Bzzlletin. Jaargang 7

[p. 95]

Een kolossaal debiet
Dick Welsink

Inleiding

Populariteit wordt in de Nederlandse letterkunde niet op prijs gesteld. Vandaar waarschijnlijk de geringe aandacht in de literatuurgeschiedschrijving voor die auteurs van wie de boeken herdruk op herdruk beleefden. En een dichter die populair is, omdat hij maar een beetje aanrommelt met het metrum, met de logica een loopje neemt en op de meest verrassende wijze toch weer alles laat rijmen, dat moest niet mogen. Nee, zulke poëzie kan geen ander predikaat verwerven dan ‘burleske rijmelarijen’^1.. Trouwens, wanneer is een dichter populair? Als een toevallige passant zonder haperen de beginregels van één van zijn gedichten kan opdreunen, omdat die in elke willekeurige (school)bloemlezing staan? Neen. Als zijn dichtbundel jaar op jaar wordt herdrukt? Beter. Als deze herdrukken met hoge oplagen in snel tempo over de toonbank gaan? Meer houvast is niet mogelijk. Gewapend met die wetenschap heb ik me gewaagd aan een poging tot reconstructie van de drukgeschiedenis van de Gedichten van den Schoolmeester, zoveel mogelijk trachtend de oplagecijfers van de opeenvolgende drukken te achterhalen, in de hoop aan te tonen hoe enorm populair de Gedichten (geweest) zijn. Maar nu eerst iets over degenen die het meest aan die populariteit verdiend hebben: de uitgevers.

Het omslag van de eerste druk.

1. Garmt Stuiveling. Een eeuw Nederlandse letteren. 4e, herz. dr. Amsterdam, 1971. p. 105.

De uitgevers

De eerste uitgevers van de Gedichten waren de Gebroeders Kraaij te Amsterdam, welk bedrijf werd opgericht door P. Kraaij Jr. op 1 mei 1847. Zijn broer kwam in 1850 in de zaak. De Gebroeders Kraaij legden zich aanvankelijk toe op het uitgeven van boeken over de scheepvaart, maar bouwden later een letterkundig fonds op. Zo verzorgden zij de uitgave van de almanak Holland (1849-1865), romans van A.L.G. Bosboom-Toussaint en werken van Jacob van Lennep. Hun grote slag sloegen zij echter met de Dichtwerken van De Génestet en de Gedichten van den Schoolmeester. Deze laatsten beleefden in nog geen twintig jaar tijds acht drukken met een gezamenlijke oplage van 28.700 exemplaren^2.. Bij een fondsveiling, gehouden op 3 november 1865, brachten de Gedichten, waarvan de gehele oplaag van de vijfde druk - 2200 exemplaren - te koop werd aangeboden, niet genoeg op en daarom werden ze opgehouden^3.; nadien verschenen nog drie drukken bij de Gebroeders Kraaij, waaronder de eerste geillustreerde van 1872. In 1879 werd de firma Gebroeders Kraaij ontbonden^4., waarna hun hele fonds werd geveild op 17 februari 1880^5..

In 1879 hadden de boekhandelaren G. Kolff, G.L. Funke, K.H. Schadd en J.H. de Groot zich onder de bezielende leiding van de Rotterdamse uitgever J.G. Robbers aaneengesloten tot de Maatschappij ‘Elsevier’, waarvoor zij 4 maart 1880 de akte van oprichting tekenden. Deze maatschappij, onder directie van Robbers aanvankelijk gevestigd in Rotterdam, stelde zich ten doel kopijen op fondsveilingen te kopen en daarvan herdrukken te bezorgen. Zo werd zij eigenaresse van de Gedichten van den

2. A.C. Kruseman. Bouwstoffen voor een geschiedenis van den Nederlandschen Boekhandel, gedurende de halve eeuw 1830-1880. 2 dln. Amsterdam, 1886-1887. (voortaan aangehaald als Kruseman I resp. II) Deel I, p. 431 noot 2.

3. Katalogus van ongebonden Boeken, bestaande in Belangrijke Fonds-Artikelen, uitgegeven of aangekocht door de firma Gebroeders Kraay, te Amsterdam. Welke, onder genoodigde Boekverkoopers, zullen geveild worden op Vrijdag, den 3den November 1865, in het Lokaal: Eensgezindheid, op het Spui, te Amsterdam, des voormiddags te 10 1/2 en des namiddags te 6 1/2 ure precies. De Katalogus is te bekomen bij: Wed. J.C. van Kesteren & J.W. Schleijer. 1865. (voortaan aangehaald als Katalogus 1865) (Bibliotheek van de ‘Vereeniging’, sign. fv 21612) p. 10.

4. Kruseman II, p. 683-684.

5. Katalogus van ongebonden boeken, bestaande uit belangrijke fondsartikelen, uitgegeven of aangekocht door de firma Gebrs. Kraay te Amsterdam, welke, onder genoodigde Boekverkoopers, zullen geveild worden op Dinsdag den 17den Februari 1880 in het Lokaal: ‘Roetemeijer’ (Bovenzaal) Amstelstraat No. 16 te Amsterdam, des morgens ten 10 1/2 uur. De Katalogus is te bekomen bij: Wed. J.C. van Kesteren & Zoon, te Amsterdam, (voortaan aangehaald als Katalogus 1880) (Bibliotheek van de ‘Vereeniging’, sign. fv 27812).

[p. 96]

Schoolmeester met ‘kopyrecht, etsen en houtsneden, voor f 4678.34’^6., waarvan zij na enige jaren een geillustreerde druk met een oplage van 6000^7., en een ongeillustreerde met een oplage van 20.100^8. exemplaren bezorgde^9.. Vanaf 21 juni 1887 was de uitgeverij gevestigd te Amsterdam^10.. Zij gaf nog een tweetal ongeillustreerde drukken uit (1887 en 1896), en een door J. Doncker opnieuw van driehonderd illustraties voorziene uitgave (1901). De totale oplage van deze vijf drukken bedroeg 40.750 exemplaren^11..

De volgende uitgever was de firma Gebrs. E. & M. Cohen; zij hebben de Gedichten in grote aantallen, veelal zonder vermelding van druk en altijd zonder jaartal, verspreid. De eigenlijke oprichting van de firma Gebrs. E. & M. Cohen dateert van 1878 toen de broers Ezechiël G. en Martin G. Cohen besloten hun krachten te bundelen; tot die tijd had elk min of meer zelfstandig gewerkt, de eerste te Arnhem, de tweede te Nijmegen, waar zij een boekhandel dreven. Toen zij elkaar gevonden hadden, groeide het bedrijf snel uit tot een machtig concern, dat uitgeversrestanten opkocht en tegen lage prijzen sleet, fondsveilingen als het ware leegkocht en goedkope herdrukken bezorgde. Per 1 mei 1904 verhuisden de magazijnen uit Arnhem naar Amsterdam, op 15 augustus van hetzelfde jaar volgden die uit Nijmegen, zodat vanaf die tijd het bedrijf in één plaats gevestigd was. Na de dood van M.G. Cohen in 1906 en van E.G. Cohen in 1909 werd de firma onder de oude naam voortgezet door Jacques Ezechiël en Martin Ezechiël Cohen. De zaak werd in 1941 opgeheven, waarbij een deel van het fonds werd overgenomen door anderen, onder wie de Gebrs. Graauw in Amsterdam^12..

Toen in 1908 de auteursrechten vervielen werden de Gedichten ook opgenomen in het fonds van de Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur, later Wereldbibliotheek geheten. Deze op idealistische basis werkende uitgeversmaatschappij werd op 1 mei 1905 opgericht door L. Simons. Aanvankelijk gaf zij vooral werken uit waarop geen copyright meer rustte, maar later richtte zij zich ook op de uitgave van nieuwe romans, vertalingen en bloemlezingen^13.. In 1930 waren er door de Wereldbibliotheek al meer dan 11.000 exemplaren van de Gedichten van den Schoolmeester verkocht^14.. De zes bij deze uitgever verschenen drukken hadden tezamen een oplage van 17.388 exemplaren die in 1944 uitverkocht waren^15..

Na de Wereldbibliotheekuitgave van 1942 duurde het 33 jaar voor er weer een complete Schoolmeester op de markt kwam: het was het tijdperk van de bloemlezingen uit de Gedichten, totdat in 1975 de fotomechanische reprint verscheen van de zesde druk (van 1872) met een nieuwe, belangrijke literair-historische inleiding, waarvan al gauw een tweede druk moest worden opgelegd. Inmiddels zijn de Gedichten ook in pocketvorm verkrijgbaar. Op deze hernieuwde belangstelling wil ik hier niet dieper ingaan.

Foto van het (nooit gebruikte?) omslag voor de vijfde druk van de Gedichten.
Collectie: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen

Uit de hiervoor genoemde cijfers blijkt dat er een kleine 90.000 (om precies te zijn: 86.838) exemplaren - waar zonder bezwaar nog enige tienduizenden bij mogen worden opgeteld, verspreid door de Gebrs. E. & M. Cohen - in minder dan honderd jaar zijn verkocht. Eenieder oordele voor zich.

6. Nieuwsblad voor den Boekhandel 47(1880)15(20feb), p. 80. De koop geschiedde op naam van Robbers.

7. Catalogus van de Fondsartikelen uitgegeven en aangekocht door de Uitgevers-Maatschappy ‘Elsevier’ te Amsterdam waarvan de veiling, onder genoodigde boekhandelaars zal gehouden worden door Schleijer, De Vries & Kraay op Dinsdag en Woensdag, 8 en 9 April 1902 des voormiddags ten 10 1/2 ure en des avonds ten 7 ure in het lokaal: Krasnapolsky (Bovenzaal) Warmoesstraat te Amsterdam. Amsterdam, Schleijer, De Vries & Kraay. 1902. (voortaan aangehaald als Catalogus 1902) (Bibliotheek van de ‘Vereeniging’, sign. fv 376) p. 53. Volgens Kruseman I, p. 431 noot 2: 7000 exemplaren.

8. Catalogus 1902, p. 54.

9. Kruseman II, p. 492-493.

10. Nieuwsblad voor den Boekhandel 54(1887)49(21 juni), p. 339.

11. Catalogus 1902, p. 53-54.

12. Gegevens afkomstig uit het archief van de ‘Vereeniging’.

13. L. Simons. ‘Wat wij beproefd en bereikt hebben.’ In: Gedenkboek der Wereldbibliotheek 1905-1915. [Amsterdam], 1915, p. 38-73. Hieruit met name p. 38-47.

14. Gedenkboek van het 25-jarig bestaan der Wereldbibliotheek. Amsterdam, 1930. p. 37.

15. Gegevens afkomstig uit het archief van de Wereldbibliotheek.

Drukgeschiedenis

De beschrijving van de verschillende drukken berust steeds op autopsie; waar dit niet het geval is, is de desbetreffende titelbeschrijving voorzien van een asterisk. Indien de naam van de drukker in het boek vermeld staat, is deze tussen ronde haken achter het jaar van uitgave geplaatst. Gegevens over de prijzen zijn afkomstig uit de Brinkman, over de oplagecijfers uit de Katalogus 1865, de Katalogus 1880, de Catalogus 1902 en het archief van de Wereldbibliotheek. Na de drukgeschiedenis van de Gedichten volgt nog een overzicht van bloemlezingen waarin uitsluitend gedichten van de Schoolmeester zijn opgenomen.

[p. 97]

Stofomslag voor de zesde druk.

01	Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1859. 264 p. f 1,90. Opm.: Gekleurd, gelithografeerd omslag van Emrik & Binger, Haarlem.
02	Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Tweede druk. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1860. 264 p. f 1,90. Opm.: Op de titelpagina staat dooe in plaats van door.
03	Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Derde druk. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1861. 264 p. f 1,00.
04	Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Vierde druk. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1863 (Erven H. van Munster & Zoon). 208 p. (Bibliotheek van fraaije letteren; 7). f 1,00.
05	Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Vijfde druk. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1865. 208 p. f 1,00. Oplage: 2200.
06	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Zesde druk. Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1872 (Amsterdam: Gebroeders Binger). [IV], 324 p. Ing. f 4,00; geb. f 4,90. Opm.: Deze druk is oorspronkelijk in 10 afleveringen verschenen; deze kostten f 0,35 per stuk.
07	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Zevende druk. Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1875 (Leiden: A.W. Sijthoff). [IV], 324 p. Bij intekening ing. f 2,50; geb. f 3,00; buiten intekening ing. f 3,00; geb. f 3,60. Oplage: 7416. Opm.: Ook deze druk is oorspronkelijk in 10 afleveringen verschenen; deze kostten f 0,25 per stuk.
08	Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Volksuitgaaf. Amsterdam: Gebroeders Kraay, 1878. 166 p. f 0,75. Oplage: 12.266.
09	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Achtste druk. Met 300 illustratiën van Anth[ony] de Vries. Rotterdam: Uitgevers-Maatschappij Elsevier, 1886 (Zuid-Hollandsche Boek- en Handelsdrukkerij). [IV], 310 p. Ing. f 175; geb. f 2,15. Oplage: 6000.
10	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Negende druk. [Rotterdam]: Uitgevers-Maatschappij ‘Elsevier’, 1886. 180, IV p. Ing. f 0,35; geb. f 0,65. Oplage: 20.100.
11	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Tiende druk. [Rotterdam of Amsterdam]: Uitgevers-Maatschappij ‘Elsevier’, 1887. 180, IV p. Ing. f 0,35; geb. f 0,65. Oplage: 5600.

[p. 98]

Afbeelding van twee pagina's uit het doorschoten exemplaar van de catalogus van de Elsevier-veiling 1902 berustend in de bibliotheek van de ‘Vereeniging’, waaruit blijkt dat de Gebroeders Cohen de Gedichten met auteursrecht overnamen.

12	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Elfde druk. [Amsterdam]: Uitgevers-Maatschappij ‘Elsevier’, 1896. 180, IV p. Ing. f 0,35; geb. f 0,65. Oplage: 5500.
13	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Negende druk. Met 300 illustratiën van J[acobus] Doncker. Amsterdam: Uitgevers-Maatschappy ‘Elsevier’, 1901 (Deventer: Boek- en Steendrukkerij ‘De IJsel’). [IV], 292 p. Ing. f 1,90; geb. f 2,40; luxe-uitgaaf f 4,90. Oplage: 3550. Opm.: De oplage van de gewone uitgaaf was 3050, van de luxe-uitgaaf 500; de beschrijving van de laatste berust niet op autopsie. Er zijn verschillende banden bekend van de gewone uitgaaf: blauw-grijze en beige-bruine banden met bandtekening van Doncker; wit en zwart gestileerd op rode en beige-bruine banden; grijze band met Doncker's tekening van p. 23 in het wit. Meer varianten zijn niet uitgesloten.
14	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Twaalfde druk. Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Arnhem; Nijmegen: Gebrs. E. & M. Cohen, [1902] (Arnhem: Van Piggelen & Heuvelink). [II], 332 p. Ing. f 1,25; geb. f 1,75. Opm: Kop verguld; Jugendstil-band met akkerwinde-motief, gesigneerd: L[udwig] W[illem] R[eymert] W[enckebach].
15	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Twaalfde druk. Arnhem; Nijmegen: Gebrs. E. & M. Cohen, [1902]. 180, IV p.
16	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Dertiende druk. Arnhem; Nijmegen: Gebrs. E. & M. Cohen, [ca. 1903?]. 180, IV p.
17	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Veertiende druk. Arnhem; Nijmegen: Gebrs. E. & M. Cohen, [ca. 1903?]. 180, IV p.
18	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Twaalfde druk. Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Amsterdam: Gebrs. E. & M. Cohen, [ca. 1905?] (Arnhem: Karel F. Misset). 332 p. Opm.: Band als 14. Er bestaan ook exemplaren met geheel afwijkende band met de tekening van J. Doncker van p. 23 uit 13 op de band.
19	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Verbeterde uitgave. Amsterdam: Gebrs. E. & M. Cohen, [ca. 1905?]. 180, IV p. (Bibliotheek van Nederlandsche schrijvers). Opm.: Hoewel op de titelpagina ‘Verbeterde uigave’ staat, is voor deze uitgave nog gebruik gemaakt van de stypen die voor 10 vervaardigd waren.
20	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Verbeterde uitgave. Amsterdam: Gebrs. E. & M. Cohen, [ca. 1908?]. 180, IV p. Opm.: Voor deze uitgave is gebruik gemaakt van

[p. 99]

	een nieuw zetsel. Een aantal exemplaren van deze uitgaaf heeft op het voorplat de tekst: Aangeboden door de Stoom Choc.- & Cacaofabriek ‘KWATTA’ BREDA.
21	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Verbeterde uitgave. [Met 10 illustraties van Anthony de Vries]. Amsterdam: Gebrs. E. & M. Cohen, [ca. 1908?]. 180, IV p. Opm.: Zelfde zetsel als 20.
22	Gedichten van den Schoolmeester Met inleiding van J[acob] van Lennep en de oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. Amsterdam: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur, [1908]. XXIV, 335 p. (Nederlandsche Bibliotheek; 57-58). Ing. f 0,40; gekart. f 0,55; geb. f 0,70. Oplage: 5000.
23	Gedichten van den Schoolmeester Met inleiding van J[acob] van Lennep en de oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. 2e druk. Amsterdam: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur, 1909. XXIV, 335 p. (Nederlandsche Bibliotheek; 57-58). Oplage: 3000.
24	*De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep /13e druk. Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Amsterdam[?]: Gebrs. E. & M. Cohen, [1910]. Ing. f 0,35; geb. in hflin. bd. f 0,65.
25	Gedichten van den Schoolmeester Met inleiding van J[acob] van Lennep en de oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. 3e druk. Amsterdam: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur, 1915. XXIV, 335 p. (Nederlandsche Bibliotheek; 57-58). Ing. f 0,55; gekart. f 0,70. Oplage: 3100. Opm.: Niet-gesigneerd dubbeltitelblad ontworpen door Wilhelm Heinrich Klijn.
26	Gedichten van den Schoolmeester Met inleidingen [en een nalezing] van C[ornelis] J[an] Kelk en J[acob] van Lennep en de oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. Vierde druk. [Amsterdam]: N.V. Maatschappij tot verspreiding van goede en goedkoope lectuur, 1930 (Wereldbibliotheek). 395, [V] p. (Nederlandsche Bibliotheek; 57-58). Geb. f 2,50. Oplage: 4100. Opm.: Olijfgroene band met goudopdruk en titelpagina gesigneerd H[endrik] H[ana]. Er zijn ook exemplaren in blauwe band met goudopdruk, ongesigneerd.
27	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Veertiende druk. Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Amsterdam: Gebrs. E. & M. Cohen, [1930]. 332 p. (De Cohen-editie van de beste binnen- en buitenlandsche boeken). Ing. f 1,60; geb. f 2,90. Opm.: Band als 14.
28	Gedichten van den Schoolmeester Met inleidingen [en een nalezing] van C[ornelis] J[an] Kelk en J[acob] van Lennep en de oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. Vijfde druk. Amsterdam: Wereldbibliotheek N.V., 1940. 395, [IV] p. Geb. f 2,50; voor leden van de W.B. vereniging f 1,75. Oplage 1115. Opm.: Bandontwerp Wi[lle]m A[nton] Weijnman.
29	Gedichten van den Schoolmeester Met inleidingen [en een nalezing] van C[ornelis] J[an] Kelk en J[acob] van Lennep en de oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. Zesde druk. Amsterdam: Wereldbibliotheek N.V., 1942. 395, [IV] p. Geb. f 2,60; voor leden der W.B. vereniging f 1,85. Oplage: 1073. Opm. Bandontwerp als 28. Deze uitgave was in 1944 uitverkocht.
30	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Met een uitvoerige inleiding van T[om] van Deel en M[arita] Mathijsen-Verkooijen. 's-Gravenhage: Kruseman's Uitgeversmaatschappij B.V., 1975 (Meppel: Krips Repro B.V.). LII, 324 p. f 29,50. Oplage: 2500. Opm.: Facsimile-uitgave van 06.
31	De Gedichten van den Schoolmeester Uitgegeven door J[acob] van Lennep / Met 300 illustraties van Anth[ony] de Vries. Met een uitvoerige inleiding van T[om] van Deel en M[arita] Mathijsen-Verkooijen. Tweede druk. 's-Gravenhage: Kruseman's Uitgeversmaatschappij B.V., 1975 [i.e. 1976] (Meppel: Krips Repro B.V.). LII, 324 p. f 32,50. Oplage: 2500.
32	De Gedichten van de Schoolmeester Met 300 illustraties van Anthony de Vries. Utrecht; Antwerpen: Uitgeverij Het Spectrum, 1977. 288 p. (Prisma-boeken; 1794). f 6,90. Oplage: 10.000.

Overzicht van bloemlezingen

B01	Natuurlijke Historie voor de Jeugd uit de Gedichten van den Schoolmeester [Amsterdam]: Vereeniging tot Bevordering van Beeldende Kunsten, 1940 (N.V. Plaat- en Etsdrukkerij v.h. Roeloffzen & Hübner). 56 p. Opm.: De pagina's zijn niet genummerd. De tekst is geschreven en verlucht door Huib Luns; illustraties van H. van der Poll, J.H. Jurres, G. Westermann, C.J. Maks, Jo Spier, Lizzy Ansingh, M. Monnickendam, Jan Sluijters, Sam. van Beek, Nelly Bodenheim, S.L. Schwarz en Jos Rovers.
B02	Natuurlijke Historie voor de Jeugd Door den Schoolmeester. Amsterdam: Van Holkema & Warendorf N.V., [1941]. 130 p. (Dwergen-reeks). Geb. in pap. f 0,75; geb. in linn. f 1,00; geb. in led. f 2,50. Opm.: Colophon ‘Dit deeltje uit de DWERGEN-reeks werd verzorgd door J. VAN KRIMPEN. De band werd ontworpen door J.J. VAN KRALINGEN’. Kop verguld; band goudgestempeld.
B03	De Schipbreuk en andere gedichten van den Schoolmeester Amsterdam: Vereeniging tot Bevordering van Beeldende Kunsten, 1941 [i.e. 1942] (N.V. Plaat- en Etsdrukkerij v.h. Roeloffzen & Hübner). 36 p. Opm.: De pagina's zijn niet genummerd. De tekst is geschreven en verlucht door G. Westermann; illustraties van F. Bobeldijk, C. Bolding, A. Colnot, J.H. Jurres, H. v.d. Poll, Jos. Rovers, L.H.H. Schutte, G.J. Staller, W.A. van de Walle en W. Wouters.
B04	Gedichten van den Schoolmeester Een keuze [door Jaap Romijn] met zeven oorspronkelijke illustraties [van Anthony de Vries]. Amsterdam: De Bezige Bij, 1954 (Epe: nv Drukkerij Hooiberg). 63 p. (Robijnenboekjes; 4). Geb. f 1,50.

[p. 100]

Foto van het boekverkopersaffiche voor de zesde druk van de Gedichten. Collectie: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

B05	Keuze uit de Gedichten van den Schoolmeester Verzorgd en ingeleid door F[riedrich] K[arl] H[einrich] Kossmann. Met portret van de dichter en enkele van de illustraties van Anth[ony] de Vries. Amsterdam; Antwerpen: Wereld-Bibliotheek, 1959 (Wereld-Bibliotheek). 119 p. (Wereldboog; 124). Ing. f 1,60; flex. f 2,40.
B06	Gedichten van den Schoolmeester Met de oorspronkelijke illustraties van Anth[ony] de Vries [en een inleiding van een onbekende]. Den Haag: W. van Hoeve, [1966] (Dord[rech]t: Geuze). 115 p. (Kramers pockets van formaat; 27) f 4,90. Opm.: Omslagontwerp en typografische verzorging Aldert Witte. De titel van deze bloemlezing suggereert ten onrechte een volledige uitgave.
B07	De Schoolmeester Knittelverzen Met tekeningen van Anth[ony] de Vries. Gekozen en ingeleid door Rob[ert] Nieuwenhuys. Amsterdam: Em. Querido's Uitgeverij B.V., 1973. IV, 32, [IV] p. (Kort en Goed), f 2,90. f 2,90.