De KRO-schoolradio en kinderboeken
Arno Wamsteeker
Reeds voor het zevende seizoen is de KRO-Schoolradio bezig met het maken van programma's over kinder- en jeugdboeken. De titel van deze serie is: Lees met Plezier!
Ik dacht een duidelijke titel, want lezen moet je met plezier doen. Dit is ook de hele filosofie die achter onze serie zit. Maak de kinderen attent op fijne boeken en doe dat op zo'n manier dat het ze aanzet om het besproken boek ter hand te nemen.
Een kinderboekprogramma in het schoolradiopakket heeft echter ook andere consequenties. Immers, als je een boek op school wilt behandelen, zal het opgenomen moeten worden in een onderwijsleersituatie. Deze situatie dient optimaal gecreëerd te worden door de onderwijsgevende.
Onze eerste didactische aanwijzing bij het gebruik van dit programma Lees met Plezier is dan ook altijd: Beste leerkracht, lees het boek eerst zelf! Dit is nimmer een vervelende bezigheid én je komt veel meer beslagen ten ijs bij de bespreking van het boek!
Eigenlijk zou zo'n suggestie voldoende kunnen zijn, want een leerkracht die kinderen echt kent, weet de diverse kinderboeken op de juiste momenten binnen zijn groep te introduceren, te integreren.
Inderdaad integreren!
Wij staan namelijk een volledige integratie van het kinderboek binnen het onderwijs voor. Het kinderboek moet binnen de onderwijsleersituatie even vanzelfsprekend zijn als het rekenboek, het woordenboek of de vierkleurenbalpen. Je moet binnen je groep over zoveel verschillende boeken kunnen beschikken, dat ze bijna in iedere pedagogische situatie ‘te pakken’ zijn. Dit houdt natuurlijk wel in, dat de leerkracht elke titel kent, pas dan kan hij zijn/haar leerling ‘helpen’. Mij is gebleken, dat echte hulp, let wel, echt beleefde hulp, weldra uitgroeit tot een samen op weg gaan langs de wegen van de kinder- en jeugdliteratuur. Dan zijn we precies op het punt aangeland, waar een onderwijsleersituatie optimaal genoemd mag worden. Immers, samen iets doen binnen een pedagogische situatie vereist een naar elkaar luisteren, verstaan en vertrouwen. Dit zijn toch dé kenmerken van een echte, goede relatie. Hoe kan de KRO-Schoolradio meehelpen om het integratieproces van het kinderboek binnen het onderwijs te bewerkstelligen? We maken daarvoor elke veertien dagen een programma waarin we een kinder- of jeugdboek behandelen.
We praten met kinderen over het betreffende boek: wat vinden ze er van, hoe ziet het er uit, waarom hebben ze dit boek uitgekozen om te gaan lezen? Daarna lezen we meestal een kenmerkend fragment uit het boek voor, om tenslotte te praten met mensen die iets met het boek te maken hebben: de schrijver, de vertaler, de illustrator, de uitgever, maar ook met personen die zich duidelijk in het boek zullen herkennen. Zo lieten we in de uitzending over het boek: De Marokkaan en de kat van tante Da van Henk Barnard een prachtige Jordanese Oma reageren op de rol van tante Da.
We maken de programma's zo, dat ze zowel individueel als met de hele groep/klas te beluisteren zijn. Al de uitzendingen worden uitgebreid besproken in onze maandelijks verschijnende Luisterwijzer. We drukken hierin een tekst af, waarin een korte inhoud van het boek staat en een groot aantal suggesties wat je allemaal met het boek kunt doen, nadat je het gelezen hebt.
We raden de scholen altijd aan de programma's op te nemen. Ze kunnen de uitzending dan gebruiken op die momenten, die het beste uitkomen én je kunt ze bewaren in de buurt van de ‘leeskast’. Kinderen die dan nog eens apart naar de boekenuitzending willen luisteren kunnen het gemakkelijk vinden. De tekst in de Luisterwijzer wordt zo geschreven dat hij door de kinderen zelf gelezen en gebruikt kan worden. Daarom zeggen we tegen de scholen, dat deze tekst in het betreffende boek geplakt kan worden, zodat weer de bereikbaarheid vergemakkelijkt wordt.
Tot slot nog dit. Naast de direkte programma's heeft de KRO-Schoolradio verleden jaar een set leeskaarten uitgegeven, die gebruikt kunnen worden binnen leesvormen als Groepslezen, Forum lezen en Stillezen. Dit hebben we vooral gedaan, omdat de vraag naar ondersteunend materiaal bij het leesonderwijs erg groot bleek. De set kost f 9,--, inklusief porto en een begeleidende brochure.
Arno Wamsteeker, hoofd KRO-Schoolradio adres: Postbus 9000, 1201 DH Hilversum
Auteursrechtelijk beschermd