Bzzlletin. Jaargang 6

[p. 21]

Josine van den Berg in gesprek met
Carl Hollander

‘Het is in dit vak een soort van jezelf langzaam afknijpen’
‘De ramp in dit vak is, dat er zo ontzettend veel meisjes zitten’

Carl Hollander heeft heel wat boeken geïllustreerd, te veel om op te noemen, vandaar slechts een groep:

Pippi Langkous, Spaghetti van Menetti, boeken van An Rutgers van der Loeff, Annie Schmidt, en veel van Paul Biegel, met wie hij de televisieserie De vloek van Weestewolf maakte. In opdracht van de CPNB maakten ze ook weer samen het geschenk Wie je droomt ben je zelf.

Tekende hij tot nu toe nogal karikaturaal, met het geschenk is Carl Hollander een nieuwe weg ingeslagen.

J.v.d.B.: Je hebt vrij lang, een aantal jaren, in een heel herkenbare stijl getekend?

C.H. Ik vind dat ik te lang in de zelfde stijl getekend heb. Het begon destijds met Pippi Langkous. Omdat het zo lekker liep had je al gauw dat de uitgevers vroegen voor hen het zoiets te doen. Ineens kwamen er alleen maar lollige boeken. Zo ben ik ook toevallig in de kinderboeken terecht gekomen. Als jongen had ik boekjes waarin ik op de witte plekken zelf de tekeningen invulde. Dan waren ze toch geïllustreerd.

J.v.d.B.: Hoe ben je er toe gekomen om dit geschenk in een andere stijl te tekenen?

C.H. Ik maakte in de tussentijd een paar jaar lang vrije tekeningen. Dat komt dan wat dichterbij. Ik geloof dat het iets is wat je op een bepaald moment wilt. Niet alleen omdat je een ander gezicht wilt laten zien, ook omdat je anders je plezier verliest.

Het is erg bewerkelijk, deze manier van tekenen, meer volwassen misschien.

J.v.d.B.: Hoe verklaar je dat je zo weinig bekend bent, terwijl je toch zo veel boeken geïllustreerd hebt?

C.H. Omdat er nog steeds zo ontzettend weinig mensen naar kinderboeken kijken. Het is een ramp wat er gebeurt: mensen vinden ze te duur, terwijl die boeken veel arbeidsintensiever zijn dan romans. Illustraties, een leuke speelse omslag, vaak duurder dan voor een paperback omdat je met vier kleuren-effect zit. Die boeken gaan tegen de 20 gulden kosten. Iedere ouder van tegenwoordig vindt een auto van 10.000 gulden heel gewoon. Dat is toch een macht geld, terwijl zo'n boekje van 20,-.

J.v.d.B.: Heb je 't gevoel dat je minder bekend bent dan andere nederlandse tekenaars?

C.H. Het is heel gek, ik ben er wel eens jaloers op als ik merk dat kollega's die minder tekenen dan ik, veel meer in de pers komen. Aan de andere kant is het krankzinnig dat zoveel mensen je tekeningen zien. Zoals nu in de Donald Duck met een oplage van 400.000. Dat betekent dat je in heel wat gezinnen komt. In 't begin zeiden kollega's tegen mij: jôh, dat moet je niet doen dat is zo'n flutblad, maar ik vind het een heerlijk blad voor kinderen. Er staan zoveel dingen in. Veel leuker dan al die edukatieve bladen. Bovendien, er worden steeds betere mensen aangetrokken. Guus Kuyer heeft laatst nog een verhaal geschreven.

J.v.d.B.: De samenwerking met Paul (Biegel) is heel hecht. Sinds wanneer bestaat die?

C.H. Ik heb Paul ontmoet bij Ploegsma. De kleine kapitein was het eerste boek dat we samen deden, daarna Weestewolf, en dan nu weer het geschenk. We zijn erg goede vrienden geworden. Ja, door 't werk, maar het is natuurlijk veel meer dan dat alleen. Die samenwerking heb je lang niet met iedereen.

J.v.d.B.: Jullie zorgden ervoor dat De vloek van Weestewolf op de t.v. kwam.

C.H. Het was ontzettend veel werk. Ik heb wel 250 tekeingen gemaakt. En 't gebeurt weinig, maar ik vond die tekeningen op het scherm erg meevallen. Met Henk van Ulsen, Sylvia de Leur en Henk Molenberg hebben we gewerkt als een trein. Het was enorm geanimeerd, er is geen onvertogen woord gevallen. Zelfs de technici vonden het jammer dat het afgelopen was.

't Gekke is dat die serie niet herhaald wordt.

J.v.d.B.: Is er geen kans om nog eens zo'n opdracht te krijgen?

C.H. Ik doe het graag nog een keer. Maar het is zo duur: topakteurs met topgages. Ik had er een hoop werk aan en ik ben ook niet zo goedkoop. Maar als we met een klub op lokatie hadden moeten filmen - afgezien van het feit dat je zo'n lokatie nooit vindt - waren we ook een

[p. 22]

hoop geld kwijt geweest. De VARA heeft nog eens gebeld, die wilden een paar tekeningen van me lenen om aan William Kuik te laten zien hoe die 't doen moest... Het gaat er meer om hoe het systeem is: een onhandige regie-assistente dacht misschien dat kunnen we zo makkelijk even oplossen.

J.v.d.B.: Heb je 't gevoel dat jouw manier van tekenen aansluit bij het verhaal van Paul?

C.H. Ik geloof dat wij erg in elkaars denkwerk passen. Ik werk ontzettend graag voor zijn boeken. Het is een sfeer die me erg ligt, een soort verwantschap. We hebben zo'n beetje de zelfde liefde voor schrijvers, Tolkien b.v.

J.v.d.B.: Krijg je veel reakties van kinderen?

C.H. Ik krijg de gekste fanmail. Laatst kreeg ik een heel boekje van een jongen uit Maastricht. Daar had ie een maand aan gewerkt, de data stonden erin. Opgedragen aan mij, en of hij dan als tegenprestatie een orginele tekening mocht hebben. Dat vind ik zo ongelooflijk leuk, wie krijgt zoiets?

J.v.d.B.: Heb je wel kontakt met andere tekenaars?

C.H. Ja, en dat vind ik ook het leuke in dit vak, het is een erg vriendschappelijk vak. Jalousie de metier, zoals b.v. bij akteurs, komt niet voor. Ik ben het althans niet tegengekomen.

Het is een mal vak hoor. Ik ben altijd de jongste geweest, maar ik merk de laatste jaren dat ik één van de oudsten ben geworden.

J.v.d.B.: Bestaat er veel konkurrentie van jonge tekenaars?

C.H. 't Gekke is, dat er niet zoveel bijkomt. Af en toe es eentje, je vraagt je net af waar hij vandaan komt en dan verdwijnt ie weer na een jaar of twee drie.

De ramp in dit vak is natuurlijk. - en dat klinkt zo gemeen maar 't is wel een beetje waar - dat er vooral bij die kleinere edukatieve tijdschriften zo ontzettend veel meisjes zitten, die vaak getrouwd/ter voor de lol bij doen. Die tekenen dan, of ze schrijven er wat bij voor hun plezier, en dat kan dan ook voor elke prijs op de markt komen. Ze hoeven niet zoveel te hebben; 't is leuk, 't is meegenomen.

J.v.d.B.: Bederven ze een beetje de markt?

C.H. Ik vind het geen marktbederf, ze maken prachtige dingen, die kinderen. Maar het kan haast niet anders, je merkt het toch aan de kwaliteit: het vak dat je konstant beoefent, daar word je goed in op de lange duur. Het is ook echt een vak dat je moet leren.

[p. 23]

Carl Hollander (r) met Paul Biegel

Het is niet zomaar iets wat je van nature zo gemakkelijk doet.

J.v.d.B. Heeft het je veel moeite gekost om in dit vak iemand te worden?

C.H. Het begin is moeilijk. Je moet leuren met je werk, je hebt nog niets gepubliceerd. Het is een vicieuze; cirkel. In het begin heb je nog geen techniek, je bent uren aan een tekening bezig. Als je dan zo'n vier vijf jaar volhoudt, gaat het al beter, en na zo'n tien jaar is het dan wat geworden.

Maar als je dagelijks werkt en zo veel produceert, ontstaat er een soort vermoeidheid bij je uitgever. Die gaat dan naar jongere mensen kijken en dwingt je - wat ik wel goed vind - nieuwe dingen te proberen. Je moet je eigen ontwikkeling niet afremmen door het makkelijk verkoopbare.

J.v.d.B. Door je vast te leggen in de hoeveelheid, bedoel je?

C.H. Ja. Ik teken echt dagelijks. Als ik een dag niet teken, krijg ik een schuldgevoel; mijn tekenen is een neurose. Het is in dit vak toch een soort van... ja, jezelf langzaam afknijpen. Je moet zoveel produceren, je kunt nooit één mooie tekening per maand maken en daar dan 2000 gulden voor vragen. Misschien wel voor een tijdschrift, maar niet voor een boek.

J.v.d.B. Je zit de hele dag tussen die muren, heb je 't daar moeilijk mee?

C.H. Het is een geïsoleerd vak, je werkt alleen hè, er komt ook niemand bij je. Ik merk aan mezelf dat ik graag in de kroeg ben, dan vind ik het heerlijk om te praten. Ik mis dat kontakt overdag.

J.v.d.B. Toch een soort kompensatie?

C.H. Ja, ik denk het. Dat geroezemoes vind ik iets heerlijks. Op vakantie praat ik ook zoveel mogelijk met iedereen. Ik heb net met een krankzinnig enthousiasme een paar maanden les gegeven op de Rietveld-akademie.

J.v.d.B. Als je zo aan 't werk bent, waar denk je dan aan?

C.H. Er zijn een aantal fases. Als je begint ben je een paar uur heel intensief bezig met de kompositie. Ga je invullen of inkleuren dan denk je soms aan van alles en nog wat, omdat het vrij automatisch werk wordt. Er zitten stukken in, dat ik wel eens denk: ik wou dat ik iemand in dienst had die dat stuk voor me deed. Zo'n (Gustave) Doré had dat wel.

J.v.d.B. ‘Wie je droomt ben je zelf’ ligt hier klaar voor ons. Wat is het volgende produkt?

C.H. Ik ben op 't ogenblik bezig met de sprookjes van Hauff. Ik vind dat je dat soort boeken eigenlijk niet kunt illustreren. Als je nu het lef zou hebben om b.v. Don Quichotte te gaan doen, dan moet je wel van hele goeie huize komen. Het voordeel van de sprookjes van Hauff is, dat die nooit uitvoerig geïllustreerd zijn, voor zover ik weet. Dat durf ik dan wel.