Bunker Hill. Jaargang 3 (nrs. 9-12)

[p. 24]

*{ Stephen Cooper
Waarom ik de biografie van John Fante schreef

vertaling: menno hartman

Ik ben geboren in de zonovergoten stad Los Angeles, maar ik groeide op in een donkere wereld vol mysteries. Je had de mysteries van de kerk: de incarnatie, de gemeenschap der Heiligen, hemel, hel, eeuwigheid. Je had de meer duistere mysteries binnen mijn familie; verzwegen geruchten over negerbloed aan moederszijde; heimelijk gepraat over het bloedig werk van een oudoom die politiespion was; en het onuitsprekelijk mysterie van mijn vader, die krankzinnig werd maar attent genoeg bleef mijn moeder, mijn jongere broertje en mijzelf, acht jaar oud, te verlaten voordat hij zijn hoofd te ruste legde tegen de muil van een 30.06-geweer. Hij vertrok zonder enige vorm van afscheid.

Mijn bewustzijn van dit alles was op hetzelfde moment mistig en tastbaar, een kinderlijke manier om de vreemdheid van de wereld te bevatten. Is het nog nodig te zeggen dat ik een eenzelvige jongen was, niet echt zielig, niet eenzaam, maar dikwijls alleen in zijn eigen wereld, die van niets meer hield dan van zich te verliezen in de verhalen van andere levens?

Ik speelde ook honkbal, studeerde voor priester, viel van mijn geloof en haalde een universitaire graad in Engelse letterkunde. Aldus toegerust probeerde ik schrijver te worden. Ik reisde de wereld af op zoek naar het exotische, naar Amsterdam en Stockholm en Athene en Istanbul, naar Kathmandu, Bombay en Mombasa. In Tanzania beklom ik de Kilimanjaro en in Mexico, na een nacht vol Mescaldromen, overschreed ik de sneeuwgrens van Popocatepetl. Vulkanen begreep ik.

In 1974 was ik vierentwintig en terug in Los Angeles, de meest exotische van de grootstedelijke thuishavens. Ik had het ene rotbaantje na het andere: hulpkelner, magazijnbediende, lunchkok - ik bleef overal net lang genoeg om wat geld over te houden zodat ik kon stoppen en blijven

[p. 25]

schrijven. Ik schreef en woonde in een eenkamerappartement dat ik gehuurd had aan de oostkant van La Brea. Dat was toen er nog echte smog was. De kamer was voorzien van een kookplaat, een matras, een bureau en mijn geliefde Ollivetti en met zonsondergang kon ik uit mijn raam staren naar de prachtige gifwolk die over de stad rolde. Ik had mijn boeken en een radio en als ik niet las, luisterde ik ter ontspanning naar de wedstrijden van de Dodgers en verder niets.

Het was de zomer dat ik naar het noorden reed naar het staatsziekenhuis in Camarillo. Ik kende een vrouw die daar werkte, maar de reden om de tocht te maken was niet zozeer om die vrouw te zien en met haar naar bed te gaan als wel om op het terrein van het gesticht te lopen waar, zoals ik begrepen had, mijn vader opgenomen was voor hij zelfmoord pleegde. Het was in die zomer dat ik Ask the Dust ontdekte.

Geen enkel boek dat ik voor die zomer had gelezen, had me voorbereid op Ask the Dust. Het leek in niets op wat ik ooit in druk had gezien: verzengend, hilarisch en een leven te voorschijn toverend dat zo echt was als het mijne, even absurd en even vol van pijn en dringende noodzaak. Arturo's Los Angeles was mijn Los Angeles: zijn obsessies voor schrijven, God en sex waren ook de mijne. Op sommige momenten geloofde ik bijna dat John Fante de roman geschreven had met mij in gedachten, jaren voordat ik zelfs maar geboren was. (Later heb ik geleerd dat grote literatuur mij vaak dat gevoel geeft.)

Ieder van ons heeft een verhaal over zijn eigen eerste reactie op Ask the Dust. Dit is de mijne: ik ging zitten en knalde er een brief aan de auteur uit, wiens adres ik in de bibliotheek vond, en toen schreef ik een recensie.

Een recensie! Waarom nou! Wat moet een werkeloze schrijver anders dan een recensie schrijven over een boek dat hem op slag verblindde door zijn schoonheid, maar dat desalniettemin niet meer in druk was en al dertig jaar bijna vergeten? Briljant! En wat anders te doen dan deze recensie, netjes getypt maar ongevraagd, voor te leggen aan de redacteur van The Los Angeles Times Book Review? (Op dat moment had ik welgeteld één gepubliceerd tijdschriftartikel op mijn naam staan. Dat artikel was niet getiteld ‘The Little Dog Laughed’, maar ‘Ride 'em Cowboy’ en het ging over een school - inderdaad - een school voor rodeorijders en onder hen uw gemangelde correspondent.) Een paar weken later kwam mijn recensie terug, begeleid van een afwijsbriefje van de redacteur, beleefd maar licht verbijsterd. Vreemd om te zeggen, maar dit briefje

[p. 26]

deed me lang niet zo veel pijn als je zou denken, want tegen die tijd had ik een andere, oneindig veel belangrijkere brief ontvangen.

‘Beste Steve,’ begon die andere brief, ‘hartelijk dank voor je royale beoordeling van Ask the Dust...Schrijven is een grote vreugde, maar het beroep van schrijver is verschrikkelijk. Ik wens je al het geluk van de wereld.’

Vanaf die dag leefde ik in vurige afwachting van het moment dat de wereld me zou volgen in de overtuiging dat John Fante een schrijver voor de eeuwigheid was. Ik duwde mijn Stackpole Sons-editie van Ask the Dust vrienden en familie en soms ook vreemden in handen en telkens als een van hen het las zou hij of zij toegeven, ja, dit was een bijzonder boek. Maar die methode was langzaam en beperkt, een persoon per keer. Jaren gingen voorbij en niets groters of snellers kwam langs op de weg naar erkenning voor Fante, of voor zijn meesterwerk.

Toen, in 1979, veertig jaar nadat het verschenen was en vijf jaar nadat het mij voor de eerste keer verbaasde, kwam Ask the Dust weer in de gunst bij de Californische Black Sparrow Press. Al snel begonnen andere Fante-titels te verschijnen. Het nieuws verspreidde zich uiteindelijk.

Een Fante-biografie zou snel volgen, daar was ik nu zeker van, want iemand die zo vloeiend kon schrijven als Fante, met zo veel vuur en razernij, moet een leven hebben geleid dat het waard is om over te lezen, om over te schrijven. En nog steeds, weer, verscheen er niets ambitieuzers dan het gebruikelijke krantenartikel, en dat alleen om van de feiten uit Fante's leven een knoeiboel te maken. Er gingen meer jaren voorbij. Ik schreef nu zelf kranten- en tijdschriftartikels, publiceerde korte verhalen, voerde redactie over boeken. Fante was gestorven, zijn boeken hadden een zekere internationale lezerskring verworven, toch was er nog steeds geen biografie. En dus zei ik op een dag tegen mezelf: ik ga het doen, ja, ik doe het: ik zal degene zijn die de biografie van John Fante schrijft. Het jaar was 1994. Hoewel ik nog niet echt begonnen was, vertelde ik iedereen al snel van mijn voornemen en terwijl ik het hun vertelde, realiseerde ik me dat er geen weg terug was.

Ik had nog nooit een biografie geschreven, wist niet hoe ik te werk moest gaan. Maar ik had besloten. Mijn opwinding werd slechts door mijn angst geëvenaard. Iemands leven beschrijven. dat was een mysterie dat tot de heel grote behoorde: water in wijn, wijn in bloed. Maar niemand anders deed het. Ik boog mijn hoofd voorover en keek vijf jaar niet

[p. 27]

op. De rest was blind geloof, hardnekkigheid, de welwillendheid van anderen - Fante's weduwe Joyce, eerst en vooral - en de overvloed van Gods genade, echt waar.

Terugkijkend op die tijd zie ik wat voor avontuur het allemaal was, op zijn eigen manier zo spannend als het beklimmen van een vulkaan. Ik zie ook hoe het beschrijven van het leven van een ander hielp mijn eigen leven te begrijpen. Na te zijn opgegroeid in deze wonderlijke stad Los Angeles, ondergedompeld in zo veel mysteries, had ik het nodig het zicht op mezelf te herwinnen door een leven buiten dat van mezelf te ontdekken, een leven dat ik in al zijn volheid kon bevatten en, ja, waarderen in zijn onvolmaaktheid. Ik had geluk. Het was mijn privilege die ontdekkingstocht te maken in het leven van een schrijver die niet langer verloren is, en minder nog vergeten. Lang leve John Fante in al onze levens.