Bzzlletin. Jaargang 3

[p. 26]

Het prentenboek van Tante Pau en Daantje zou naar school toe gaan
door Dolf Verroen

Door het kortgeleden bij Leopold verschenen en door Dick de Wilde (heel levendig) geïllustreerde boekje. ‘Daantje zou naar school toe gaan...’ ben ik er nu eindelijk achter wat het gaan meiden van de boeren betekent.

Lagere-school-jaren-lang heb ik me over de betekenis van dit werkwoord het hoofd gebroken, terwijl het me nu duidelijk is dat het hier om een zelfstandig naamwoord gaat, namelijk gewoon boerenmeiden.

(Verdiep je er maar niet in wat dit allemaal voor gevolgen kan hebben).

Ik heb deze kennis overigens door Lo van der Werf, die deze verzameling heeft gemaakt van oude schoolliedjes (veelal) met de muziek, maar (helaas) met een volledig gebrek aan dokumentatie.

Achterin treft men uitsluitend auteursnamen zonder verdere gegevens en dat is wel een beetjes weinig.

Deze eenvoudige maar erg aardige uitgave blijkt voortgekomen uit een reeks radiouitzendingen en - zoals van der Werf en zijn inleiding zegt - uit heimwee naar voorbije dagen.

Uit deze momenteel werkelijk woekerende ziekte (waar helaas nog geen kruid tegen gewassen schijnt) komen uiteraad ook de boeken van Leonard de Vries voort. Hij heeft zich overigens dit keer niet in de schoolliedjes gestort, maar (weer in samenwerking met Ilonka van Amstel) in oude pretenboeken en ‘Het Prentenboek van Tante Pau en het Mooiste en Leukste uit andere oude Pretenboeken’ is begin december als boek van de maand bij de Bezige Bij in Amsterdam verschenen.

Het boek begint met ‘De Turk’ uit Tante Keetjes Prentenboek met prachtige illustraties van H. Schevem uitgave H.L. Hoogstraten te Zwolle en eindigt met versjes uit Prentjes bij Versjes van onze beroemde Rie Cramer (in 1912) bij W. de Haan in Utrecht verschenen.

De Vries heeft met dit knip- en plakwerk een verrukkelijk kijkboek gemaakt. Het is met vaart en smaak samengesteld, maar zo absoluut willekeurig dat men uit de tekst geen enkele (bijvoorbeeld sociale) conclusie kan trekken. En als Han Hoekstra in zijn (vriendelijk maar even oppervlakkig) voorwoord schrijft: ‘Het is een afgeronde geschiedenis in woord en beeld’, vraag ik mij af wat het woord geschiedenis hier bij hem voor inhoud en betekenis heeft.

Het enige dat men met zekerheid kan vaststellen is dat de moraal in al deze prentenboeken hoogtij viert, de moraal

[p. 27]

en de grote afstandelijkheid, de vreemdheid, voor kinderen, van het woord.

Het is een heerlijk kijkboek voor oude mensen, een kick voor nostalgische patienten en een prachtig uitgevoerd kijkspul voor mensen (en kinderen!) die van prentenboeken houden.

Nogmaals: met de geschiedenis van het prentenboek heeft het allemaal niet veel te maken. Het is vermoedelijk een onderwerp waar de Vries toevallig de mogelijkheden voor had.

Er was heel wat meer van te maken geweest.

LO VAN DER WERF: ‘Daantje zou naar school toe gaan’, geïllustreerd door Dick de Wilde. Leopold 106 blz. 12,50

LEONARD DE VRIES: ‘Het prentenboek van tante Pau en het mooiste en leukste uit andere oude prentenboeken’, bijeengezameld in samenwerking met Ilonka van Amstel onder auspiciën van de c.p.n.b. uitgegeven als boek van de maand. De Bezige Bij 192 blz. 24,50

Jenever, brandewijn, gij zijt de helsche machten, Die telkens, dag aan dag, weer nieuwe offers maakt.

De Turk.

Ziehier een Turk, hem volgt Maju
Zijn slaaf, met tasch en paraplu;
Want als het regent _ inderdaad_
Wordt ook een sultan nat op straat.
De Turken zijn vaak gruwzaam wreed;
Want zulk een slaaf krijgt, zoo hij't weet
Dat hij hem heeft tabak ontstolen_
Dra honderd slagen op zijn zolen.

Verbrand is 't meisje heelegaar,
Het arme kind! met huid en haar;
Ze is tot een hoopje asch vergaan,
Waar nog haar' schoentjes nevens staan.
O. schrik! haar kleêrtjes vatten vlam!
Ach! dat ze ook aan dat doosje kwam!
Daar brandt de band reeds en het haar.
En eind'lijk brandt ze heelegaar.