Bunker Hill. Jaargang 1 (nrs. 0-3)

[p. 50]

Armand Kerkmeester
Een polletje gras

Het enige wat hij, zolang hij althans in dit greppeltje verbleef, niet moest doen, was aan zijn Jeanne denken.

Denken mag wel, dacht hij, terwijl hij maar weer eens zenuwachtig met zijn hand door het kroos streek, maar niet sentimenteel.

Hij liet zijn arm weer onder water zakken. Het was gewoon een kwestie van domme pech. Als het niet zo beroerd was, zou ik me nog rot lachen. Het loopt wel los. Misschien duurt het een paar uurtjes. Een dag, voor mijn part. Maar dan komt er iemand op zijn fiets langsgepeddeld.

Geheid, hield hij zichzelf voor. Een nieuw paadje langs het water, dat trekt de mensen onweerstaanbaar aan. En het is nog lang niet donker. Straks komen ze met de honden. Nog even een rondje trappen voordat het etenstijd is.

Hij vertrok zijn mond in een grimas en voelde onwillekeurig voor de zoveelste keer of de handrem van zijn rolstoel niet losgleed.

Opgewekt blijven. Doen alsof je lekker een uur of wat in bad vertoeft. En lachen. Blijven lachen. Daar blijf je opgewekt van. Dat moet.

Hij kneep zijn lippen samen en dwong zijn mondhoeken zo ver uit elkaar als zijn gezichtsspieren toelieten. Keep it up, dacht hij, en hij voelde zijn wangen zwellen door de onderhuidse spanning die hij in gang had gezet. Toen ontspande hij en terwijl zijn craquelé-gezicht weer in de uitgangspositie teruggleed, voelde hij dat ook de aandrang in zijn darmen om te poepen weer was toegenomen.

Zoiets krankzinnigs. Hoe was hij in godsnaam te water geraakt? Zijn horloge was stil blijven staan. Hoe laat zou het zijn? Hij strekte zijn arm zo ver hij kon en kreeg een grassprietje te pakken. Ik zou wel koffie lusten. Met een sprits. Met Jeanne de tuin in voor het donker wordt. Van het avondzonnetje genieten. Bah.

[p. 51]

Hij zat scheef naar achteren. Hij probeerde zich het voor te stellen hoe de bodem er onder de wielen bij lag. Dat was nog het ergste. Als het nog verder naar beneden ging, dan... Hou daarmee op, jij gek, dacht hij grimmig. Stoppen. Het zit wel goed.

Klaar. Uit. Basta.

Hij legde zijn handen onder water op elkaar. De huid was aan de binnenkant al lelijk aan het verfrommelen. De aderen waren nog nooit zo zichtbaar geweest. Bij guppy's kijk je er ook dwars doorheen. Hij kon alle aderen op zijn polsen duidelijk zien liggen. Het is volop zomer. Van de kou zul je niet omkomen. En water is er ook plenty. Daar hou je het weken op uit. Eventueel.

‘Koffie en sprits,’ neuriede hij voor zich uit. ‘Koffie en sprits. Tieledie.’

Er schoot een mus over de berm. ‘Fuutfuut.’

Zou het water wel in orde zijn? vroeg hij zich af. Er zijn hier bar weinig vogels. Hoe moet dat nou straks met poepen? Als ik me opdruk en de zaak gaat schuiven, ga ik mooi poepend ten onder. Draai ik nooit meer een drol. Fraai is dat. Ophouden tot het eruit siepelt. Niks aan te doen.

Hij rekte zich voorzichtig uit. De druk in zijn onderlijf nam iets af. De zon begon te zakken en scheen nu recht in zijn gezicht. Hij sloot zijn ogen en dacht: we gaan ons een beetje ontspannen.

Toen hij opschrok uit zijn sluimering, had hij een lekker smaakje in zijn mond. Er gaat niets boven een sappig bacterinkweekje, dacht hij, terwijl hij met zijn tong zijn lippen bevochtigde. Hij geeuwde hartgrondig, maar klapte gelijk zijn mond weer dicht. Een fiets.

‘Taaa!’ schreeuwde hij met een bovenmenselijke brul die knoerthard uit de greppel knalde. Hij bleef schreeuwen en sloeg met zijn handen een kolossale waterzuil uit het water. Boven hem kreeg een fietser de schrik van zijn leven, hij greep zo abrupt de verkeerde handrem dat hij met fiets en al in de berm terechtkwam en duizelig en stil bleef liggen, terwijl het voorwiel als razend geworden voor zijn gezicht in het rond tolde.

De ongelukkige even lager in de greppel kon niet vermoeden dat vlak achter hem zijn redder was. Hij vreesde het ergste. ‘Terrúg! Kom terug! Help!’ krijste hij als een uitzinnige in doodsnood. Toen vingen zijn oude oren iets op. Geluid vlak bij hem. Hij spitste zijn oren, zoals alleen een huurling dat kan die vreest in een hinderlaag te zijn beland. Geritsel in het gras achter hem. Een diepe zucht. En het gezicht, dat voor hem onzichtbaar boven de berm uitkeek, zei: ‘Nou nou.’

[p. 52]

‘Godzijdank,’ hijgde de ongelukkige in de greppel. Hij zag dat zijn stoel door de commotie dieper in het water was gezakt. En hij was nu helemaal doorweekt. Van top tot teen. ‘Haal me hier uit!’ riep hij naar boven. Hij draaide zijn hoofd zover het ging, maar zag niets van zijn redder. Toen zag hij het rode achterlicht en een stuk van het spatbord. ‘Hallo?!’ schreeuwde hij, terwijl hij opnieuw in paniek raakte.

‘Nou nou,’ zei het hoofd dat boven de berm zweefde voor de tweede keer.

‘Wat ben ik blij dat u er bent,’ stamelde de man in de greppel zielsgelukkig.

‘Dat was me schrikken,’ zei het hoofd toonloos. Het was de stem van een man van een jaar of dertig. Geen kind en in geen geval iemand van zijn eigen leeftijd.

‘U moet me helpen. Mijn rolstoel schuift steeds dieper weg. Ik kan zelf niets doen. Mijn benen zijn lam.’ Hij zweeg. Waarom deed die man nou niks?

Het hoofd op de wal staarde naar een vlinder die zich fladderend zijn richting op bewoog. Toen zei hij: ‘U moet van mij maar niks verwachten. Ik heb watervrees.’

‘Haal dan hulp! Allejezus! Ziet u dan niet hoe... Allemachtig. Ik word krankzinnig,’ hijgde de ongelukkige in de greppel ineens dodelijk vermoeid. ‘Die rotstoel kan elk moment gaan schuiven en dan hebt u mijn dood op uw geweten: is dat wat u wilt?’ Van de zenuwen schoof zijn ondergebit naar buiten. Hij wist het net op tijd nog tegen te houden.

‘Ik zou best een sigaretje lusten,’ peinsde het hoofd boven de berm.

‘Stik, vent,’ zei de ongelukkige. Hij wreef met zijn hand over zijn gezicht. ‘Schiet op, man! Haal me hier uit, voor de drommel!’

‘Ik kijk wel link uit. Als ik met natte kleren terugkom, mag ík niet meer fietsen,’ zei het hoofd bedenkelijk, terwijl hij een geelgroene snotpegel uit zijn neus peuterde en die met geoefende vingers naar zijn mond overbracht.

‘Verzin dan wat!’ tierde de ongelukkige. ‘Rij terug naar het dorp, stuk ongeluk!’

‘Nou nou,’ zei het hoofd geshockeerd. ‘U mag wel een beetje inbinden. Met die krachttermen maakt u zich niet geliefd.’

‘Ik word stapelgek. Horendol. U bezorgt mij een hartverzakking.’ De ongelukkige probeerde zijn nek zo ver te draaien dat hij de persoon achter hem in het oog kreeg. ‘En laat zien wie u bent! Ik wil weten wie ik straks ga aanklagen.’

[p. 53]

Het hoofd rees de lucht in. Er zat een lange slungel aan vast die zich in het vizier van de ongelukkige posteerde. Hij wist direct dat de man niet goed bij zijn hoofd was.

‘Zo, dat is al veel beter. Ik kreeg verschrikkelijke kramp in mijn nek.’

De slungel knikte. ‘Wat doet u daar als ik vragen mag?’ vroeg hij geïnteresseerd.

De ongelukkige moest een beetje lachen. ‘Ik ben in het water gereden, maar vraag me niet hoe.’

‘Hoe?’ vroeg de slungel verbaasd.

‘Wist ik het maar,’ glimlachte de ongelukkige. De verschijning van de slungel maakte dat hij zich al veel beter voelde. Nu subtiel te werk gaan. Geduld tonen. Aardig zijn.

‘Wat had u nou over een hartverzakking?’ vroeg de slungel opeens.

‘Ach, niks,’ zei de ongelukkige. ‘Dat was meer bij wijze van spreken, zeg maar,’ vulde hij aan.

De slungel knikte begrijpend. ‘Juist,’ zei hij. ‘Ik wou al zeggen, weet u trouwens wat je kunt doen om het hart in een ijzersterke conditie te houden?’

De ongelukkige schudde van nee.

‘Dit.’ De slungel ging kaarsrecht staan en begon als een idioot met zijn oogleden te knipperen. Verder stond hij volledig roerloos. In opperste concentratie. De ongelukkige keek gefascineerd omhoog naar de gestalte op de berm die zich scherp aftekende tegen de hemel. De zon was duidelijk aan het zakken.

‘Let op mijn handen,’ waarschuwde de slungel.

Zijn beide handen beefden. En evenredig aan het verstrijken van de tijd nam het beven toe. De uitschieters werden heftiger en toen de onderarmen zelfs sterk gingen meetrillen, hield de slungel het voor gezien.

‘Dat doet het hart,’ verklaarde hij voldaan.

‘Dat moet je mij toch eens leren, als je wilt,’ zei de ongelukkige op zijn vriendelijkst. ‘Want dat was buitengewoon interessant wat je daar liet zien.’

De slungel lachte gevleid. ‘O, dat is best,’ antwoordde hij.

‘Hoe heet je eigenlijk,’ vroeg de ongelukkige minzaam.

‘Ik heet Johan.’

‘Nou, Johan, mijn naam is Pieter en zoals je wel zult begrijpen, is het voor een oude invalide man wel heel vervelend om zo lang in dit koude water te moeten doorbrengen. Zie jij ergens een boom staan? Als we een

[p. 54]

tak hadden... Ik heb genoeg kracht in mijn armen. Ja, een stevige flinke tak zou een uitkomst zijn.’

De slungel leek eindelijk doordrongen te zijn van de ernst van de situatie. Hij liep weg en kwam terug met precies de soort tak waarop de ander doelde. De ongelukkige haalde verlicht adem.

‘Perfect.’ Hij stak zijn armen uit. ‘Nou moet jij alleen goed vasthouden, terwijl ik mezelf omhoogtrek.’ Hij wenkte en de tak kwam zijn richting op, terwijl de slungel boven hem op de berm ging staan. Zijn ogen waren groot van angst.

‘Ik... ik,’ stotterde de jongen onzeker.

Nu godverdomme, dacht de ongelukkige driftig, en hij brulde: ‘Trek!’, terwijl hij met zijn volle gewicht aan de tak ging hangen.

Het ging mis, helemaal mis. De klap op zijn hoofd was ontzettend, en het gevoel dat je droomt, dat het niet echt is, wanneer je een ongeluk krijgt, was allesoverheersend. Het volgende moment voerde de pijn hem terug in de werkelijkheid.

Hij had ontzettende pijn in zijn nek en hij hing voorover in zijn rolstoel met zijn voorhoofd in het water toen hij zijn ogen opsloeg. Er drukte iets kolossaals op zijn rug. Het was de jongen. Paniekerig om zich heen tastend kreeg hij door wat er gebeurd moest zijn. Hij wist de benen van de jongen van zich af te duwen en greep het lichaam, dat tot aan het middel in de greppel stak, vast voordat het helemaal onder water zonk.

Grote god! Hij moet eruit. Eruit, ging het door hem heen. Hij kreeg een stuk van zijn hemd te pakken en als door een wonder kwam er beweging in het slappe lijf. Het kantelde als een dobber, rolde om en toen kwam uiterst bleek het gezicht van de jongen naar boven. Met twee handen klemde hij dat levenloze hoofd vast en als bij ingeving perste hij zijn lippen op de mond terwijl zijn voorovergebogen rug onvergetelijke pijnscheuten voortbracht en hem de adem benam. Maar hij blies. Hij blies en terwijl hij de natte mond aan de zijne drukte, groeide er een onverzettelijke vastberadenheid in hem. Hij blies en hij blies en slaagde er bovendien in het lichaam iets hoger te trekken.

Wanneer is iemand dood? vroeg hij zich ondertussen koortsachtig af. Wat weet ik ervan? Niks. Coma. Schijndood. Blazen. Blazen. Blazen. Hij controleerde zijn ademhaling en hield vol totdat hij aan de luchtstroom merkte dat iets in de jongen weerstand bood. Toen staakte hij de beademing. De jongen stond onbegrijpelijk vlot weer op de benen en torende

[p. 55]

hoog boven de man en zijn rolstoel uit. Nors keek hij omlaag terwijl het water van hem af gutste en hij stelde vast: ‘U hebt me zitten zoenen. Mag ik vragen waar dat op slaat?’

De invalide rechtte zijn rug, kneedde zijn nek voorzover dat ging, nam daar althans rustig de tijd voor terwijl de jongen op antwoord wachtte. Hij knikte ten slotte en zei toen, nadrukkelijk elke lettergreep articulerend: ‘Re-a-ni-ma-tie. Reanimatie. Maar dat snap jij niet, onnozele jongen die je bent.’

De jongen zei: ‘Ik ga hier weg.’ Het klonk bits. Gekwetst.

De man, die zijn leven had gered, boog zich voorover en trok een polletje gras uit de wallenkant. Een zwart holletje ontsprong in de berm. De invalide man wees ernaar. ‘Ga maar! Als ze me vinden staat hier jouw naam: Jóhan. Denk jij soms dat dat zonder gevolgen blijft. Dood door schuld?’

Johan moest daar even diep over na denken.

‘Ik ben heus geen moordenaar als u dat bedoelt,’ reageerde hij onwillig, maar hij boog zich toen over de oude heen, wrong een arm onder diens knieën door, sloeg een andere arm om de rug en tilde toen uit de stoel alsof hij een veertje was.

Nog geen vijf tellen later stond de invalide met rolstoel en al weer op het pad en hij was zo opgetogen dat hij het er levend van afgebracht had dat hij zich eigenlijk uitstekend voelde. Maar hij was nog niet klaar met de geesteszwakke jongeman. ‘Ik ben nog niet klaar met jou, geesteszwakke jongeman,’ zei de oude invalide man daarom, terwijl hij de aandrang in zijn darmen weer schrikbarend voelde toenemen.

‘Jij gaat a: niet in het dorp lopen rondvertellen dat ik je gezoend heb, want b: ik sta niet toe dat jij mijn huwelijkse staat te grabbel gooit. Ik heb je zojuist het leven gered en daarom breng je mij c: nu netjes naar mijn huis. Zo doen we het en niet anders. Die fiets haal je later maar op. Kom.’

De lange slungel protesteerde binnensmonds, maar duwde toen de oude man in de rolstoel gehoorzaam de kant uit die hij hem aangaf.

Toen ze het hekje passeerden dat het begin van het kersvers aangelegde grindpad langs het water markeerde, dacht de oude invalide man: dat was eens maar nooit weer.

En dat was eigenlijk het laatste in zijn leven wat nog het vermelden waard was. Want voor de rest liep het allemaal op rolletjes.