|
| |
| |
| |
*{ Jaap Scholten
‘I Can't Fuck Enough’
John Fante en golf
John Fante had buiten drinken en schrijven twee verslavingen: gokken en golfen. Hij is de enige schrijver die ik ken die golfte, of laat ik het zo zeggen: hij is de enige schrijver die ik bewonder die golfte. Flaubert, Céline, Leautaud, Nescio, Reve, Tolstoi, Babel, Carver, Salinger - voor zover ik weet golften ze geen van allen. Zelfs Fitzgerald niet. Als kind heb ik een tijdlang intensief gegolft, ik weet hoe verslavend het kan zijn. Ik wilde graag meer weten over de golfpassie van mijn lievelingsschrijver en schreef daarom een brief aan zijn zoon.
March 2th, 2000
Dear Dan Fante,
I'm a young writer from Holland and I would like to write about your father and golf.
In a radio documentary about John Fante broadcasted here a few years ago your mother curses his addiction to golf. He could have written many more masterpieces if he hadn't been out there. Is it true; did he spend so much time playing golf? I understood that he was quite a good player; did you ever join him? Do you see any connection between his writing and playing golf? With whom did he play? What was the strongest part of his game? Do you remember him ever being proud of or happy with successes on the golf course? Are you yourself a golf player? What's your opinion about it? Is it a sport? Is there another family member playing golf? Why do you think your father liked playing golf so much? Is there some genetic reason; your grandfather being fond of card games, your father addicted to golf? Did he play for money? Was he a gambler? Are you?
| |
| |
I would be very, very happy if you could find time to let me know a little something about all this.
Hope to see you in Amsterdam! Best regards,
Jaap Scholten
Postscriptum: What was your fathers lowest handicap?
In afwachting van Dans antwoord zoek ik naar sporen van golf in Fante's leven. Volgens Fante's weduwe Joyce is het aan de golfobsessie te wijten dat John Fante niet vijf of zes meesterwerken meer heeft geschreven en bij leven als schrijver is doorgebroken. In de radiodocumentaire die Jan Louter in 1989 maakte zegt ze boos: ‘He did play golf too much, he spent six years playing golf every day. I thought it was scandalous for a man with such talents to waste his time like that. But John enjoyed the sunshine and the grass and the golf course. He just enjoyed being alive.’
Fante begon met golfen voordat hij Joyce kende in de crisisjaren in Roseville, samen met zijn broer Pete. De greens van The Roseville Golf Course waren niet van gras maar van geolied zand. De eerste keer dat golf ter sprake komt in het werk van Fante is in een brief aan vriend, schrijver en advocaat-actievoerder Carey McWilliams, 24 juni 1934: ‘What you need Carey, and what all sedentary people need, is golf. In the few years I have known you I have watched with growing sorrow the expanse around your middle. As a convert to golf, let me urge you to embrace the fold. It isn 't the score that matters, it 's the walking through the hills, the grass at your feet and the wide sky overhead. It has done wonders for me. If at first the suggestion palls, let me add that the most ardent golfers were once the most cantankerous.’
Dat het om de blauwe lucht en het groene gras ging en niet om de score moeten we met een korreltje zout nemen. Alles wijst erop dat Fante een fanate speler was. In de column ‘Dubbing around’ op de sportpagina van The Roseville Tribune and Register wordt hij in die jaren meerdere malen genoemd. De eerste sensatie zijn naam uitgebreid in de krant te zien dankte hij aan het golfen en niet aan het schrijven.
Op 2 juni 1937 staat dat voor The 2nd Annual Merchants' Golf Tournament John Fante gesponsord zal worden door The New Rose Theater en zijn broer Pete door The Roseville Market. Naar het eruitziet - de aandacht in de krant, de brede sponsering - is deze, over meerdere weken gespreide competitie het evenement van The Roseville Golf
| |
| |
Course. Vierendertig spelers deden mee, voor de toptien waren er cadeaubonnen te winnen van 5, 4, 3, 2.5 en 2 dollar, te besteden bij de sponsorende winkels. Uit de krant van 9 juni blijkt dat John Fante goed presteert: ‘A good performance was turned in by John Fante, who burned up the course with a 36 in the first round. Fante is a 16 handicap golfer and a great score as made by him Sunday put him right on top of the score sheet.’ Maar de tegoedbon van vijf dollar was nog niet binnen voor Fante. De competitie liep over een totaal van 54 holes en uit de krant van 11 juni blijkt dat er dan al enkele mensen twijfelen aan de geldigheid van Fante's score over die eerste schitterend gespeelde negen holes: ‘Not that they are doubting his word, but many golfers are wondering how John Fante shot a 36 for the first nine holes Sunday. That's just what John did, and he deserves a lot of credit, as he at least parred every hole. Playing with Fante was Obert Wood [the club pro and organizer of the tournament], and not a stroke went by unaccounted for. Nice going, Johnny. Good luck to you Sunday.’
Zo vriendelijk en met zo veel krediet is Fante door de recensenten zelden benaderd. Nice going, Johnny. Good luck to you Sunday. We moeten het de eerste literatuurcriticus nog over zijn lippen zien krijgen. Na 36 holes is Fante gezakt naar de 8ste plaats en na 54 holes naar een jammerlijke 16de plaats, buiten de prijzen.
Raymond Carver heeft over schrijven gezegd: ‘No tricks, no tricks at all.’ Als er een schrijver is die dat heeft weten te bereiken en recht uit het hart heeft geschreven, dan is het John Fante. Bij het golfen had hij daar meer moeite mee, zo blijkt uit de ‘Dubbing around’-column in The Roseville Tribune and Register van 26 juni 1937 waar nog eens teruggekomen wordt op het Merchants' Tournament. Het toont een ander aspect van Fante de sportman. De scheidslijn tussen feit en fictie blijkt ook op de golfbaan dun: ‘...It was suggested by a golfer that anybody playing with John Fante should not let the little hard hitting southpaw keep score. It seems as though the little score card is a bit too hard to handle for John, and by some super-human method the ball “crawls” out of his pocket and falls onto the fairway, thus saving Fante the trouble of keeping score. Twice he has lost the card, and both times it was on the sixth fairway.’
De keren dat iemand met handicap 16 een rondje van 36 speelt zijn over het algemeen nogal schaars. Het kan nauwelijks anders of Fante speelde zo vals als de nacht. Het maakt hem er wat mij betreft niet onsympathieker op. En het is wel bij uitstek het bewijs dat hij het spel
| |
| |
serieus nam. In The Roseville Tribune and Register van 23 juli 1937 wordt Fante de golfer voor het laatst genoemd. Acht dagen later trouwt hij in het geheim met Joyce in Reno, Nevada.
Pas op 16 mei 1946 komt in een brief aan zijn moeder het golfen weer ter sprake: ‘...and all tell me it's the best writing I've ever done. I wish it were going a bit faster though. At this rate it'll take a year to write the damned thing. And yet, I don't care much. I play golf every day, and so long as I am able to do that I don't worry about anything else.’
Bij deze brief zit een notitie van Joyce: ‘Fante had two vices, gambling and golf, which took up so much of his time and money that one wonders about his priorities. He spent literally years of his life at the golf course and the gambling table. Golf was a vice because it took all day. Between 1946 and 1950 he left the house in the morning at the same time as the men going to work, and returned in the evening in time for dinner. He did this every day including weekends. Occasionally he sat down at his typewriter, but his writing was definitely secondary to his golfing during these years.
Golfing continued to be a problem, interfering with his work, until the middle '70s, when ulcers on his feet prevented his getting around.’
Geld speelde een grote rol in het leven van John Fante. In de naoorlogse jaren kon hij het zich permitteren om te golfen doordat Joyce een erfenis van haar moeder had gekregen waar zij jaren van leefden. De eerste drie boeken van Fante waren niet aangeslagen. Na het in 1940 verschenen Dago Red had hij niets meer gepubliceerd. Zijn talent werd niet erkend en zijn boeken verkochten magertjes. Nadat de erfenis er doorheen was gejaagd wierp hij zich in de armen van Hollywood. Op 15 september 1948 schrijft hij aan zijn ouders: ‘It seems I haven't been able to write anything that gives me any satisfaction. I have tried movies, short stories, and even begun a book. But all of these have turned out badly. Rather than worry too much about it, I spent a lot of time playing golf. But there is no money in golf and I have stopped that and gone back to work again.’
There is no money in golf. Wel in het scenarioschrijven en in 1952 voor het eerst ook in het schrijven van proza. In dat jaar verschijnt Full of Life, het financieel grote succes van Fante. In die roman wordt enkele keren gerefereerd aan golf. De derde hole van de Fox Hills Golf Club wordt als iets paradijselijks afgeschilderd: ‘My thinking became like a summer sky, gladsome images crossing it like white clouds: the sailboats at Newport Beach,
| |
| |
the haunting beauty of Valli, the third fairway at Fox Hills Golf Club, the prose of Willa Cather.’
In Fante's latere werk komt het golfen af en toe voor, zoals in West of Rome (1985) waar de protagonist om aan geld te komen afstand moet doen van de dingen die hem dierbaar zijn; de grasmaaimachine, de tractor, de kettingzaag, de Porsche (‘a bull terrier on wheels’), zijn wapens en zijn golfclubs. Alle symbolen van de middle class, symbolen van ‘het gemaakt hebben en erbij horen’. Het wordt niet als prettig ervaren geen pistolen en geen golfstokken meer te hebben en met de bus te moeten: ‘My golf clubs were gone. My chain saw was gone. My tractor was gone. I was wiped out...’
In The Brotherhood of the Grape wordt de verteller door zijn vader meegelokt naar een afgelegen hotel in de bergen met de belofte van een golfbaan. De Monte Casino Golf Course. Die er niet is: ‘Truth was, in the back of my mind the most compelling reason for making the trip was the golf course. Looking around, all I saw on both sides of the highway was a vast ocean of pines, tall and impenetrable, flowing into infinity.’
In diezelfde roman begaat de boze schoonmoeder zo ongeveer de ergste aller misdaden, ze verruïneert zijn golfstokken: custom made Stan Thompsons, vier houten, negen ijzers met graphite shafts en speciale grips, ‘expensive, perfectly balanced weapons that fired a ball true and far’. De leren golftas ligt weg te rotten op schoonmoeders vochtige garagevloer: ‘Shocking. A disaster. As sacrilegious as spitting out the sacred host. Only a golfer could comprehend this wanton, brutal crime. Every club was rusted, every grip peeling away from the shaft. It was more than the murder of golf clubs. It was an attack on me, my life, my pleasure.’
Zo schemert in de romans af en toe iets door van Fante's liefde voor het spel, maar echt veel wijzer worden we er niet van. Hoe goed hij precies was, staat nergens te lezen. Hij moet een vaardig speler geweest zijn. Een man met stijl - een goed stilist moet toch ook redelijk kunnen golfen, was mijn primitieve redenatie. Een lage handicap dus.
Misschien is er ook wel niets zinnigs over golf te zeggen, behalve dat er grote schoonheid schuilt in zijn absolute overbodigheid. Fante hield van het spel en kon het aardig. Wel zijn in de teksten, de brieven en in het commentaar van Joyce enkele verklaringen te vinden waarom Fante zoveel golfte; omdat het heerlijk is buiten te zijn; om zwembandjes te
| |
| |
bestrijden; omdat hij wilde winnen; om te gokken, vals te spelen en geld te verdienen; om de literaire teleurstellingen te ontvluchten; om aan te tonen dat hij een echte Amerikaan was en geen wop (without papers); om te vluchten van zijn gezin.
Het idee dat het zijn grote ontsnapping was, klinkt plausibel. Daar leent golf zich goed voor. (Golftherapie: dat er bijvoorbeeld in Frankrijk na de Eerste Wereldoorlog zo veel goede golfsters waren kwam puur door het feit dat ze op de golf het verdriet over hun in de loopgraven overleden echtgenoten verdreven.) Het spel vereist een grote concentratie en men speelt tegen zichzelf. Wat dat betreft heeft het wel wat van het monomane, obsessionele van schrijven. Als je het serieus doet, vergeet je al het andere. Er zit zelfs een bijna religieuze kant aan; het onwankelbare geloof (en de meestal irreële hoop) dat het nog allemaal goedkomt - door een serie birdies op de laatste holes of een putt van twintig meter. Het geloof in een mirakel.
In de biografie Full of Life van Stephen Cooper trof ik een mooie verklaring. Het gaat over de jaren dertig, voordat John met Joyce was: ‘Sex was clearly on Fante's mind as he wrote in the library basement, and not only there but also on the public golflinks where he played golf, the game to which he was turning more and more frequently in an effort among other things to work off the frustrations of enforced celibacy. Sex even crept into his political discussions, as when he condemned poverty not in the parlance of any conventional party line but rather because being poor, “I can't fuck enough.”’ Het onvrijwillige celibaat als de wortel van een golfpassie. Of wilde ik dit alleen maar geloven omdat het de mooiste verklaring was?
Toen kreeg ik antwoord van Fante's zoon. Stel je voor: een brief van Dan Fante! De zoon van John Fante! Als een kangoeroe sprong ik door de kamer, de brief in twee handen boven mijn hoofd. De zoon van Tolstoi, de zoon van Salinger, de zoon van Flaubert - hadden ze ooit een van allen de moeite genomen mij te schrijven? Nee. Maar de zoon van Fante! Dat was andere koek. Hij wel. Zo dicht bij het vuur was ik niet eerder geweest. Maar wat schreef hij eigenlijk?
Dear Jaap,
My father was an avid golfer. The comment my mother made about him being able to write masterpieces except for his addiction to golf - is nonsen- | |
| |
se. That's just Mom's anger. John Fante was at best a 2 handicap golfer. He played as much golf as he could while he was under contract with the Hollywood studios. For years he played four or five days a week. He hated writing movies so he would check in at the front office in the morning then play golf all day. At night he played poker with his friends in Hollywood. This lasted for years.
It is important to understand that John Fante came from a very poor family. He wanted badly to be a success. Being a Hollywood writer and getting a good pay check every week was very important to his self esteem.
My brother Jim is a very good golfer. He shoots par very often on the difficult courses around Los Angeles. My dad always played for money. He gambled at whatever he could. It was his nature.
I tried golf but I left home at an early age and moved to New York. I had no time for golf. Only for bad women and gin.
There is a new biography just out in America: Full of life, a biography of John Fante. It is by Steve Cooper. Perhaps you can find it on the internet. The book is highly detailed and very well executed.
Best regards,
Dan Fante
Handicap 2. In Nederland had John Fante daarmee in het nationale team gezeten. En nog steeds, tot op de dag van vandaag, zou hij met die handicap tot de topamateurs in ons land behoren. Of net niet meer, want op de vergevende, zonnige Amerikaanse banen is zo'n handicap natuurlijk makkelijker te behalen dan op een ouwerwetse, Europese duinbaan waar de wind vrij spel heeft. Maar meer dan drie of vier slagen zal dat niet schelen. Ook met golf moet ik vooralsnog in hem mijn meerdere erkennen, tenminste als we ervan uitgaan dat deze handicap op eerlijke wijze behaald is, zonder al te veel stiekem op de fairway gedropte ballen.
God, wat zou ik graag een keer open tegen Fante spelen - op The Riviera Golf & Country Club bijvoorbeeld, de meest exclusieve baan van
| |
| |
Hollywood en omgeving. Het zal toch niet gebeuren dat hij én beter kan schrijven én beter kan golfen. Het één moet ten koste van het ander gaan.
In een van de zeldzame interviews die op band staat met Fante (gemaakt door Ben Pleasants op 22 mei 1979) vertelt hij iets over schrijven en golfen:
bp: ‘I mean as a writer, what is it like to put in the time and effort into those six books?’
jf: ‘Well, what I think is that I didn't spend enough time. I went at it in a very leisurely way and I never went to a book so much as that the book came to me. I never waited around or sat with my chin in my hands and tried to think of the novel. The novel usually came to me full blown and I just sat down and wrote it. But I deliberately avoided sitting around and trying to write books. I got into the habit of expecting them to show up. The ideas.’
bp: ‘Did you ever consider once upon a time, saying, Well, I've got to sit at the typewriter a certain number of hours a day?’
jf: ‘Yes, I did. I did that dutifully for maybe a week. And then I just threw up my hands, played golf and let it go.’
bp: ‘It's a game you enjoy.’
jf: ‘Oh, I loved it. It was a (inaudible). My wife 'll tell you how I (inaudible).’
Het was dus misschien allemaal vooral een kwestie van temperament. Fante wachtte tot een nieuw boek zich aandiende, in de tussentijd kon hij mooi achttien holes lopen. Hij bleef niet met een leesbril op zijn neus voor zijn boekenkast zitten peinzen maar speelde zoveel hij kon op de banen rond Los Angeles; Rancho, River Park, Sunset Fields, Fox Hills en Riviera. (Hij was van geen enkele club lid en probeerde zich als greenfeespeler bij een maximaal aantal foursomes binnen te praten.)
In de jaren voor de totale aftakeling, voordat Fante blind werd en zijn benen geamputeerd moesten worden, schakelde hij over op de par-3-baan van Santa Monica Shores. Hij liep al moeilijk, maar kon op die manier blijven golfen en zich concentreren op zijn korte spel. Zijn laatste boek, Dreams from Bunker Hill, dicteerde Fante aan Joyce toen hij zelfs niet meer op Santa Monica Shores kon golfen.
In de biografie van Stephen Cooper staat Fante's laatste golfpartij
| |
| |
beschreven: ‘In a different kind of effort to save off the inevitable, one day Fante took his youngest son Jimmy out golfing. Over the decades few activities had afforded more pleasure than golf, the chance to be outside under the sky knocking the ball around. After only a couple of holes, however, Fante was in such pain from walking that he told Jimmy he was heading back to the clubhouse. Jimmy protested that he would go too, but when he saw his father's eyes flash Jimmy knew he would have to tough it out and complete the round without him. He watched his father get smaller and smaller as he slowly hobbled away down the fairway, knowing that they would never go golfing again.’
Minder dan zeven jaar later stierf Fante. De wereldwijde erkenning - dat hij een van de grootste schrijvers van de twintigste eeuw is - begon net op gang te komen. De begraafplaats waar hij begraven werd, The Holy Cross Cementry in Fox Hills, is vlak bij The Fox Hills Golf Club. De baan is opgeheven. In mijn verbeelding kan het niet anders dan dat John Thomas Fante (8 april 1909-8 mei 1983) onder de fairway van de derde hole zijn rust gevonden heeft en glimlacht, net als de maagd Maria op zijn grafsteen: ‘My thinking became like a summer sky, gladsome images crossing it like white clouds...’
Met dank aan Dan Fante en Stephen Cooper - voor zijn hulp en het beschikbaar stellen van voor zijn biografie ongebruikt materiaal. Gebruikte citaten zijn afkomstig uit de Black Sparrow Press-uitgaven van John Fante's werk, uit Stephen Coopers biografie en uit de sportpagina's van The Roseville Tribune and Register. |
|
Auteursrechtelijk beschermd