Bzzlletin. Jaargang 4

De Nederlandse korte film
en de Noodzaak hem uit de kast te halen
door Henk Camping

[p. 24]

Jaarlijks worden in Nederland een groot aantal korte films gemaakt. Daar merken we over het algemeen niet zoveel van. De Nederlandse korte film zit in een verdomhoekje. Het eigenaardige is dat dat hoekje alleen in Nederland staat. De Nederlandse korte film is in het buitenland merkwaardig genoeg een ‘graag geziene’ gast. De verklaring voor dat feit is moeilijk in een paar woorden aan te geven. Zelfs wanneer je een poging zou wagen uitgebreid uit de doeken te doen waarom de nederlandse korte film in nederland amper te zien is, dan nog kom je woorden te kort.

Er bestaan namelijk een groot aantal en uiteenlopende verklaringen voor dat feit. In een interview met Nico Crama in BZZLLETIN van juni werd duidelijk dat de overheidssteun aan de korte film beperkt blijft tot de produktie van de films. Te weinig aandacht wordt besteed aan de distributie en vertoning van de films. Het heeft wat weg van de kontra-prestatie. Een projekt begeleiden tot dat het ‘af’ is en het daarna ergens opslaan. Maar wat voor het schilderij geldt, geldt ook voor de film. Het laten zien, tentoonstellen, ophangen, vertonen, is een even essentieel onderdeel van kunst als het neerzetten van een verfstreek of het opnemen van een scene. Dat laatste duwtje ontbreekt. De vertoningsplaatsen voor de film zijn globaal genomen de bioskopen, filmhuizen, filmliga's en vormingscentra. In de bioskopen worden de nederlandse korte films niet vertoond, omdat in het programmabudget geen plaats is en het vaak zo is dat bij buitenlandse films de buitenlandse shorts gratis worden geleverd. Die buitenlandse shorts vervangen door nederlandse kost extra geld. Liever wordt het buitenlandse voorprogramma vervangen door een reklameprogramma. In de filmhuizen worden ze eigenlijk ook niet vertoond. Hooguit wordt er zo nu en dan een programma gemaakt van alleen maar korte films. Tot op heden werken de filmhuizen zonder voorprogramma. Ook dit is om budgetaire redenen. Die situatie zal zo blijven, totdat de overheid doorheeft dat de filmhuizen de geëigende plaatsen zijn voor de subsidiëring van de film in zijn vertoning. In filmliga's of filmkringen is het meer ussance korte films in een voorprogramma te vertonen. Gelet op het incidentele karakter van dergelijke vertoningen wordt dan nog een zeer beperkt publiek bereikt. De vormingscentra club en buurthuizen maken met grotere regelmaat van de korte film gebruik. Vaak wordt de film dan gezien als hulpmiddel in een vormingsproces, bij diskussies e.d.

Rest in feite nog de televisie. Verhoudingsgewijs krijgt op de televisie de korte film nog de meeste aandacht en het grootste publiek. Maar dan nog kan gezegd worden dat de tv wat gretiger op het korte film-aanbod in zou kunnen gaan. Voeg daarbij dat er redelijkerwijs meer korte films worden vervaardigd dan de tv uit zou kunnen zenden en de konklusie dat wij nederlanders heel wat te kort komen is gerechtvaardigd.

Een belangrijk deel van die schade kunnen we op 5 oktober inhalen.

Dan wordt namelijk in het Congresgebouw in Den Haag, gedurende een hele dag in alle zalen een manifestatie georganiseerd met meer dan 100 uur korte nederlandse films. ‘De dag van de korte film’ wil de aandacht vestigen op onze nationale korte filmproduktie sinds haar bestaan. Die dag zal het werk van de eerste nederlandse filmpioniers en van de laatste nederlandse filmpioniers worden getoond. Van de gebroeders Mullens tot en met Frans Zwartjes en alles dat daar tussen zit. Een programmakommissie heeft een zware kluif gehad bij de samenstelling van dat programma, maar het is ze goed gelukt een overzicht te geven. Voor een aavulling op dat overzicht zorgen een aantal groeperingen die lokaal of landelijk met film werken. Film en Wetenschap (wetenschappelijke films), Haags Gemeentemuseum (films over kunstenaars en eksposities), Haagse Amateur Filmclub (amateurfilms), Holland Animation (animatiefilm en ekspositie), Kontaktgroep Audiovisuele Vorming (scholierenfilms), Kijkhuis/Meatball (videovertoningen), Nederlands Filmmuseum (historische films en ekspositie), Nederlandse Filmakademie St. Joost Breda, CREA, Vrije Academie Psychopolis (studentenfilms), BZZTôH CINEMA en Fugitive Cinema Holland (Eksperimentele films), e.a.

Aan de opsomming van aktiviteiten komt geen eind. Toch is het goed er nog twee te noemen. In de eerste plaats is dat het programmatijdschrift. Daarin staat de rest van de opsomming die hierboven bedoeld wordt. Het programmatijdschrift is een blijvertje, iets om in de kast te zetten en te bewaren. Een aantal belangrijke facetten van de korte nederlandse film worden belicht. Zoals: ‘De Nederlandse animatie film’ / ‘Korte film in de bioskoop’ / ‘Korte film op de televisie’ / ‘Korte film, scenario en auteur’ / ‘De niet-kommerciële distributie van korte film’ / ‘De maatschappij-kritiese film’ en nog veel meer. Het geheel wordt aangevuld met een katalogus waarin de belangrijkste van de films van die dag staan vermeld, inklusief naam van de distributeur. Het tweede en laatste bijzondere van die dag is de première voorstelling van de film ‘Groei’. Deze film kwam tot stand aan de hand van scenario's die door jongelui geschreven zijn in de leeftijd tot 20 jaar. De vijf gebruikte scenario's werden als besten uit de inzendingen gehaald van deelnemers aan een wedstrijd.

De opdracht luidde: maak een scenario voor een film met als onderwerp groei, lengte 60 sekonden. De vijf winnaars krijgen een professionele filmploeg tot hun beschikking voor de produktie van de films. Eenzelfde eksperiment heeft in Canada in de film ‘live times nine’ tot uitzonderlijke resultaten en een Oscar geleid. Alle aandacht dus voor onze toekomstige korte filmmakers.

Al met al: 5 oktober een dag om te onthouden, maar vooral een dag om korte films te zien. Dat gaat heel eenvoudig. Er is plaats voor zo'n 20-30 duizend bezoekers, er wordt gerekend op 10 duizend, plaats genoeg dus. De toegang kost U f 7,50 (cjp f 5,-) en het programmablad van 64 pagina's (minstens f 7,50 waard) krijgt U kado. De dag begint om 1 uur 's middags en zal 's avonds om plm. 22.30 uur afgelopen zijn.