes taxi's besteld, want de ontvangst liep ten einde. Terwijl de eerste groep auteurs de Bulgaarse ambassade verliet - de ambassadeur was nergens meer te bekennen - trok Mr. Malev een ernstig gezicht. Enkele malen ging zijn mond open en dicht, toen wendde hij zich tot Bzil M.

‘Misturr M. we want invite Dutch writer to visit Sofia.’

Bzil M., die ondertussen ook een officieel gezicht had opgezet, knikte ernstig.

‘You zink iet ies possible?’

‘Yes,’ zei Bzil M. ‘I zink iet ies possible.’

‘Aha’.

‘“You think Mr... Vestdaik would like come to Sofia?”
Bzil M. maalde kort met zijn kaken.
“Mr. Vestdijk died in 1971.”
“I see,” zei Mr. Malev, die opnieuw verwoed het papiertje in zijn hand bestudeerde.’

De hand van Mr. Malev schoot in zijn binnenzak en haalde er een lijstje uit.

‘You think Mr... Roeland Hoelst would like come to Sofia?’

Het officiële gezicht van Bzil M. plooide zich een beetje. Zijn mondhoeken trokken.

‘Mr. Roland Holst died six years ago,’ zei Bzil M., terwijl hij met zijn hand over de mond streek.

‘I see,’ zei Mr. Malev, die ernstig het lijstje bestudeerde.

‘You think Mr... Vestdaik would like come to Sofia?’

Bzil M. maalde kort met zijn kaken.

‘Mr. Vestdijk died in 1971.’

‘I see,’ zei Mr. Malev, die opnieuw verwoed het papiertje in zijn hand bestudeerde.

[p. 101]

De ontvangstkamer was op ons drieën na nu leeg.

‘But, but...’ ging Mr. Malev verder. ‘But perhaps Mr...’

Hij keek triomfantelijk naar Bzil M.

‘Mr. Zloierhof would like come to Sofia?’

‘He died before Worldwar Two’ zei Bzil M. Snel bedankten we Mr. Malev voor de gastvrije ontvangst en verzochten hem ook onze dank aan de ambassadeur over te brengen.

Terug in het Kurhaus vonden we een groot gedeelte van de ambassadegangers terug in de bar. De sfeer was minder baldadig. De monden maalden langzamer. Er werd af en toe gedempt gelachen.

Eenmaal op mijn kamer depte ik mijn gezwollen linkerenkel met een natte handdoek.

Toen de telefoon rinkelde, schrok ik wakker. Ik lag aangekleed op mijn bed met mijn linkervoet bloot.

Het was een woedende Bzil M.

‘Hoeveel contant geld heb je op dit moment bij je?’

‘Iets van driehonderdvijftig gulden. Hoezo?’ Pak als de sodemieter een taxi en laat je naar nachtclub X rijden. Die Fin zit daar strontlazerus en kan de rekening niet betalen.’

‘Doe het zelf maar,’ zei ik. ‘Ik kan niet meer op mijn linkerpoot staan en morgenvroeg slaap ik uit.’

Ik legde de hoorn op de haak, nam een douche en een slaappil.

Terwijl de roomservice de volgende morgen laat het ontbijt bezorgde, ging opnieuw de telefoon.

‘Mr. Warzenboerg?’

‘Yes.’

‘Mr. Malev. Is Mr. Bzil M. a writer?’

‘No, he is a publisher.’

‘I see.’

‘Mr. Warzenboerg...

‘Yes, Mr. Malev.’

‘Are you a writer?’

‘I am a poet, Mr. Malev.’

‘I see.’

Even was het stil aan de andere kant van de lijn. Mr. Malev zuchtte diep. Toen vroeg hij: ‘Mr. Warzenboerg, would yóu like come to Sofia?’