Bzzlletin. Jaargang 7

[p. 125]

Over prentenboeken
Dolf Verroen

Van Max Velthuijs, die in 1977 voor zijn prentenboek Het goedige monster en de rovers het gouden penseel heeft gekregen, is bij de uitgeverij Junk De arme houthakker en de duif verschenen. Een nieuw prentenboek dat echter helemaal niet nieuw is, want in 1970 is het reeds bij de Zwitserse uitgeverij Nord-Süd verschenen. Het is opgedragen ‘aan alle kinderen, die ook graag koning willen worden’. En dat is best een aardige (en ironische) opdracht, want de houthakker die in dit verhaal alles (van de duif) krijgt wat hij maar hebben wil, krijgt natuurlijk nooit genoeg en raakt alles weer kwijt als hij tenslotte koning over de hele wereld wil worden. Een oud en bekend motief dus: wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt de deksel op zijn neus.

Max Velthuijs heeft het motief echter op een eigen, echt oorspronkelijke en nieuwe manier verwerkt en het resultaat is een verrukkelijk boek met prachtige platen en een uitstekende, strakke tekst. Ik vind dit één van de mooiste boeken die Velthuijs gemaakt heeft en het is een laat, maar gelukkig initiatief om dit boek nu ook in Holland te laten verschijnen. Ook dit boek is weer voor oud en jong, maar door de eenvoudige tekst en de doorzichtigheid van het verhaal, is De arme houthakker en de duif zeker ook geschikt voor wat jongere kinderen. Een prachtig boek.

Een prentenboek om zeker ook enthousiast over te zijn is het door Co Loerakker getekende en vertelde en bij van Holkema en Warendorf uitgegeven boek Van regen en zonneschijn, dat op een zeer eigen manier alles over het weer vertelt. De plaatjes zijn mooi en vooral op het herkenbare gericht. De tekst is goed. Het aardige van het boek is vooral dat het niet achter elkaar behoeft te worden uitgelezen. Je kunt iedere weersgesteldheid er gemakkelijk in terugvinden (aan de hand van de plaatjes) en dat verhoogt de bruikbaarheid bijzonder. Ten slotte weet je alles van het weer af en dat is niet niks. Een leuk prentenboek met aardige slotregels: ‘En hier houdt dit boek op. Maar het is niet het einde van dit boek. Kijk maar naar buiten. Daar gaat het weer maar door... voor altijd.’

Dat hopen we dan maar.

Bij Leopold verscheen Berties Jammerfeest, een klein prentenboek met bijzonder mooie zwart-wit illustraties van de beroemde Ernest H. Shepard. De tekst is van Kenneth Grahame die het eveneens bij Leopold verschenen verhaal Er was eens een draak heeft geschreven. Zoals gebruikelijk heeft Leopold weer kosten noch moeite gespaard om een goede vertaler te vinden (Dolf Verroen) maar de zeer Engelse tekst heeft toch wel wat van zijn zeer Engelse grapjes verloren. Overgebleven is een best aardig verhaal over een varken dat voor de dieren uit de buurt een (zeer menselijke) kerstmaaltijd bij elkaar jammert. Een aardig, enigszins uitzonderlijk boekje in onze prentenboekenwereld voor kinderen vanaf een jaar of zes (denk ik).

Hoe gevaarlijk boeken zijn, wat lezen voor vreselijke gevolgen kan hebben, vertelt de bekende Oostenrijkse schrijfster Christine Nöstlinger in Het Tomani-boek, een bij Lemniscaat uitgekomen prentenboek voor grotere kinderen. Het verhaal gaat over de familie Meier: een keurige vader en moeder en twee keurige kinderen, Coba en Cora. Ze doen alles goed wat andere kinderen fout doen, ze zijn de zonnetjes in huis, een voorbeeld voor het hele dorp, tot vader (die elke dag een cadeautje voor ‘zijn meisjes’ meeneemt) op een keer het Tomani-boek meebrengt. Tomani-mensen zijn merkwaardige wezens, een beetje op dieren lijkend, ze hebben een staartje en lopen altijd in hun blote billen. Het duurt niet lang of de meisjes Meier poetsen geen schoenen meer, wassen geen kopjes meer, trekken geen onkruid meer uit en... zijn geen voorbeelden meer. Ze worden daarentegen de schrik (eerst) van hun ouders en (later) van het hele dorp. De meisjes Meier zijn anders en worden dus uitgekotst. De ouders worden er toe gedwongen om partij te kiezen en tenslotte... ja, zo is het inderdaad, zelf Tomani-wezens te worden. Vader is zo verstandig om de hele boel te verkopen en zich een boot aan te schaffen en als het goed is, varen ze daar nu nog mee over de zeeën en oceanen. Een prentenboek dat met echte Nöstlinger-humor en met grote scherpzinnigheid het anders-zijn en verstoten worden weergeeft. De prenten van Helme Heine zijn kostelijk. Een boek dat ieder kind zou moeten lezen en bekijken en waarbij je je de vraag zou kunnen stellen of het toevallig is dat Coba en Cora... Meier heten. Daarom een boek ook

[p. 126]

voor volwassenen.

Vier prentenboeken ten slotte van Eugène Inonesco, die beroemd is geworden door veelal korte toneelstukken zoals De kale zangeres, De Stoelen en De rinoceros. Behalve toneelstukken heeft Ionesco ook een roman geschreven (Le Solitaire) en nu dus ook kinderverhalen, want de vier door Benjo Maso vertaalde prentenboeken die Eerste Verhaal, Tweede Verhaal, Derde Verhaal en Vierde Verhaal heten, zijn duidelijk op kinderen gericht. Het zijn, zoals we van Ionesco mogen verwachten, enigszins absurdistische verhalen, maar van een zo typisch-grote-mensen-absurdisme dat het kinderen tot vier jaar (zoals in het eerste en tweede verhaal wordt vermeld) volgens mij niet erg zal aanspreken en interesseren. Het tweede verhaal gaat over de betekenis van het woord en Ionesco probeert de willekeurigheid daarvan duidelijk te maken op de niet zeer oorspronkelijke wijze door de telefoon kaas te noemen en de kaas speeldoos, enzovoort. Als totaliteit nogal mager. Daarbij wordt enigszins wonderlijk en verwarrend omgesprongen met de verleden en tegenwoordige tijd, hetgeen natuurlijk aan de vertaling kan liggen. In alle verhalen loopt het grote-mensen- en kinderleven opzettelijk door elkaar, waarbij alle verhalen worden begonnen met het kind dat de slaapkamer van haar vader en moeder binnengaat, waarbij dan tevens vermeld wordt wat papa de avond tevoren heeft gedaan (bioscoop, restaurant, enz.) Het derde en vierde verhaal zijn het aardigst. In het derde verhaal vertelt vader een verhaal en dat is geschreven in een aardige dialoogvorm alsof het allemaal echt is gebeurd, maar toch wordt steeds weer duidelijk gemaakt dat het een vertelling is. Het vierde verhaal is een zoekverhaal - Josette die vader door het hele huis moet zoeken. Eenvoudig en wat minder pretentieus verteld, dichtbij werkelijkheid en fantasie.

Het eerste en tweede verhaal werd erg mooi geillustreerd door Etienne Delessert, het derde verhaal door Philippe Corentin - maar erg gewoon en banaal, vooral van visie - en het vierde verhaal door Nicole Claveloux. De omslag hiervan vind ik ronduit afschuwelijk en ook de binnenplaten zijn naar mijn smaak niet erg mooi, zeker niet van kleur. Het illustratieve deel ervan is nog het aardigst, zoals de vader op het potje bijvoorbeeld.

Het is zeker niet zo dat deze vier kinderboeken van Ionesco niet authentiek zouden zijn, je kunt zeker niet zeggen dat het goedkoop maakwerk is, ook al zijn de teksten niet overal even briljant en de ideeën niet altijd even bijzonder. Maar ze zijn mij wel te pretentieus geschreven, geillustreerd en uitgevoerd voor wat ze zijn en mijn vraag is wat denkt Bruna met deze vier schitterende uitgaven voor Nederlandse kinderen te kunnen doen?