Een boek in brieven
Dolf Verroen
Rita Törnqvist is een bekend vertaalster van Zweedse (jeugd)literatuur. En een goede - al geef ik toe dat het dubieus is om een oordeel te geven over een vertaling waarvan je het oorspronkelijk niet kent. Zoals in mijn geval het Zweeds dus. Toch kan de lezer volgens mij een redelijk goede indruk over de kwaliteit van een vertaling krijgen. De gebroeders Leeuwenhart, van Astrid Lindgren, moet bijvoorbeeld een heel goede vertaling zijn - en dan bedoel ik niet heel goed Nederlands - omdat een zo zorgvuldig uitgewogen, een zo genuanceerd en persoonlijk woordgebruik niet anders dan uit een gevecht met het oorspronkelijk ontstaan kan zijn. Je merkt aan zo'n vertaling dat niet de gladde, gemakkelijke leesbaarheid voorop staat, maar toon, inhoudelijkheid, ritmiek van de taal, kortom het soortelijk gewicht van de oorspronkelijke schriftuur. Je moet welhaast zelf schrijver zijn om dat goed te kunnen.
Het verbaast mij dan ook niet dat Rita Törnqvist zich in korte tijd heeft bevestigd als een schrijfster van persoonlijke en goede jeugdliteratuur. Ik wil het nu niet hebben over haar zojuist afgeronde kindertrilogie, maar over het eerder bij Ploegsma verschenen boekje Wie is hier eigenlijk de baas, een briefwisseling tussen moeder en dochter, waarvan de titel de inhoud letterlijk weergeeft. Het is mij niet duidelijk of dit boek, waarvan een keuze al eerder in het tijdschrift Ouders van nu was verschenen, bedoeld is als kinderboek of als boek voor volwassenen. Dat doet er ook niet toe, het kan beide en dat is vermoedelijk het beste compliment dat je een dergelijk boek kunt maken. De dochter is niet alleen intelligent maar heeft bovenal karakter en de onzekerheid en het inlevingsvermogen van de moeder ondergaat zij eerder als truttigheid dan als overgevoeligheid en medeleven. De directheid van de dochter wordt door de moeder tegelijkertijd nogal eens ervaren als hardheid en kortzichtigheid, maar omdat zij beiden de moeite nemen hun grieven op papier te zetten, hebben zij een begrijpende, verhelderende werking op elkaar die zeer corrigerend werkt. Daarom is dit boekje geschikt voor zowel ouders als kinderen. Er blijkt trouwens uit dat als het om dingen gaat die je wezenlijk raken, je niet echt een beroepsschrijfster behoeft te zijn om je gedachten duidelijk op papier te kunnen zetten. Marit Törnqvist doet dat uiteindelijk net zo goed als haar moeder, al loopt zij een stuk levenservaring op haar achter. Het is een voortreffelijke gedachte van Rita Törnqvist geweest om deze brieven uit te geven, want zij toont hiermee aan op welke wijze (bijvoorbeeld) ouders en kinderen gelijkwaardige partners kunnen worden. Prima!
Auteursrechtelijk beschermd