Bunker Hill. Jaargang 3 (nrs. 9-12)

[p. 113]

*{ John Fante
Jakie's moeder

vertaling: dirk-jan arensman

Kijk, als ik zo'n moeder had als Jakie Shaler, dan zou ik iets doen. Ik zou iets heel vreemds doen. Ik zou gelijk een andere moeder zoeken.

Jakie is een toffe gozer om mee op te trekken, maar hij praat niet zoveel. En zijn vader is ook een toffe gozer, maar we trekken niet op met een gast z'n vader. Meneer Shaler is niet gemeen, zoals mevrouw Shaler. Hij koopt voetballen voor Jakie en honkballen en basketballen en knuppels en bokshandschoenen en sleeën en tennisrackets en pijl en bogen en gereedschap. Meneer Shaler heeft ook nog een geweer voor Jakie gekocht. Dus Jakie heb alle dingen die-ie wil, maar hij kan niet met ons optrekken, omdat-ie de ergste moeder heb die d'r is. Zijn vader is heel anders. Zijn vader is een toffe gozer.

Zijn moeder deelt alle klappen uit in dat huis. Jakie mag bijna niks van d'r. Hij mag de binnenplaats niet af op zaterdag, en doordeweeks moetie meteen van school naar huis toe. Voor zijn kleine broertje Petey doodging moest-ie steeds thuisblijven om met hem te spelen. Daar werd Jakie pissig van, want Petey was te klein om mee te spelen. Hij probeerde weg te glippen. Maar zodra-ie door het hek glipte, begon Petey altijd uit alle macht te blèren, en dan kwam mevrouw Shaler de keuken uit rennen en ging ze achter hem aan. Dan greep ze hem, nam hem mee naar de kelder en sloeg ze hem helemaal verrot. Je kon hem door de hele stad horen blèren. Ze gaf hem ervan langs met een speciale bezem. Ze sloeg hem met al haar kracht. We zagen blauwe plekken op z'n reet en benen. Hij liet ze aan ons zien.

Jakie zat ermee dat hij zo'n slechte moeder had. Ze was erger dan slecht: ze was smerig, maar dat zei Jakie niet. En als-ie op school was, haatte hij het om te gaan zitten nadat-ie een pak rammel van haar had gehad. Dan ging-ie heel langzaam en rustig zitten. Hij ging op z'n handen

[p. 114]

zitten om het niet zo'n pijn te laten doen. Kan je nagaan wat voor moeder ie heeft. Kan je nagaan hoeveel pijn ze hem doet. Hij kon niet rennen alsie een pak rammel had gehad. Als-ie een pak rammel had gehad was-ie altijd scheidsrechter bij het honkballen, want scheidsrechters hadden het best makkelijk. Soms was-ie een hele week scheidsrechter bij wedstrijdjes.

Jakie moest twee keer zeep eten van mevrouw Shaler, en ze heb z'n tong een keer gebrand met een pook. Jakie moest zeep eten omdat-ie vloekte, en als je zeep zo fijn vindt, moet je het maar eens proeven. De reden dat z'n tong gebrand werd met een pook is dat-ie gesnapt werd met roken. We zaten allemaal te roken in de stal, een straat van het huis van de Shalers vandaan. Mevrouw Shaler snapte ons niet echt toen we rookten, maar ze zag de rook, dus wist ze het. En Jakie had mazzel dat mevrouw Shaler er niet achterkwam wat voor spul we rookten. Gôh! Dat zeg ik omdat het paardenmest was.

Zo is Jakie's broertje Petey doodgegaan. Op een dag speelde hij in de tuin, en toen kwam er een auto voorbij. Petey rende de straat op. Hij rende dwars tegen de bumper op. Hij werd omver geknald, overreden en was meteen morsdood.

Ze hielden de begrafenis op vrijdag. Iedereen op onze kamer ging op donderdag naar kleine Petey kijken in het huis van de Shalers. Iedereen moest een stuiver meenemen voor bloemen. Robert Teale nam er geen een mee.

Kleine Petey lag in een witte kist. Hij had een nieuw pak aan. Hij rook te zoet, en hij zag er niet natuurlijk uit. Hij zag te wit in z'n gezicht, hij zag eruit of-ie een pruik op had. Ze hadden de luiken naar beneden, en er waren kaarsen aangestoken in de kamer. Dat maakte het erg eng.

We knielden neer, en baden een rozenkrans. Sommige van de meisjes huilden al. Het was moeilijk om niet te gaan huilen. Na een tijdje was de enige die niet huilde Robert Teale. O, die Robert Teale is een taaie gozer. Hij is het soort gozer dat nooit ergens om moet huilen.

Mevrouw Shaler kwam de kamer in. Ze had een zwarte jurk aan, en haar ogen waren heel rood. Ze krijste, trok een sprintje naar de kist en sloeg haar armen er omheen en legde haar hoofd op Petey's borst en deed zijn haar door de war en huilde en gilde naar Onze Lieve Heer dat-ie Petey niet van haar af moest pakken.

‘Neem mij, God! Neem niet dit kindje van me. Ooooooooo.’- Zo deed ze.

[p. 115]

En het was verdrietig. Het was het verdrietigste wat je ooit heb gezien. We hadden medelijden met mevrouw Shaler. Je weet wel hoe ze zich voelde, als Petey's moeder zijnde. Ik wou dat God haar inderdaad nam, in plaats van Petey.

Sommige van de meisjes huilden zo hard dat ze 'm begonnen te smeren. Iedereen huilde behalve Robert Teale. Je moet van goeie huize komen om die gozer aan het huilen te maken. Het is een taaie. Maar de meisjes hadden in de kamer moeten blijven, want ze misten wat. Ze misten het mooiste van alles.

Dat was toen mevrouw Shaler tegen Petey begon te praten alsof- ie niet dood was, maar sliep. Ze knielde op de vloer en trok Jakie met haar naar beneden. Ze sloeg haar armen om Jakie's nek en wurgde hem bijna. Je kon Jakie's gezicht eerst rood zien worden en toen paars.

Ze huilde: ‘O, mijn kleine Petey! Je moeder is geen goede moeder voor je geweest. O, kom terug, kleine jongen!’

Iedereen behalve Robert Teale huilde. Zelfs ik huilde. De meisjes gingen steeds naar buiten met hun zakdoekjes voor hun neuzen. Petey's haar zat helemaal door de war alsof-ie 's morgens net wakker werd in bed. Maar hij werd niet echt wakker. Hij was dood in die kist. Hij zag er alleen uit alsof-ie wakker werd.

Mevrouw Shaler begon te gillen. Elke keer als ze dat deed, kreeg ik een misselijk gevoel in me maag. Ik was nu meer bang. Ik was banger dan verdrietig.

‘O God, breng hem terug!’

Jakie kon bijna niet praten omdat-ie zoveel huilde.

Hij zei: ‘Zo moet u niet praten, moeder.’ Ik denk dat-ie zich lullig voelde tegenover ons.

Mevrouw Shaler schreeuwde: ‘Spijt! Spijt! Spijt!’

Ze greep Jakie beet. Ze trok hem bijna ondersteboven.

Ze zei: ‘O, Jakie, ik beloof je hier, in het aangezicht van Petey, in het aangezicht van al je geweldige vriendjes, dat ik van nu af aan een goede moeder zal zijn. Ik beloof het Jakie, ik beloof het.’

Jakie zei: ‘U bent al een goede moeder, moeder. U bent een mieterse moeder, moeder. Dat bent u, echt waar.’

Meneer Shaler kwam binnen. Hij tilde mevrouw Shaler op, en bracht haar naar de slaapkamer. Jakie ging naar binnen toen zijn vader hem riep. Na een tijdje kwam meneer Shaler eruit en kamde Petey's haar. Hij

[p. 116]

zei niks. Toen ging-ie weer weg. Wij meisjes en jongens zaten alleen bij de kist. Het was eng. We knielden. We konden Petey's gezicht en handen bijna niet zien. Sommige van de meisjes wilden naar huis, maar ze stonden niet op. Je knieën gingen zeer doen, van zo lang knielen op de vloer. Een van de jongens wilde weten wat we nu moesten doen.

Robert Teale stond op. Hij begon weg te gaan. Hij had wel lef. Hij liep naar de kist, boog voorover, heel dicht bij Petey's gezicht, en keek er zo naar.

Toen zei hij: ‘Nou, jullie kunnen verder doen wat jullie willen. Ik ga hier niet blijven. Ik ga naar huis. Daar ga ik.’ En hij ging naar buiten. Toen werd iedereen heel bang. We renden het huis uit. Het was fijn om weer buiten te zijn. Iedereen ging naar huis.

Ik bleef denken aan mevrouw Shaler. Ik was blij dat ze beloofd had dat ze goed voor Jakie zou zijn, van nu af aan. Dat betekende dat Jakie met ons op kon trekken als-ie dat wilde, en dat-ie zijn voetballen kon gebruiken en zijn basketballen en zijn honkballen en zijn knuppels en zijn bokshandschoenen en zijn sleeën en zijn tennisrackets en zijn pijl en boog en zijn gereedschap. We konden zijn geweer ook gebruiken.

Ze hielden de begrafenis de volgende dag. We dachten dat we vrij zouden krijgen van school om te gaan, maar ho maar. Dit is een rotschool. De enige die erheen mocht was Jakie. En die mocht alleen maar omdat Petey zijn broer was. Dit is een rotschool. Mijn moeder ging naar de begrafenis. Ze zei dat de kerk vol mensen zat.

Ze zei: ‘Ik heb nog nooit zo veel mooie bloemen gezien. De Elks Club heeft een grote mand gestuurd.’ Ik ben blij dat de Elks dat gedaan hebben, want mijn vader is een Elk.

Mijn moeder zei: ‘O, ik had zo te doen met dat jongetje, Jakie. Hij stootte de kaars omver op de kist toen hij voorbijliep. Hij was zo bang. Hij vond het zo erg.’

Jakie was maandag op school. Niemand vroeg hem iets over dat omstoten van die kaars. Iedereen wist er al van. De moeders van de jongens waren naar de begrafenis geweest, en hadden het hun verteld. We waren heel aardig voor Jakie, omdat de begrafenis maar een paar dagen geleden was.

We kozen later nog partijtjes voor de wedstrijd, en de tegenpartij koos Jakie. Maar hij wilde niet spelen.

Hij zei: ‘Ik kan niet spelen, maar ik wil wel voor jullie scheidsrechteren.’

[p. 117]

Robert Taele zei: ‘Jezus Christus! Wat voor moeder heb jij eigenlijk? Ze had toch beloofd dat ze je niet meer op je lazer zou geven? Dat noem ik nog eens een rotgeintje.’

Jakie praatte niet erg hard. We konden hem nauwelijks horen.

Hij zei: ‘Jullie weten niet wat ik heb gedaan. Jullie waren niet op de begrafenis, dus jullie weten het niet.’

Robert Teale zei: ‘Ja hoor, dat weet ik wel. Ik weet wat je heb gedaan. Dat is niks ergs. Je deed het toch niet expres? Je heb een kreng van een moeder, weet je dat.’

Jakie begon te huilen. Hij huilde niet hardop. Hij huilde niet omdat-ie een kreng van een moeder had. Hij huilde omdat zijn kleine broertje Petey dood was. Dat kon je zien.

‘Jackie's moeder’ is afkomstig uit de bundel The Big Hunger.

De redactie is dank verschuldigd aan John Martin van Black Sparrow Press.