Bzzlletin. Jaargang 13

[p. 73]

Ishmael Reed
Mumbo Jumbo
Fragment

4. 1920, Charlie Parker, de hogepriester (‘houngan’, een woord afgeleid van n'gana gana) voor wie er geen meerdere bestond die hem de Asson kon toekennen, wordt geboren; 1920-1930. Dat ene decennium dat veel minder een onderdeel van de Amerikaanse geschiedenis lijkt uitte maken dan de heimelijke laatste inspanningen van Amerika om dwars te kunnen liggen. Om zo op de been te blijven.

Er kwamen Jes Grew-schepen naar Amerika vanwege de katoen. Waarom katoen? De Amerikaanse Indianen voorzagen vaak in al hun behoeften dankzij één dier: de buffel. Voedsel, behuizing, kleding, zelfs brandstof. De Eskimo's hadden de walvis. De oude Egyptenaren wisten zich dankzij de olijfboom te voeden en die als lichtbron te gebruiken; maar de Amerikanen wilden katoen verbouwen. Ze hadden sojabonen kunnen telen, koeien of varkens houden of het voer voor die beesten verbouwen. Het viel niet te rechtvaardigen. Katoen. Was het een of andere vreemde sensatie als ze die zwarte handen het witte gewas zagen aanraken?

Volgens de astrologe Evangeline Adams is Amerika om drie over drie op de vierde juli, in het opkomende teken van de Tweeling, geboren. Het land zou wispelturig, rusteloos, gewelddadig worden. Het wendt zich tot de Filippijnen en roept de hebzucht tot nieuwe grens uit. Het wendt zich tot Zuid-Amerika en bemoeit zich met de binnenlandse aangelegenheden van de landen; piraterij wordt als ‘het creëren van stabiliteit’ omschreven. Als de Britse prozastijl Churchilliaans is, dan is Amerika de veilingmeester van tabak, de klantenlokker; Runyon, Lardner, W.W., de handelsreiziger die Brooklyn Bridge elke dag aan de wereld weet te verkopen, kunnen je alles wijsmaken en je laten geloven dat er tomaten groeien op de Zuidpool. Als de Britten in de jaren 20 zeggen dat ‘de zon in het Britse Rijk nooit ondergaat’, luidt het Amerikaanse motto; ‘ieder moment wordt er weer een stakker geboren.’ Amerika is de zelfingenomen adolescent die het ‘allemaal al gezien heeft’ en zijn eigen machtspositie misbruikt. Zij, die parvenu's, doen wel mee aan een ontwapeningsconferentie in Washington en spelen een laf diplomatiek spelletje met de Britten door hen te adviseren 4 oorlogsbodems uit de vaart te nemen, inclusief de trots van de Britse marine: de H.M.S. King George the 5th. De op een buldog lijkende Britse admiraal Beatty verlaat briesend de zaal.

5. De Orde van de Muurbloem probeert de psychische pest de kop in te drukken dooreen anti-Jes Grew-president te installeren: Warren Harding. Hij wint dankzij de politieke slogan ‘Weg met het gewiebel en gewaggel’^1., wat erop neerkwam dat de aanstekelijke ziekte niet werd getolereerd. Korte metten met alle sympathisanten; alle ziektedragers isoleren en desinfecteren; de immuno-therapie zal van start gaan zodra hij in functie is.

Wat hij niet weet, is, dat hij in de gaten wordt gehouden door een spion van de Orde van de Muurbloem. Een man die zijn procureur-generaal zal worden. (Hij wordt ook omringd door een groep die onder historici bekend staat als de ‘Ohiokliek’.) De 2de fase van het plan is de opleiding van een pratende androïde die actief zal zijn in de neger, die zijn traditionele gastheer lijkt; dat om de Jes Grew te verdrijven, te categoriseren, te analyseren, uit te drijven, af te maken. Ze kunnen een sprekende schedel op elke gewenste manier gebruiken, een tikkend antibioticum dat de Jes Grew uit de schoot van Amerika wil verwijderen waaraan het zich als een weerspannige foetus vastklemt.

Met andere woorden, die pratende androïde zal ingehuurd worden om die ziektekiem af te breken en te vernietigen, om het onder de toonbank te houden. Als start van de campagne zijn er 100en VERBODEN TE DANSEN-posters besteld.

Iedereen is het erover eens, dat er iets moet gebeuren.

‘Jes Grew is de langsnuitkever die de basis onder ons normenstelsel, onze techniek en onze esthetische integriteit wegvreet,’ zegt een zuidelijk Congreslid. ‘We moeten weten wat de invloed van Jes Grew op 2000 jaar beschaving is,’ denken de calvinistische hoofdartikelenschrijvers hardop.

6. Het is een troep in New Orleans. Men verwijdert de rotzooi van de straten. Het centrum van de stad is weer rustig. Normaal. Ze slaapt na een nacht vol gegil, gepraat in vele talen en gedans op tromgeroffel, en kijkt naar de vreemde lichten die strepen trekken door de lucht. De straten liggen bezaaid met lichamen; de slachtoffers blijven daar liggen tot de volgende opleving. Men weet niet wanneer het weer zal toeslaan. Binnen 5 minuten? Over 3 dagen? 20 jaar? Maar de Jes Grew, die rond 1890 een proefballon opliet, en toen endemisch was, is nu een epidemie die de staatsgrenzen overschrijdt en Chicago nadert.

Mannen die op de speurders lijken wier schaduwen zich tegen de muren in detective-films uit de 30er jaren aftekenden, zijn er op de een of andere manier in geslaagd de particuliere ziekenhuiskamer van de burgemeester binnen te glippen. Voor zijn bed hebben ze een tafel neergezet. Een man meteen masker dat alleen zijn ogen en mond niet bedekt, opent de vergadering.

Het lijkt wel een onderzoek, en de man die voorzit wil precies weten waarom de burgemeester, een vrijmetselaar, zijn keurtroepen liet afmatten vóór men voor Jes Grew ontvankelijk werd. Dat belooft niet veel goeds, want als Jes Grew immuun is voor de oude geneesmiddelen, het reddende virus in het bloed van Europa, dan is de mensheid verloren. Er mag niets van uitlekken. De burgemeester biedt zelfs aan de korte bronzen dolk te accepteren om ‘er maar vanaf te zijn.’ Dat alles voor de Atonistische Weg. De bezoekers wachten zijn laatste ademtocht af en als de slappe hand van de zijkant van het bed afglijdt, en heen en weer bungelt, gaan ze even snel weer weg als ze gekomen zijn.

Dit was geen gewone opdracht. Als de Orde van de Muurbloem door een uitzonderlijk antipathieke sfeer wordt uitgedaagd, doen de gebruikelijke voormannen - politici, wetenschappers en zakenlui - een stapje opzij. Iemand heeft eens gezegd, dat er onder of achter alle politieke en culturele conflicten een strijd tussen geheime genootschappen woedt. Weer een andere schrijver suggereerde, dat bakerpraatjes en science fiction-boeken wellicht revolutionairder zijn dan welke hoeveelheid traktaten, pamfletten en manifesten uit de politieke hoek dan ook.

7. New York is gewend aan oorlogen tussen bendes. Blanke bendes: de Pruimende Engerds, de Bloedbaden van Baltimore, de Schuylmoord-jagers uit Philadelphia, de Dode Konijnen uit de Bowery, de Kakkerlakkengarde en de Koeienhoekbende terroriseren de stad, roven en plunderen en doen in gevechten vaak niet onder voor de smerissen.

Er is een gangsteroorlog uitgebroken rond Buddy Jackson, bekend om zijn sjieke, zwierige, veelkleurige schoenen en zijn weelderige levensstijl. Er bestaat een legende over hem. Hij stapte op een keer een politiebureau binnen en sloeg de commissaris bewusteloos toen die geen politiebescherming wilde leveren. Later, terwijl de spraakmakende gemeente en degenen die van loslippigheid leefden zoals gewoonlijk weer sterke verhalen opdisten, stuurde hij een gewapende groep naar Peekskill en bevrijdde ‘Paul van de Notekrakers’.

Schlitz, ‘de sergeant van Yorktown’, een bierbaron, heeft een flink aantal goed lopende clandestiene kroegen in Harlem.

1. Het Harding-tijdperk - Robert K. Murray.

[p. 74]

Zijn etablissementen zijn herkenbaar door de cassette met Hollandse Meesters in de etalage.

Op een dag, inningsdag, stoppen er 3 Packards voor een winkel, waarvan 1 etalage aan de sergeant toebehoort. De straat, die in Harlem ligt, is ongewoon rustig. Het enige geluid dat je hoort is dat van de lakleren schoenen van de sergeant die met het wegdek in aanraking komen. Waar zijn de handelaren, de Nieuwe Negers, de ‘vleessjouwers’, ‘bierrijders’ en ‘klusjesmannen’, die op weg zouden moeten zijn naar hun werk? Waar zijn de rijke ouwe stinkerds met hun hoeren, de pushers, de verkeersagenten, de marihuanadealers die meestal op de straathoeken staan en daar hun waar openlijk aanbieden? (Toen legaal.) Er zijn geen feestvierders en geen hoeren. De straten liggen er verlaten bij...

Schlitz kijkt naar de etalage van zijn eerste winkel. Wat? Geen Rembrandt-Hollandse Meester maar het portret van prins Hall, de stichter van de Afrikaanse Loge & 1 van de zwarte vrijmetselaars, dat Schlitz aanstaart, ‘de sergeant van Yorktown’. De gangster loopt door, de 3 Packards volgen hem. De volgende winkel, hetzelfde verhaal. Het portret van prins Hall, gekleed in het officiële koloniale kostuum van die tijd, het witte overhemd met ruches en de kraag die onder de geklede jas en het vest te zien zijn. De korte witte pruik.

Het schilderij is zo realistisch dat je zijn uitstraling kunt zien. In zijn rechterhand houdt hij het handvest dat de zwarte vrijmetselaars uit Engeland hebben ontvangen. Schlitz haalt zijn schouders op, steekt een sigaar in zijn mond en loopt naar de rand van het trottoir om met de bestuurder van 1 van de Packards te praten. Hij voelt iets kouds in zijn nek. Hij draait zich om en ziet Buddy Jackson achter hem staan, die een Thompson Automatic op hem gericht houdt. Het wapen dat de bijnaam ‘het extraatje van de dranksmokkelaar’ heeft meegekregen.

De gangsters pakken hun wapens en willen de deuren van hun auto's opendoen om hun baas te hulp te schieten. Maar ze zijn ingesloten. Vanaf de daken vuren Buddy Jacksons bewakers schoten af. Belachelijk brede revers. Broeken met wijde pijpen. Hoeden die scheef staan. De mannen van de sergeant zijn in het nauw gedreven. De kogels fluiten over de voorkant van de auto's en vliegen rakelings langs de bovenkant en de kofferruimte. Buddy Jackson beveelt de sergeant Harlem te verlaten en ‘nooit meer zijn smoel in onze woonwijk te vertonen’. Hij leidt de sergeant naar de metro, gevolgd door vele mensen die uit de portieken en huizen en stegen, bars, kantoren, schoonheidssalons zijn gekomen vanwaaruit ze het hele schouwspel hebben gadegeslagen. De meesten lezen de krant om de komende evenementen te weten te komen. In de 20er jaren hadden de mensen in Harlem de fluisterkrant. Booker T. Washington heeft onderzocht hoe die in elkaar stak. Booker T. Washington is de man die op de expositie van de katoenstaten, Atlanta, 18 september 1895,1000en heeft ‘behekst’.

8. Stel je de 20er jaren voor als een slipjacht waarvan de deelnemers al eeuwen met elkaar wedijveren om algemeen kampioen aller tijden te kunnen worden; dat beeld blijft hangen ook nadat er van dat tijdperk slechts een schim is overgebleven. Het glanzende etherische duplicaat van de 20er jaren. Dat wat het geheel samenvat. De deelnemers stellen zich op als hersenschimmen.

Het Harding-tijdperk komt aanzetten, de keurig verchroomde bovenlip. Het saaie bovenstel als rokkostuum, de kap als plechtige hoge hoed, het globale standvastige uiterlijk maar binnenin de verraderlijke pokerstenen, de dure gesmokkelde flessen drank, en op de achterbank de lasterpraatjes. Het tijdperk van de drooglegging: clandestiene kroegen, cabarets, een lijkwagen met gordijntjes voor het achterraampje om de illegale lading te verbergen die misschien een begrafenis op zee krijgt.

Verbeeld je nu dat dat jachtseizoen van start gaat in aanwezigheid van de vele maatschappelijke verschoppelingen die je op 1 van die van lintjes vergeven hondententoonstellingen kunt aantreffen. De eigenaars die hun pekinezen, Schotse herdershonden, buldoggen en Duitse herdershonden in de gaten houden en

De Verenigde Staten toen Harding president werd

Een zenuwslopende tijd, veroorzaakt door de spanningen aan het eind van de oorlog; een tijd van versplintering veroorzaakt door het wegvallen van de min of meer kunstmatig opgebouwde eenheid in de oorlog; een tijd van stakingen veroorzaakt door de na de oorlog hoog blijvende kosten van levensonderhoud; een tijd van economische crisis die aanbrak toen de oorlogsprijzen gingen kelderen; en een tijd van verwarring die deels te wijten was aan de economische ontwrichting die in de nadagen van de oorlog ontstond. Uit al die ontwikkelingen kwamen gevoelens van angst en onzekerheid voort, die uitliepen op oproer en strijd. De staking van de politie in Boston, de metaalstaking, de ‘kopersstaking’ en de ‘huurdersstaking’. Het ‘rode gevaar’. De terroristische komplotten. De bomexplosie in het financiële district van New York. De deportatie van radicalen. De roep om beperking van de immigratie. De fabrieksarbeiders aller landen en de ‘Eenheidsvakcentrale’, Sacco en Vanzetti. Rassenrellen tussen blanken en negers. Alles bij elkaar de weerspiegeling van een ongelukkig land toen Harding president werd.^2.

daarna naar die verontwaardigde bezoekers kijken als er een bastaard in een strijdkarretje stil blijft staan en zonder voorafgaande waarschuwing zijn tegenstanders uit het veld slaat met zijn trompetgeschal, zijn kreunende saxofoon, zijn woeste logge grizzlybeer-stappen.

Want als de Jazz Age elk jaar weer essentieel en symptomatisch voor die tijd is, dan is Jes Grew de kiem die ervoor zorgt dat het tijdperk energiek van de Amerikaanse vlakten bezit neemt.

Een vermelding in de inhoudsopgave van een boek van 205 pagina's zegt alles.

9. Wall Street is gespannen. Er heeft zich een incident voorgedaan waardoor de nog ongebonden jongeren die halsstarrig weigeren Jes Grew te negeren in paniek dreigen te raken; en Jes Grew nadert met rasse schreden Chicago, met 18.000 gevallen in Arkansas, 60.000 in Tennessee, 98.000 in Mississippi en zelfs enkele in Wyoming. Het duurt nog slechts een paar maanden en dan wordt er een vrouw gearresteerd omdat ze op straat in New Jersey ‘Iedereen doet het nu’^3. loopt te zingen. Een week eerder zijn er 16 mensen ontslagen omdat ze symptomen van Jes Grew vertoonden. Ze deden de gang van een kalkoen na tijdens de lunchpauze. Meisjes met kiekeboe-hoeden en jongens met strooien hoeden hebben gedreigd vergeldingsakties te organiseren tegen de geldschieter die hen heeft weggestuurd.

De jongeren willen lijf aan lijf dansen en wang tegen wang, terwijl hun ouders instemmen met een wet die wil voorschrijven dat er bij het dansen een afstand van tenminste 20 centimeter wordt bewaard. De jongeren willen de Funky Butt en de Black Bottom, terwijl hun ouders de voorkeur aan de wals geven als een geschikte antistof tegen wat nu niet veel meer is dan huiduitslag. De jongeren ontspannen zich door de spieren losser te maken, terwijl hun ouders eisen dat ze definitief ophouden met dat libertijnse ‘zondige’ geflikflooi, dat suggestieve lijfaan-lijfwerk en gedraai rond elkaar, dat wilde goddeloze gevrij.

2. Onze tijd, deel 6, De jaren twintig - Mark Sullivan.

3. Luchtkastelen - Irene Castle.

Voodoo-generaal omsingelt marinevloot bij Port-au-Prince

...verergert de crisis alleen maar. Een gezette landheer-bende-leider met een zijdezachte snor voor wie een zeehond is opgeofferd om zo zijn smerige zaakjes aan het oog te onttrekken ziet een krantekop in de Newyorkse Sun en meldt bars: Het enige dat ze op Haïti hebben zijn manga's en koffie. Door de drooglegging is er geen behoefte aan koffie, en manga's worden maar door een handjevol mensen gewaardeerd. Een glamourprodukt. Haïti is louter eten en drinken na een zware maaltijd met vlees en aardappelen. Het heeft ook geen enkele cultuur. Ik heb niet één kanon of kathedraal gezien toen ik er was. Moet je kijken!

De landheer-bendeleider haalt een houten beeldje uit zijn zak. Bekijk dit lelijke snijwerk eens dat ik van mijn vrouw heb gekregen. Ze heeft het van 1 van die jantjes op de zwarte markt gekocht. Heb je ooit zoiets lelijks gezien? Dat stompzinnige smoel, die troetlippen. Heel slim van Wilson om zuidelijke mariniers daar naartoe te sturen. Die kerels zijn zonder meer in staat er snel een eind aan te maken! Voodoo-generaals. Belachelijk.

Waarom denk je dat hij ze daar eigenlijk naartoe heeft gestuurd? vraagt zijn metgezel, die een zwarte paraplu vast-

[p. 75]

houdt en een bolhoed, een grijs pak en zwarte schoenen draagt, en een exemplaar van een Wall Street-krant onder zijn arm houdt.

Ik heb het begrepen. Men zegt dat de oude man zwak was en dat zijn vrouw de regeringsmacht uitoefende. Misschien was het een promotiecampagne voor enkele nieuwe modeontwerpen voor die ouwe taart. Zie je haar al lopen over het gazon van het Witte Huis met een mand op haar hoofd dankzij een knevelverband? Zou dat niet kostelijk zijn?

Als de 2 mannen het kruispunt Broad en Market naderen, doet een zwarte man de deur open voor Buddy Jackson, die trots naast een hoogblond meisje voortstapt. Ze lopen naar de ingang van de bank waar ze de opbrengst van het cabaret van de vorige avond willen storten. Jackson draagt een grote zak. De geldschieter wil net iets over Jacksons meisje zeggen, een ‘hete bliksem’, als er een luide knal te horen is. De postende hoertjes stuiven uiteen. Mensen rennen over straat tot ze versuft en bebloed ten val komen. Een eind van dat schouwspel vandaan komen 3 Packards bij het kruispunt aan en scheuren op 2 wielen de bocht door.

Jonge hoeren, meiden uit de buurt, zware jongens, geldschieters, stenografen, karretjes, auto's en fietsen liggen overal in de straten. De geldschieter en zijn vriend, die zich nog maar een paar minuten geleden met een grondige analyse van de economische gevolgen van de bezetting van Haïti bezighielden, liggen dood, en op de lippen van de geldschieter vormen zich luchtbelletjes. De ½ van het lichaam van zijn metgezel ligt naast hem.

10. Sommigen zeggen dat zijn voorvader de lange Ju Ju van Arno in Oost-Nigeria is, de man die - zittend in de ingang van een grot - orakelt terwijl zijn publiek beneden in het ondiepe water staat.

Een ander verhaal wil, dat hij de reïncarnatie van de beroemde Moor van Summerland zelf is, de zwarte zigeuner die volgens de Soefi-literatuur Europa met heksen verziekte. Wie zijn voorzaten zijn of wat zijn afkomst ook is, bekend is wel dat zijn grootvader met een slavenschip naar Amerika is gebracht samen met andere arbeiders die ervoor zorgden dat de Afrikaanse godsdiensten naar Amerika werden gebracht, waar ze tot op de dag van vandaag voortbestaan.

Zijn grootvader werd door een wrede jonge planter gekocht, die kort daarna gevonden werd: opgehangen. Een reeks slavenhouders trof eenzelfde lot: gekte, dronkenschap, ziekte en achterlijke kinderen. Een dronken blanke man schold hem uit en had daarna niet lang meer te leven om zijn gore denkbeelden te kunnen spuien.

Zijn vader leidde een succesvol postorderbedrijf in Roots in New Orleans. Daarom wekt het geen verbazing dat Papa LaBas Jes Grew bij zich draagt zoals andere mensen genen hebben.

Een klein jongetje beet in zijn Newfoundland-Hoodoo 3-centstuk en lag de hele nacht te woelen en te tandenknarsen. Een pakhuis raakte in brand nadat men daar had geweigerd een speciaal soort kruiden aan zijn bakstenen hoofdkantoor, waar hij zijn klanten de maat nam om zo hun ziel passend te kunnen maken, te leveren. Zijn hoofdkantoor wordt door de critici spottend de Mumbo Jumbo-kathedraal genoemd. Velen worden genezen en geholpen in die onderneming, die ook in juwelen, zwarte sterrenwichelarij, kruiden, zalfjes, kaarsen en talismannen doet.

De mensen stellen vertrouwen in zijn krachten. Ze hebben gezien hoe hij een glas van de tafel stootte door ernaar te kijken; en hoe hij de ruimte met het geluid van dieren uit het oerwoud vulde: het ki-ki-ki van de panter, het getrompetter van de olifant. Hij rijdt de stad rond in zijn Locomobiel, een naam die vele van zijn critici vermakelijk vonden, onder wie Hank Rollings, een in Oxford opgeleide Guyaanse kunstcriticus die hem een ‘evangelist’ noemde en zei, dat hij uitzag naar de dag dat Papa LaBas ‘beter werd’. Voor sommigen was het zo, dat, als je je eigen geest had, je eigenlijk ziek was, terwijl je gezond was als je een Atonistische geest bezat. Een geest die de wereld trachtte te interpreteren door maar één loa te gebruiken. Zoiets als het vullen van een melkfles met een oceaan.

Hij is een bekende verschijning in Harlem met zijn geklede jas, hoge zijden hoed, gekleurde bril en zijn stok die hij bij zich heeft. Net op dit ogenblik bezorgt hij een bestelling knoflook, salie, tijm, geraniumwater, gedroogde basilicum, peterselie, salpeter, laurierdrankjes, verbena-reukwerk en sterke kamperfoelie naar de 2de verdieping van de Mumbo Jumbo-kathedraal. Het is voor een oude zuster die 's nachts last heeft van onplezierige bezoekingen.

Het bord op de deur vermeldt:

Papa LaBas
Mumbo Jumbo-kathedraal
Passend voor uw hoofd

Als hij de trap opgaat naar de 2de verdieping van de Mumbo Jumbo-kathedraal, staat men op het punt het kantoor te verlaten. Earline, zijn hulptherapeute, ruimt haar bureau op. Ze is gekleed in een witte blouse en een korte rok. Ze loopt op blote voeten. Ze heeft loshangend haar. Papa LaBas zet de bestelling op haar bureau.

Wil je dit alsjeblieft aan Mother Brown geven? Ze moet in dit spul baden en dan zal het de ijle duivelse Ka blijvend boven haar slaap laten zweven en doen vervliegen.

Earline knikt met haar hoofd. Ze gaat aan haar bureau zitten en peuzelt een paar vijgekoekjes op die in een open doos zitten.

Papa LaBas werpt een blik op een olieverfschilderij dat aan de muur hangt. Het is een afbeelding van de echte Mumbo Jumbo-kathedraal die een paar weken geleden gemaakt is: Berbelang, zijn raadselachtige glimlach, de dikke zwarte snor, de bolhoed en sjieke vlinderdas, zijn mysterieuze ring met daarin de initialen E.F., zijn ogen die op zwarte kooltjes lijken, 2 mysterieuze elementen die verweg vanuit de ruimte radiogolven uitzenden en in een smal gezicht staan; Earline in haar karakteristieke zwarte rok, haar witte blouse met de geplooide kraag, het paarse steentje om haar nek; Charlotte, een Française die hij in opleiding heeft om voor Berbelang in te kunnen vallen, draagt een pakje dat op dat van Earline lijkt en rookt een sigaret. Op het schilderij, 2 weken voordat Berbelang de groep verliet voltooid, staat ze naast Earline.

Earline, die nu aan haar bureau zit, rookt. Ze ondersteunt met 1 hand haar hoofd als ze de bestelling voor nieuwe kruiden en wierook controleert.

Dochter?

Ze kijkt op, afstandelijke blik.

Jes Grew, in New Orleans, begonnen, heeft Chicago bereikt. Ze noemen het een plaag terwijl het in feite een anti-plaag is. Ik weet waar het naartoe gaat; het heeft nog geen vaste route maar de richting wijst er steeds meer op dat het zich in New York zal wortelen. Het zal niet rusten totdat het samenvalt met waar het op uit is. Dan zal het een algemene ziekte zijn en dan zal je wat zien. En dan zullen zij uitgepraat zijn.

Earline smakt de papieren op haar bureau.

Wat is er, dochter?

Nu begin je wéér te wauwelen. Daarom is Berbelang weggegaan. Om jouw samenzweerderige hypothese over een of ander geheim genootschap dat het bewustzijn van het Westen ondergraaft. Je weet toch dat je daarvoor geen enkel empirisch bewijs hebt; je kunt niet bewijzen...

Bewijs? Maar meisje, ik droom erover, ik voel het, ik gebruik mijn 2 hoofden. Mijn klopsignalen.^4. Hebben jullie jongeren niet je eigen klopsignalen, of zijn jullie Nieuwe Negers je andere zintuigen kwijt, de zintuigen waarmee we hier aangekomen zijn? Daarom zijn jullie signalen zo nauwkeurig dat ze de route van een hamerhoofdhaai in een oceaan 1000en kilometers hiervandaan in kaart kunnen brengen. Mijn dochter, zoals ik hier sta, kan ik de mand van een cobra op een Indiase Martkplaats openen en het beest in slaap toveren. Wat is er met je aan de hand, hoor je je signalen niet meer? Daarom vind ik het prima als de seizoenen op Mars veranderen.

O pa, dat is belachelijk. Xenofobisch. Waarom wil je per se poëzie met concrete gebeurtenissen vermengen? Dit is een andere tijd, pa. We hebben wetenschappers en ingenieurs nodig, we hebben advocaten nodig.

Ik ben het helemaal eens met wat je zegt, maar dat is niet alles. Er is meer. En ik wil wedden dat men vóór het einde van deze eeuw weer belangstelling voor mysteries, voor wonderen krijgt; ze zullen het gigantische bereik van de innerlijke ruimte gaan onderzoeken in plaats van het meer meten van meer ‘vooruitgang’ van meer van dit of van dat. Meer groei, stijgende inflatie, en ze zitten met hun handen in het haar als Jes Grew gelijk de slang van Dow Jones op het toneel verschijnt en snel-

4. B. Fuller omschrijft dit fenomeen als ‘elektromagnetische golfbewegingen in een ultra-ultrahoge frekwentie’.

[p. 76]

Ier groeit dan het BNP; die wetenschappers, er is veel dat ze niet weten. En die geheime genootschappen? De communistische partij kwam voort uit een groepje Duitse arbeiders in Parijs. Ze noemden zich het Buitenwettelijk Verbond van Arbeiders. Marx trad op de voorgrond en schafte het zogenaamde rituele gedoe af zodat de massa kon meedoen in plaats van de elite. Mijn dochter, de man die bij 125th Street en Lenox Avenue staat te oreren, zou wel eens ideeën kunnen spuien die op een cocktail party zijn geboren of tijdens een intercontinentaal telefoongesprek ontstonden of -

Earline legt haar hoofd op het bureau en barst in snikken uit. Papa LaBas troost haar.

O jee, nu heb ik je van streek gemaakt...

Ze neemt hem in vertrouwen. O, het gaat niet om jou, pa, het is...

Berbelang?

O pa, hij vindt je een mislukkeling, hij dacht dat je je kwaliteiten niet voldoende uitbuitte. Hij vond dat je het Inca-geloof, het Taoïsme en andere richtingen erbij moest bettrekken. Hij vond dat je te veel verstrikt raakte in Jes Grew en dat dat een modieuze gril is. Hij is niet meer de oude Berbelang, pa; zijn ogen zijn rood. Hij lijkt bezeten te zijn van waar hij mee bezig is. Ik word zo eenzaam, ik wil uitgaan; vanavond bijvoorbeeld. Ik ben uitgenodigd voor een Iets Anders voor de Inwendige Mens-bijeenkomst.

Iets Anders voor de Inwendige Mens? Wat houdt dat in, Earline?

Ze laat hem de kaart zien.

HAPJES! SPELLETJES! DRANKJES!
IETS ANDERS VOOR DE INWENDIGE MENS
gesponsord door
MADAME LEWARO
voor de ANTI-LYNCHCAMPAGNE
108 West 136th Street donderdag 22 okt., vanaf 9 uur tot? laten we onze broeders bevrijden door samen een ton met vijf-dollarbiljetten te vullen (verrassend optreden van Mystery Blood!)

We proberen geld bijeen te brengen voor een anti-lynchwetgeving, James Weldon Johnson moet daar spreken... Het is zoiets als een feestje voor de huur, snap je?

Jij en T gebruiken de laatste tijd zoveel slang dat ik je nauwelijks nog kan volgen, maar dat Iets Anders voor de Inwendige Mens lijkt me interessant. Vind je het erg als er een oude man meekomt?

O pa, 50 is tegenwoordig niet oud.

Je vleit me; wacht even, dan sluit ik het kantoor af.

En ik moet me nog verkleden, pa. Ik ben zo weer terug.

Papa LaBas kijkt in een ander kantoor bij de hoofdzaal van de Mumbo Jumbo-kathedraal.

Waar is Charlotte?

Earline is de dames-WC binnengegaan.

Weet je, pa, de laatste dagen doet ze een beetje vreemd. Ze is lusteloos en humeurig. Ze kreeg vanochtend ruzie met een klant en begon hem in het Frans uit te schelden; zou dat een teken zijn?

Hij zwijgt een ogenblik.

Ik moet met haar praten. Misschien is ze van streek door de manier waarop Berbelang is vertrokken. Je weet dat ze dol op elkaar waren. De vrouwen zijn echt gecharmeerd van zijn activistische trekjes; ik denk dat hij daarom zo'n mooi ding als jij het hof kon maken.

O hou daar mee op, pa.

Earline bestudeert haar gezicht in de spiegel. Er is iets met haar gebeurd. Ze vindt het de laatste tijd nodig uitgebreid toilet te maken, waarbij ze hele dure geïmporteerde zeep en geborduurde handdoeken gebruikt; en ze koopt graag gebakjes, ook al is ze nooit een zoetekauw geweest. Ze kijkt naar het opschrift boven de marmeren wastafel.

VERGEET NIET DE LOAS TE VOEREN

O, dat is waar ook. Ze heeft loa-bak 21 nog niet bijgevuld. Op een lange tafel in de Manga-kamer staan 22 bakken die als een eerbewijs aan de Haïtiaanse loa's waren gemaakt en waarvan LaBas beweerde dat ze van invloed waren op zijn versie van Het Werk. Dat was 1 van LaBas' eigenaardigheden. Hij hield nog steeds vast aan enkele ouderwetse gebruiken. Berbelang had hem op 1 avond uitgelachen toen hij een loa voerde. Dat was 1 van de oorzaken van hun breuk geweest. Natuurlijk begreep ze hun esoterische discussies niet. Papa LaBas had niet van de technici geëist dat ze Het Werk kenden. Ook de trommelaars waren klinisch; hun werk bestond eruit als begeleiders van Papa LaBas' majordomus op te treden. Ze waren niet op de hoogte van Papa LaBas' technieken en therapie. Hoefden dat niet te weten. Zo lang ze hun werk deden was LaBas niet in bekeringswerk geïnteresseerd. Maar het voeren was, dacht ze, niet meer dan 1 van zijn kleinere voorzorgsmaatregelen. Het leek niet veel voor te stellen. Ze zou er morgen of overmorgen voor zorgen.

Ik ben zo bij je, riep ze door de deur naar LaBas.

We hebben nog tijd genoeg, haast je niet, antwoordt Papa LaBas. Hij inspecteert de bakken. Bij de 12de bak staat hij stil en keert dan weer terug naar Earline, die klaar is om weg te gaan.

Het paar loopt de trap af. Buiten staat T Malice met een jonge vrouw te praten die haar handen op haar rug houdt en koket heen en weer wiegt. Als hij Papa en Earline ziet, doet hij de klep van zijn chauffeurspet naar beneden en kijkt strak voor zich uit. Ze plagen hem en omdat hij het sportief opneemt vind hij dat natuurlijk niet erg.

(vertaling: Graa Boomsma)