Bzzlletin. Jaargang 4

(1975-1976)– [tijdschrift] Bzzlletin– rechtenstatus

Vormingstoneel

Redaktioneel

De nieuwe subsidieplannen voor het vormingstoneel van het Ministerie van CRM worden door de betrokken groepen als een aanslag op hun mogelijkheden uitgelegd.

Heftig protest van hun kant heeft tot op heden nog weinig uitgehaald. Nieuwe akties en protesten zijn in voorbereiding. Landelijk gezien zal in de maand januari de aandacht op de kwestie van de ‘strijdkultuur’ in het algemeen en het vormingstoneel in het byzonder worden gevestigd. Hoogtepunt zal zijn de grote manifestatie die op zaterdag 31 januari 1976 in Utrecht is gepland.

De redaktie van BZZLLETIN heeft gemeend haar januari-nummer voor een belangrijk deel aan de strijdkultuur te wijden. Uitgangspunt daarbij is de lezer te informeren over de verschillende standpunten die de direkt en indirekt betrokkenen in deze hebben ingenomen.

Voorts wordt aandacht besteed aan een aantal aspekten van de strijdkultuur.

De aktuele situatie

Op het politiek vormingsteater wordt weer een frontale aanval gepleegd. Ditmaal van de kant waarvan velen een dergelijke aanval niet zouden verwachten n.l. van CRM. GLTwee en Proloog hebben om landelijke subsidie gevraagd, omdat hun het voortbestaan in de regio's door de provinciale overheden onmogelijk is gemaakt.

Proloog zit nu in een interim-regeling voor het seizoen '75-'76. Voor na '76 is nog niets bekend. GLTwee heeft een beroep gedaan op CRM om zijn voortbestaan te garanderen. De Nieuwe Komedie werkt al jaren door CRM gesubsidieerd.

De minister heeft in een adviesaanvraag aan de Raad van de Kunst van 9 oktober zijn plannen voor de toekomst onthuld. Het vormingsteater zal aan de regio's worden vastgeklonken. Uitgangspunt is niet de politieke inhoud van het vormingsteater dat zich solidair heeft verklaard met de onderdrukten in deze samenleving. Het vormingsteater wil door zijn werk een praktiese ondersteuning zijn, in de dagelijkse strijd van die onderdrukten voor hun rechten.

Het antwoord van de minister is een technokraties beleid, gebaseerd op bezuinigingen.

Regio-indeling en beknotting

Het land wordt in een viertal regio's ingedeeld:

noord, zuid, oost en west. De minister zegt hierover in zijn adviesaanvrage aan de Raad voor de Kunst: ‘Het vormingstoneel vereist, gezien zijn aard en funktie, een intensieve en meer duurzame relatie met groepen waarvoor en waarmee men werkt. Dit betekent dat het noodzakelijk een regionale binding moet hebben, wil het deze relatie op zinvolle wijze kunnen aanknopen en onderhouden.’ ‘Daarbij ga ik uit van het principe dat de beleidsvorming en de beleidsbepaling zich dienen te voltrekken in de nabijheid van de direkte belanghebbenden en dat het vormingstoneel nauw verbonden is met bepaalde doelgroepen in hun omgeving.’

Het vormingsteater is voor zijn ontwikkeling aangewezen op een direkt kontakt met zijn publiek. Maar dat mag niet als konsekwentie hebben, dat vormingsteater in de regio wordt opgesloten. Integendeel, het betekent juist, dat, wil het politiek vormingsteater tot een werkelijk effektief kontakt met zijn publiek komen, dan moet het kunnen inspelen op de levende behoefte van het publiek. En die behoefte is niet regionaal gebonden, maar komt voort uit de maatschappelijke situatie van het publiek.

Vervolgens zegt de minister: ‘Ten aanzien van Proloog en GLTwee kan men een ontwikkeling zien, die ertoe geleid heeft dat deze gezelschappen niet langer subsidie ontvangen van de provinciale en lokale overheden. Indien de rijksoverheid bereid en in staat is de eerste verantwoordelijkheid voor het vormingstoneel, althans voor een zekere periode op zich te nemen, geschiedt dit hoofdzakelijk vanuit de overweging dat het vormingstoneel zich, zowel naar vorm als naar inhoud, nog zodanig in ontwikkeling bevindt, dat stimulering door de rijksoverheid gewenst is.’ De minister konstateert hier blijkbaar zelf de tegenspraak die in zijn beleid zit. De regionale overheden in Brabant en Limburg willen het politiek vormingsteater niet gesubsidieerd zien. Zij hebben het politiek vormingsteater de nek willen omdraaien. In het voorstel van van Doorn echter wordt het politiek vormingsteater in zijn regio geïsoleerd, waar het in vele gevallen onderdrukt en geboykot wordt door de regionale overheid.

In woorden zegt de minister dat hij de ontwikkeling van het vormingsteater moet ondersteunen, maar in daden stopt hij die ontwikkeling, erger nog, dwingt haar terug. In een gesprek dat de minister onlangs gevoerd heeft met GLTwee en Proloog, heeft hij gesteld dat er voor het zuiden f 1.500.000 is. Dit is bijna f 1.000.000 minder dan Proloog en GLTwee nodig hebben om op de huidige basis te kunnen blijven funktioneren. GLTwee en Proloog mogen onderling uitmaken hoe zij die 1,5 milj. zullen verdelen. Dat betekent: of GLTwee verdwijnt in z'n totaal en Proloog zal een aantal medewerkers dienen te ontslaan, of GLTwee blijft en Proloog wordt gehalveerd. De minister heeft aan het GLTwee nog steeds geen subsidie gegeven voor het lopende seizoen. Hij stelt deze subsidie afhankelijk van het feit of GLTwee in de toekomst samen wil gaan met Proloog. Met als gevolg de al genoemde onaanvaardbare konsekwenties.

De Nieuwe Komedie zal in de plannen van de minister ongeveer een kwart van haar subsidie moeten laten vallen. Wat betekent dat een groot aantal medewerkers op straat zal komen te staan.

GLTwee, Proloog en de Nieuwe Komedie wijzen de regio-indeling en bezuinigingen kategories af. Zij zien de plannen van de minister als een aanval op het voortbestaan van het politiek vormingsteater. Ditmaal wordt de aanval niet rechtstreeks geplaatst zoals in het verleden maar indirekt via regio-opsluiting en afknijping. Van Doorn stelt weliswaar geen inhoudelijke voorwaarden, zoals de regionale overheden, maar hij beperkt de ontwikkeling van het politiek vormingsteater in die mate, dat er nu via een omweg politieke censuur ontstaat.

Samengevat komen de regio/plannen van de minister hier op neer:

- dat het vormingsteater in zijn artistieke en didaktiese ontwikkeling wordt beknot. In de regio spelen betekent relatief meer produkties uitbrengen, hogere uitkoopsommen moeten gevraagd worden van de toch al niet vette beurzen van de ‘kansarmen’.

Dit betekent dat van duurzame kontakten met kansarme groepen, waar de minister zo zijn mond vol van heeft, nauwelijks sprake kan zijn.

- dat er geen kans is op een veelzijdig aanbod van politiek vormingsteater, waar het publiek zijn keus uit kan maken

- dat getracht wordt zowel de vormingsteaters als de repertoire-gezelschappen tegen elkaar uit te spelen door een verdeel- en-heers taktiek c.q. bezuinigings- en censuurpolitiek.

Proloog

Willemstraat 72,

Eindhoven

040-510236

Maar wat doet nou Proloog om tegenstand en tegelijkertijd zo'n solidariteit te verdienen? Proloog tracht in zijn toneelprodukties onderwerpen aan te snijden, waaraan het publiek en wijzelf behoefte hebben. Behoefte om over te diskussiëren, meer van te weten. En het vormingsteater is daarvoor een uitstekend middel. Omdat het iets kan uitleggen op een vrolijke en scherpe wijze. Omdat het de verbeelding van spelers en publiek aan het werk zet. Zodat het op die manier van op het eerste gezicht droge problemen een levende en voor ieder begrijpelijke zaak kan maken.

Zo spelen wij een stuk over het leger in deze kapitalistische maatschappij. (Maak van je hand een vuist). En ook een over hoe het komt dat mensen soms hun gemeenschappelijke belangen niet zien (Baas we komen afrekenen). En over dat de geschiedenis een strijd van klassen is, ook nu nog (Revu van de verandering).

Maar ook over de werkomstandigheden van werkende jongeren in kleine en grote bedrijven, en hoe dat nou gaat als er eens een echte bedrijfbezetting is (We pikken 't niet, we pakken het), of over hoe moeilijk jonge mensen die pas van school komen, werk kunnen vinden en wat er dan met hen gebeurt (Slappe tijden, sterke meiden). Of over het onderwijs, wie daar eigenlijk de baas is: zijn dat de leerlingen en leraren, of de overheid? Of erger nog, hoe de werkgevers zich met het onderwijs bemoeien. (Wie wordt wijzer van het onderwijs). En een stuk over twee jonge scholieren, die op stap gaan om zelf de werkelijkheid, waarover de schoolboekjes zwijgen, te gaan onderzoeken (Neus & Ko, op zoek naar het verzwegen nieuws).

En in december komen drie nieuwe produkties uit:

- eentje over de strijd tegen de onderdrukking in Chili. Getiteld: CHILI

- eentje over de ekonomiese krisis; waarom de mensen werkeloos worden en wat ze ertegen kunnen doen; getiteld: Houdt den dief! Een fel realisties familiedrama over krisis en werkeloosheid. - en eentje over scholieren: hoe scholieren in hun school niet de dupe willen worden van een siesteem, waarbij zij niets te vertellen hebben. Getiteld: Scholieren-verzet-je.

GLTwee

Capucijnengang 6,

Maastricht

043-17764

GLTwee is een vormingsteater, dat werkt voor werkende jongeren, scholieren en arbeiders (b.v. de ex-mijnwerkers in Limburg). In onze stukken stellen wij de onrechtvaardige verhoudingen in onze maatschappij aan de orde. Na de voorstelling proberen we samen met het publiek naar oplossingen te zoeken. GLTwee bestaat uit een tiental mensen die in 1972 naast het repertoire-gezelschap Groot Limburgs Toneel (GLT) een tweede groep vormden, die zich meer zou richten op de gewone bevolking van Limburg. En niet alleen om voor die groepen (die nooit in de schouwburg kwamen) zo maar toneel te gaan maken, maar vooral om de problemen die in deze bevolkingsgroep leefden te vertolken. Al gauw merkten we, dat het alleen maar signaleren van problemen en het uiten van kritiek, deze bevolkingsgroepen in feite slechts bevestigde in hun onmacht. Daarom besloot GLTwee teater te gaan maken dat niet alleen misstanden signaleerde, maar deze ook verklaarde, en bovendien aanzette tot de strijd om veranderingen in de maatschappij te gaan aanbrengen.

Nieuwe Komedie

West Duinweg 230, 070-547104

Wij willen, d.m.v. ons werk jongeren en jongvolwassenen inzicht laten ontwikkelen in maatschappelijke verhoudingen. En hen aanzetten om zich krities en aktief op te stellen, opdat deze verhoudingen veranderd kunnen worden en een rechtvaardige samenleving kan ontstaan.

Wij gaan daarbij als volgt te werk:

Door het tonen van onze stellingname ten aanzien van de gekozen problematiek en de daarmee samenhangende maatschappelijke verhoudingen, leggen wij vandaar uit verbindingen met de konkrete situatie en ervaringen van de publieksgroep. Bij deze metode is een analiese van de wisselwerking tussen maatschappelijke verhoudingen en de ervaringen van de publieksgroep ten aanzien van de gekozen tematiek, uitgangspunt.

Een programma bestaat uit een voorstelling en een begeleidingspakket. Per voorstelling wordt, in overleg met de afnemer, bezien van welke begeleidingsmogelijkheden gebruik gemaakt kan worden. Ons publiek bestaat uit groeperingen die op een dusdanige manier bij de gekozen problematiek betrokken zijn, dat zij (verder) gemotiveerd kunnen worden om zelf aan veranderingsprocessen te kunnen gaan deelnemen.

Sater

Heintje Hoeksteeg 8, Amsterdam

020-242887

Sater is een toneel groep die zich bezighoudt met politiek volkstheater. Sater kiest en speelt voor de mensen aan de basis, voor diegenen met de minste macht. D.m.v. toneel wil Sater een bijdrage leveren aan maatschappelijke veranderingen. Volgens Sater is toneel een middel om mensen inzicht te geven in hun situatie waardoor zij op basis van dat inzicht samen hun situatie kunnen veranderen in socialistiese zin. Ten onrechte wordt Sater door Minister van Doorn gezien als een vormingsgezelschap. Hoewel stukken van Sater soms in een vormingssituatie gebruikt worden, is dat niet ons voornaamste werk. Maar het bewustmakingsproces waar Sater ook haar rol in wil vervullen, geeft Sater zoveel verwantschap met de vormingsgezelschappen dat zij samen met hen wil strijden voor het voortbestaan en verder ontwikkelen van het vormingstoneel.

Nog afgezien van het feit dat in de brief van van Doorn, alle genoemde gezelschappen bedreigd worden in de verdere ontwikkeling van hun werk en daarmee in hun bestaan.

Aktiverend Volksteater

De roy van Zuidewijnlaan 8

Breda

145078

Het aktiverend VOLKSTEATER is een FILM-en TEATER groep, die nu bijna een jaar werkt in nederland en belgië.

Tot nu toe hebben wij voorstellingen gegeven op vormingscentra, jongerencentra, vjv's, kwj's, vakbonden, sociale akademies, universiteiten en scholen.

Tot op heden hebben wij financieel kunnen draaien op een projektsubsidie voor onze werkloosheidsfilm en de inkomsten uit de voorstellingen. Op dit moment zijn wij volledig afhankelijk van de inkomsten uit de voorstellingen, verkoop van affiches en brochures, omdat binnen het huidige subsidiebeleid van CRM alleen plaats is voor bezuinigingen. Toch blijven wij doorknokken voor ons recht op subsidie.

Verder moeten nog genoemd worden:

Werk in Uitvoering
p/a Gijs Loot
Radijsstraat 5 a, Groningen 050-775968

de Voortzetting
Haarlemmerweg 157 hs.
Amsterdam 020-826470

weder zijds
Polanenstraat 90
Amsterdam 020-824854

Diskus
Gouvernestraat 133
Rotterdam 010-363473

Landelijk Aktiekommitee voor Politieke Vorming en Aktie

Het landelijk aktiekomitee is ontstaan op initiatief van de vakbonden ANOUK en NVT om akties te voeren voor het behoud van GLTwee, Door de ontwikkelingen op politiek gebied (o.a. het plan van CRM t.a.v. vormingstoneel) heeft het karakter van de landelijke vergadering een breder perspektief gekregen. Het gaat nu om het verkrijgen van aanvullende subsidie voor GLTwee dit seizoen, het terugdringen van de bezuinigingsplannen op Proloog, GLTwee en de Nieuwe Komedie na dit seizoen, het terugdringen van de regiobinding voor de gezelschappen, genoemd in de advies-aanvragen aan de Raad voor de Kunst en op langere termijn voor het opeisen van een gesubsidieerde en niet aan voorwaarden gebonden plaats van de totale strijdkultuur binnen het kunstbeleid van CRM.

Op dit moment bestaat het aktie-komitee uit vertegenwoordigers van de gezelschappen(Proloog, GLTwee, Sater, Diskus, Nieuwe Komedie, de Voortzetting, Wederzijds, Akt. Volkstheater, Werk in Uitvoering, de Leerling en konsumententoneel Wageningen, de vakbonden (ANOUK en NVT7 de 25

steunkomitees, politieke partijen/organisaties en organisaties op het gebied van kunst/onderwijs en vormingswerk.

Schrijf of bel naar onderstaand adres voor informatie over steunkomitees in uw plaats of omgeving:

Landelijk Aktiekommitee voor Politieke Vorming en Aktie

p/a Capucijnengang 6,

Maastricht

043-17764

Manifestatie

VOOR POLITIEKE VORMING EN AKTIE TEGEN POLITIEKE CENSUUR PROLOOG, GLTWEE EN DE NIEUWE KOMEDIE MOETEN BLIJVEN, GEEN ONTSLAGEN TEGEN AFBRAAK VAN HET POLITIEK VORMINGSTHEATER VOOR UITBREIDING VAN DE STRIJDKULTUUR GEEN GELD VAN WELZIJN NAAR HET KAPITAAL
UTRECHT za.31 JAN. '76 VEEMARKTHALLEN VAN 14 TOT 21 UUR

Zaterdag 31 januari 1976 organiseert het Landelijk Aktiekomitee een grote manifestatie in Utrecht.

Het doel van deze dag is:

- enerzijds meer bekendheid geven aan de strijdkultuur; met name het internationale karakter ervan;

- een ondersteuning van de door het komitee opgestelde eisen t.a.v. vormingstoneel in nederland.

Van 14.00 uur tot 21.00 uur zullen in twee grote zalen met restaurants vele groepen uit binnen en buitenland optreden. Natuurlijk de drie meest bedreigde groepen in nederland: Proloog, GLTwee en Nieuwe Komedie.

Maar daarnaast andere nederlandse toneelgroepen, filmers, koren, muzikanten enz. zoals Bots, Sater en Diskus.

En een grote groep buitenlandse toneelgroepen: uit Portugal, Frankrijk (Groupe Z), Engeland, Duitsland, Italië en België (Vuile Mong en zijn Vieze Gasten, Trojaanse Paard, Intern. Nieuwe Scene, Toneelboetiek). En met nog vele andere groepen zijn kontakten gelegd. Bij dit alles natuurlijk gelegenheid om met makers en geïnteresseerden te diskussiëren.

Vanuit de meeste plaatsen waar steunkomitees zijn, zullen er speciale bussen naar Utrecht rijden. Neem kontakt op met het steunkomitee in je woonplaats.

Vorige Volgende