vervolg van pag. 87
and play the notes he needs ... (...) Yes, anyone could play the tanpura for him, do what I do. But he did not take anyone, he chose me. He gave me my destiny, my life. Could I have refused him? Does a mortal refuse God?
Hier dus, overgave, toewijding, voorbeschikking, fatalisme - nog andere aspecten van de Indiase ziel in een aandoenlijke vorm gegoten.
Mijn enthousiasme voor dit werk zal inmiddels evident zijn geworden. Wat kritiek echter niet uitsluit. Er zijn in India grote problemen waaraan Desai voorbij gaat. Problemen als het pauperisme, de hongersnood, het kaste-stelsel. Haar belangstelling gaat meestal uit naar mensen die, zelfs als hun levenswijze heel eenvoudig is, toch boven het peil van de misère leven. Grote conflicten die wel door haar zijn aangesneden, het conflict bij voorbeeld tussen het oude en het nieuwe, worden steeds op een kleine, bescheiden, individuele schaal behandeld. Hier geen grootscheepse komische visie en structuur als die in Midnight's Children van de in Londen woonachtige Salman Rushdie. Desai's doeken zijn klein.
Ik houd het echter voor irrelevant en daarom dom, om kritiek uit te oefenen op basis van het niet bereiken van doelen, waar een kunstenaar niet eens naar gestreefd heeft. Op haar eigen terrein, dat niet zover verwijderd ligt van dat van de grote R.K. Narayan - en van dat van V.S. Naipaul, for that matter, in zijn eerste boeken, schrijft Desai inderdaad, zoals reeds van haar is gezegd: ‘with gentle authority’. Op haar eigen, zelfgekozen gebied is zij inderdaad ‘absolutely first-rate’. En, om even naar het beginpunt terug te keren en te eindigen: Desai is ook inderdaad een vrouwelijke auteur - a womanly writer - maar zij schrijft boeken voor ons allemaal.
Anita Desai: Fire on the Mountain, Clear Light of Day, Games at Twilight. Alle drie titels zijn als hardback van Heinemann, Londen, verkrijgbaar, en als paperback van Penguin Books. (1977-82)
Auteursrechtelijk beschermd