deze wijze is de beslissingsverantwoordelijkheid als het ware uitbesteed: de arme drommels willen natuurlijk niemand tegen de haren instrijken en hebben dientengevolge ongetwijfeld al heel wat moois vermalen.
...Aldus Persbureau TASS was in Rusland een hit, er zijn zeven miljoen exemplaren van verkocht. Het werd vertaald in het Engels, en dat Engels weer in het Nederlands. Het verhaal speelt zich af rond het fictieve Afrikaanse staatje Nagonia, na de koloniale fase nu onder Russische protectie, maar zowel de Amerikanen (CIA) als de Chinezen zien daar graag snel veranderingen in komen.
Een veld van personages komt in het boek de verschillende landsbelangen kracht bijzetten. Voeg daarbij dat niemand a priori boven verdenking staat, en u zult begrijpen dat het lezen van dit boek niet louter verstrooiend werkt: wél opletten graag! Voorin een lijst met namen, achterin enig Russisch om onze algemene ontwikkeling spelenderwijs naar een hoger plan te tillen: ‘pirozjki’ zijn kleine vlees- of groentepasteitjes, en ‘soelgoeni’ is Georgische geitekaas.
George Griso is minister-president van Nagonia en hij wordt in het begin van het boek sprekend opgevoerd in een interview met speciale verslaggever Dmitri Stepanov. Hiermee zijn twee doelen gediend: het verhaal van Griso is zo ‘menselijk’ dat hij meteen op de sympathie van de lezers mag rekenen (zo iemand hoeft niet te worden afgezet) en Stepanov is kennelijk nog één van die zeldzame journalisten die alles wil verslaan zoals het zich aan hem voordoet. Goed, Griso vreest een staatsgreep van door CIA en Chinezen gesponsorde landgenoten onder leiding van rebellenleider Mario Ogano, die zich gesteund weet door een ploegje Duitse fascisten. Dat er iets broeit is zonneklaar, maar het zou prettig zijn een datum te kunnen verbinden aan het op handen zijnde spektakel. De KGB heeft in de persoon van Slavin haar beste troef naar voren geschoven, maar deze staat voor de ingewikkelde opgave een ‘mol’ (spion van vreemde mogendheid in eigen kamp) in Moskou te moeten ontmaskeren. Bij de tijdigheid daarvan staat of valt de hele toestand in Nagonia. Indien de CIA nauwkeurig op de hoogte blijft van de Russische strategieën moet men zich niet verbeelden in Nagonia voor verrassingen te kunnen zorgen. En dus wordt er veel gepraat, onderzocht en verdachtgemaakt. De beschrijvingen van informatie-overdracht-situaties van de Moskovische mol zijn prachtig getroffen: de schrijver heeft gevoel voor betekenisvolle details. De vraag die de lezer het hele boek lang in zijn ban moet houden is of het zal lukken de mol uit te schakelen vòòrdat het Uur U is aangebroken. In stukjes en beetjes komen we daar dichterbij. Ik weet niet hoe Semyonovs andere boeken gestructureerd zijn, maar in ... Aldus Persbureau TASS heeft hij gekozen voor een opbouw in korte hoofdstukjes, telkens keurig met de plaats van handeling en de naam van het voornaamste personage erbij. Enerzijds draagt dit bij tot het opvoeren en in stand houden
van de spanning, omdat elke vordering en communicatie-vorm zorgvuldig in volgorde in het boek is opgenomen. Anderzijds zal het hierdoor veel lezers moeite kosten alle verhaallijnen en subtiliteiten te blijven oppikken, eenvoudigweg omdat het er zoveel zijn. Het is alsof Semyonov met het minutieus weergeven van de contacten tussen de KGB (Centrale) en haar voornaamste veldwerker wil aangeven dat men in Moskou niet zomaar iets doet: reeksen telexen, brieven en rapporten flitsen langs met de suggestie van onfeilbaarheid, alsof men zich niet net zo gemakkelijk op dezelfde manier zou kunnen vergissen - heel erg grondig!
Er is in ...Aldus Persbureau TASS geen sprake van een zwart/wit beeld van Russen of Amerikanen, daar is Semyonov te intelligent voor. Wél valt op dat Russen zich zelden met elkaar verstaan zonder met zekere regelmaat terug te vallen op hun klassieken - Tsjechov, Toergenjev en Dostojevski zijn niet van de lucht - iets waar de Amerikanen veel minder last van hebben, maar misschien is het wel zo dat de cultuur voor hen een andere plaats inneemt.
Het is boeiend te zien hoe een Rus tegen het niet-Russische kapitalisme aankijkt. Hoe gewoon Semyonov ook over rijkdom probeert te doen, het cliché van doortrapte zakenlieden met zwembaden achter villa's en een diamanten ring aan iedere vinger wordt er in elk geval niet door van zijn voetstuk gestoten.
De Nederlandse vertaling bevat een aantal onbegrijpelijke ongelukjes, waar het Engels als het ware nog doorheen schijnt. Ik wil het bij één voorbeeld laten: ‘Kostantinov
Auteursrechtelijk beschermd